________________
૧૫૯
31 આવ્યું હતું. પ્રસ્તુત કરારના રોજ જાહેર
. તા. ૧૬-૧-૧૯. .
મ દ્ધ જી વન *
વસે છે અને એ ચીનાઓ જ્યાં જ્યાં વસે છે તે તે દેશને “આપણી રાજકીય પરિસ્થિતિ
નહિ પણ ચીનને પિતાની માતૃભૂમિ તરીકે લેખે છે અને ચીન . શ્રી ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહુનું વ્યાખ્યાન ' તેમને રક્ષણ આપવું તે પોતાની ફરજ સમજે છે, અને આ
ગયા. ઓગસ્ટ માસની ૮ મી, તારીખે શ્રી. ચીમનલાલ ચકુ- વળણના કારણે ઇન્ડોનેશીઆ સાથે ચીને એક મોટી અથડામણ ભાઈ શાહનું તત્કાલીન રાજકીય પરિસ્થિતિ ઉપર મુંબઈ જૈન , ઉભી કરી રહ્યું છે. વળી બીજા દેશની સરહદના પ્રદેશ ઉપર - યુવક સંઘના ઉપક્રમે સંધના કાર્યાલયમાં એક જાહેર વ્યાખ્યાન ચીન પિતાને દાવ આગળ કરી રહ્યું છે. '
રાખવામાં આવ્યું હતું. તે વખતના રાજકારણના સંદર્ભમાં આ ઉપરાંત રશીઆ અને ચીન એક જૂથના હોવા છતાં, \ ચર્ચાસ્પદ મુખ્ય ઘટના હતી સ્વતંત્ર પક્ષના થઈ રહેલા ઉદ્ભવની. અને ચીનની આજની નીતિ રશીઆને અનેક રીતે પ્રતિકુળ રહેવા
ત્યાર બાદ ચાર મહીનાના ગાળે સંધના કાર્યાલયમાં શ્રી. ચીમન- * છતાં, ચીન પૂરેપૂરું સ્વાધીન છે; સ્વાયત્ત છે અને રશીઓથી લાલ ચકુભાઈ શાહનું “આપણી રાજકીય પરિસ્થિતિ” એ મથાળા કઈ રીતે દબાય તેમ નથી. '
, , , નીચે તા. ૪- ૨-૫૯ શુક્રવારના રોજ જાહેર વ્યાખ્યાન રાખવામાં : ' એક બીજો મુદ્દો પણ આ પ્રશ્ન અંગે વિચારવા જેવો છે; આવ્યું હતું. પ્રસ્તુત વિષય ઉપર બેલતાં શ્રી. ચીમનભાઈએ એશીયામાં બે રાજ્યસત્તાઓ સૌથી મોટી છે. એક છે ભારત અને નીચે મુજબ જણાવ્યું હતું: ' . ;
બીજું છે ચીન. ભારત ઉપરાંત અન્ય પ્રજાઓમાં કેટલીક તાજેછેલ્લા ચાર મહીનાના ગાળામાં ત્રણ મુખ્ય ઘટના બની તરમાં સ્વતંત્ર બની છે; કેટલીક હજુ થેડા દરજજે પરદેશી સત્તાના છે: ૧ ભારતની ઉત્તર સરહદ ઉપર ચીને શરૂ કરેલું ભારતીય , કાબુ નીચે છે. બીજા બધા દેશોની સરખામણીમાં ભારત અને * પ્રદેશ ઉપરનું આક્રમણુ; ૨. ભારતના પાકીસ્તાન સાથે સુધરતા ચીન મોખરે છે અને બને અત્યન્ત પછાત સ્થિતિમાંથી ઉચે છે જતા સંબંધે; ૩. મુંબઈ પ્રદેશનું વિભાજન. આ ત્રણ ઘટનામાં
આવી રહેલ છે. એકમાં લોકશાહી પ્રવર્તે છે; અન્યત્ર સરમુખત્યાર* ચીની આક્રમણ આપણું સૌથી વધારે ધ્યાન ખેંચે તેવી ઘટના છે. શાહી પ્રવર્તે છે. આજે એશીઆની આગેવાની અંગે--નેતૃત્વ અંગે--
સૌથી પહેલાં આપણે ચીની આક્રમણને વિચાર કરીએ. જાણે કે ભારત અને ચીન વચ્ચે સ્પર્ધા ચાલતી હોય એમ લાગે શરૂઆતમાં એમ લાગતું હતું કે ચીનનું ભારતીય, સરહદ ઉપરનું છે, અને આજના સંગમાં લોકશાહીને વરેલા ભારત સામે આક્રમણ સરહદના પ્રદેશ ઉપર બે રાજ્યસત્તા વચ્ચે સાધારણ એશના અન્ય પછાત દેશે મીટ માંડી રહ્યા હોય એમ લાગે રીતે ચાલતી નાની નાની અથડામણ જેવી અથવા તે નાની. છે, જે તદ્દન સ્વાભાવિક છે. આ રીતે એશીઆનું નેતૃત્વ ભારતના સરખા છમકલાં જેવી ઘટના હશે, પણ જેમ જેમ વધારે હકી- હાથમાં જાય એ ચીનને પરવડતું ન હોય એમ લાગે છે. ચીનની કતે બહાર આવતી જાય છે તેમ તેમ એવા નિશ્ચિત અભિપ્રાય ભારત પ્રત્યેની આ નીતિ પાછળ આવી ઇર્ષ્યા-જોષ-હાય એ ઉપર આવવાની આપણને ફરજ પડે છે કે, આ આક્રમણ લાંબા સંભવિત છે. ચીન માટે ભારતે આજ સુધીમાં શું શું કર્યું છે સમયથી વિચારાયેલી અને યોજનાપૂર્વક ઘડાયલી નીતિનું પરિણામ તે આપ સવ જાણે છે. ભારતનું વલણ સામ્યવાદ તરફ છે એવી છે, અને ટૂંક સમયમાં પતી જાય એવું તેનું સ્વરૂપ નથી. આ , પશ્ચિમી લેખાતા દેશે અને અમેરિકામાં આશંકા ઉભી થાય એ વર્ષના પ્રારંભમાં ચીની રાજ્યસત્તાએ ટીબેટ ઉપર આક્રમણ હદ સુધી ભારતે ચીન પ્રત્યે પક્ષપાત દાખવ્યું છે. કરીને તે આખા દેશ ઉપર પિતાને અધિકાર જમાવ્યું અને દાખલ કરાવવા માટે ભારતે એકલા હાથે આજ સુધી અનેક ત્યાંથી નાસી છૂટેલા ડી લાઈ લામાને આપણે રક્ષણ આપ્યું તેથી પ્રયાસ કર્યા છે. આમ છતાં ચીને આ જે શરૂ કર્યું છે તે પી. ઉશ્કેરાઈને ચીની રાજ્યસત્તાએ આપણા દેશના સીમાપ્રદેશે ઉપર પાછળ ઘા કરવા જેવું કર્યું છે. તેમ કરીને ચીને કત્તજ્ઞતાને કે આક્રમણ શરૂ કર્યું હશે એવું અનુમાન કેટલાક લેકે કરે છે, પિતામાં સર્વથા અભાવ દાખવ્યું છે. આખરે સામ્યવાદી કેઈન' છે પણ હકીકતે વિચારતાં આ અનુમાન બરોબર નથી એમ લાગે મિત્ર નથી એ નકકર સત્યનું ચીને આપણને કઠોર ભાન કરાવ્યું છે. છે. કારણ કે ભારતીય લેખાતી લડાકની સરહદ ઉપર ચીનાઓએ ' જો કે ચીન સાથે ભારતને મોટા પાયા ઉપરનું યુદ્ધ થાય છે તે પહેલાંથી આક્રમણ શરૂ કરી દીધું હતું અને તેમના નકશાઓ એમ હું માનતા નથી, તે પણ લગભગ ૩૦૦૦ માઈલ જેટલી જેમાં ભારતીય સીમાપ્રદેશને ચીનના હોવાનું દર્શાવવામાં આવ્યું ભારતની લાંબી સરહદ ઉપર જ્યાં ત્યાં ચીન છમકલાં કર્યા કરશે, છે તે નકશાઓ તો ટીબેટ પ્રકરણની ધણુ સમય પહેલાના છે. અને નાના મોટા પ્રદેશે પિતાના કબજામાં લેવાને ચીન તરફથી ' - અહિં પ્રશ્ન એ થાય છે કે જે ચીન સાથે આપણે ગાઢ પ્રયત્ન ચાલુ રહેશે, અને તેની આપણને ઘણુ મેરી રંજાડ રહેશે, મિત્રી હોવાનો દાવો કરતા હતા તે ચીને ભારતની સામે જ આવું અને સરહદના સંરક્ષણ અર્થે ભારતને પાર વિનાના ખર્ચમાં, વળણ કેમ અખત્યાર કર્યું છે? આનું નિદાને ભારતના મહા , ઉતરવું પડશે, અને દેશના વાતાવરણમાં પણ ચાલુ અશાન્તિ અને અમાત્યે બહુ સુન્દર રીતે પાર્લામેન્ટ સમક્ષ તેમણે કરેલાં ભાષણોમાં યુદ્ધનું વાતાવરણ રહેશે એમ મને લાગે છે. વળી લશ્કરી ખર્ચ
રજુ કર્યું છે. તેના અનુસંધાનમાં એક એવો’ ‘પણ તકે અવે વધશે એટલે કરવેરા વધશે, મોંધવારી વધશે, લાકેની હાડમારી ' ' છે કે અમેરિકા અને રશીઆ નજીક આવી રહ્યા છે અને દુનિયામાં વધશે અને અમલદારશાહીની પકકડ વધારે મજબુત થશે, અનેક , . સુલેહશાન્તિનું વાતાવરણ પેદા થઈ રહ્યું છે તે ચીનને ગમતું નથી, વિકાસ કાર્યોને ધક્કો લાગશે, અને ત્રીજી પંચવર્ષીય યોજનાનું છે
પાલવતું નથી, કારણ કે તેની નીતિ પિતાની હકુમતને બને તેટલે દેશને આર્થિક વિકાસ સાધવ અને ઉત્પાદન વધારવું આ પ્રકા-.' ' ની વિસ્તાર કરવા તરફ ઢળેલી છે અને તે નીતિ, જે તરફ સુલેહ- 'રનું લક્ષ્ય છે તેને સંરક્ષણના આજનની દૃષ્ટિએ ન પલટો શાન્તિનું વાતાવરણ જામે તે અમલી બની ન શકે. રશીઓ આજે આપ પડશે. ચીની આક્રમણનાં આવાં કેટલાંક અનિવાય જે સ્થિતિએ પહોંચ્યું છે તે સ્થિતિને ટકાવી રાખવા માટે, નકકર પરિણામે નજર સામે દેખાઈ રહ્યા છે. • બનાવવા માટે તેને સમાધાની-શાન્તિની--ખૂબ જરૂરી છે. ચીન આ નવી ધટનાની દેશના રાજકીય પક્ષે ઉપર કેવી અસર પાસે જે છે તેથી તેને સંતૂષ નથી. તેને પજો જેટલે લંબાવાય પડશે તેને વિચાર અસ્થાને નહિ ગણાય. આજે કેસ શાસક તેટલે તેને લંબાવે છે. ચીનની આક્રમક નીતિ માત્ર ભારતલક્ષી જ. પક્ષના સ્થાને છે. દેશ જોખમમાં છે ' એ' નારા નીચે ફેંગ્રેસ નથી. પોતાની આસપાસના બધા દેશે. સાથે ચીને નાની મોટી પંતાની સત્તાની વધારે જમાવટ કરી શકશે અને લોકો પણ અથડામણ શરૂ કરી છે. આ બધા દેશમાં ચીનાઓ મોટી સંખ્યામાં વધારે કાંગ્રેસ-અભિમુખ બનશે. પ્રજા સમાજવાદી પક્ષ કેગ્રેસ