________________
૧૪૦.
પ્રબુ ધ જીવન
તા.૧૬-૧૧-૫૯
ઓળખાણુના લાભ અને નુકસાન | (શી પ્રેસ જર્નલમાં અગ્રલેખવાળા વચ્ચેના પાના ઉપર છે, અને તેના બેજા ઉપર તમારી સુટકેસ જરા મોં મલકાવીનેઅવારનવાર B. G, G.ની સહીથી From an Easy જરા હસીને-મૂકી શકે છે. જો સરકાર સાથે તમને કાંઈ કામ Chair-આરામ ખુરસી ઉપરથી–એ મથાળા નીચે જુદા જુદા પડયું તે સરકારી ઓફીસમાં કામ કરતા લોકે સાથે તમને વિષય ઉપર વિનેદ અને વ્યંગથી યુકત નાના નાના લેખે આવતા એળખાણ હોય છે તે પણ ઘણી વાર ઉપયોગી નીવડે છે તમારા હતા. તે એક લેખ જેનું શિર્ષક હતું “Knowing People' કાગળિયા જ્યાં પડ્યા હોય ત્યાંથી જહિદથી ચાલવા માંડે છે અને તેને નીચે અનુવાદ આપવામાં આવે છે. આ અક્ષરશઃ નહિ પણ સહી કરનાર અધિકારી સુધી પહોંચી જાય છે, જ્યારે તમે તે ભાવાનુવાદ છે.-તંત્રી)
માત્ર બે ઘડી ઉભા જ રહે છે અને જેને ઓળખતા હે' તેની - જુદા જુદા લેકેની ઓળખાણ હોવી એ ઇચ્છવાયેગ્ય છે. સાથે વાત કરતા હે છે. મોટા માણસની ઓળખાણ હેવી એ વધારે ઈચ્છવાયોગ્ય છે. - થોડાક પરદેશી લેકેની ઓળખાણ હોવી તે પણ ઇચ્છવાસિવાય કે તમે પોતે જ એક મોટા માણસ છે, જે સંગમાં યોગ્ય છે. આજકાલ સ્ટેપ્સ-ટપાલની ટીકીટ-એકઠી કરવાનું બહુ માણસોની ઓળખાણ હોવી તે કંટાળાજનક અને ઉપાધીરૂપ તુત બાળકોમાં ચેપી રોગની માફક ફેલાતું જાય છે. જુદા બને છે.
જુદા દેશની સ્ટેપ્સ તમારાં બાળકે માગવાના જ છે અને તમા. ' એમુક માણસ ઘણા લોકોને જાણે છે તે તેની કપ્રિયતાનું રાથી એ બની નહિ શકે એમ કહેવું એ એક મા-બાપ તરીકે સૂચક છે. તેને જાણવા તે તેમની સાથે મૈત્રી હોવી તેનાથી તમારા માટે શાભાભર્યું નથી. જો તમે કોઇ પરદેશીઓને ઓળખતા તદ્દન જુદી જ બાબત છે. મૈત્રી કેળવવા માટે તે પ્રયત્ન છે તે તેમને મળતા કાગળ ઉપરની સ્ટ્રેસ તેમને તેઓ જરૂર કરવા પડે છે અને તેમાં ધસાવું પણ પડે છે. લોકોની માત્ર એકલતા રહેવાના. તેમના દેશની સ્ટેપ્સ મેળવવા માટે તમારાં ઓળખાણ હેવી તે વધારે સાદી અને સીધી બાબત છે. તેમની
બાળકે આટલા બધા આતુર છે એ જાણીને તેઓ જરૂર મલકાવાના
અને તમારા બાળકોના મન ઉપર તમે પણ તમારી મોટાઈ અને ઓળખાણું ચાલુ રાખવા માટે તેઓ તેમને ગમે છે કે નથી ગમતા
લાગવગ વિશે સારી છાપ પાડી શકવાનાં. એ પંચાતમાં પવાનું રહેતું નથી. તેમની હયાતી તમારા ધ્યાનમાં :
છાપાના એક બે રીપેટને જાણવા એ પણ સારું છે. છે એટલું વ્યક્ત કરવા માટે જરૂરી હોય એથી વધારે તેમની
તંત્રીને ઓળખતા હે તે વધારે સારું. પછી તમે કેાઈ જાહેર સાથ તમાર વાત કરવાની જરૂર હોતુ નથી. તે એક અલા નાણ સાથે તમારે વાત કરવાની જરૂર હોતી નથી. હું એક એવા માણસ
સભામાં એકાદ ભાષણ કરે, કે પ્લેટફોર્મ ઉપર ટોળામાં તમે સને જાણું છું કે જેની સાથે જાહેર રસ્તા ઉપર ભેગા થઈ જવું બેઠા હો તો પણ, ખાત્રી રાખે છે, જે રીપેટર સાથે તમારે સારાએ એક મોટી આફતરૂપ બને છે. તમે થોડાં ડગલાં તેની સાથે સારી હોય અથવા તે તંત્રી સાથે ટેલીફોનથી તમે વાત કરી લીધી ચાલો અને પેલે તમારો મિત્ર એકાએક ઉભે રહે છે અને આને,. હોય તે, તમારું નામ છાપામાં આવવાનું જ. છાપાવાળા લેકે તેને અને અનેકને મળવામાં મશગુલ બની જાય છે. સામેથી કઈ ભલા અને સારા માણસ હોય છે અને માણસના સ્વભાવની આવી આવતું હોય તે તેની સામે તે હાથ કરે છે અને તમને જરાક નબળાઇઓને તે બરાબર જાણે છે.. કહે છે કે “મને બે મીનીટથી વધારે વાર નહિ લાગે. પેલા
માણસે ઘણા લોકોને ઓળખતા હેવું જોઈએ પણ તેમને ભાઇ આવે છે તેને જરાક મળી લઉં.” અને એમ કહીને
વધારે પડતા જાણવાનો પ્રયત્ન ન કરવો જોઈએ. તમારી માફક તે ઉભો રહે છે; સામેથી આવતે માણસ પણ ઉભો રહે છે.
તેઓ પણ તમને ઓળખવા જાણવા ઇચ્છતા હોય છે અને તમે ' “નમસ્તે, નમસ્તે, મહાસુખભાઈ મજામાં તે છે ને” એવી
જાણે છે તેમ જ્ઞાન એક બળ છે, શકિત છે. હું એવા માણસેને રીતે ઔપચારીક નમનવ્યવહારને બે વચ્ચે વિનિમય થાય
જાણું છું કે જેમાંથી કોઈને કે, જ્યારે હું હોટેલમાં નિરતિ બેઠો છે, વાતચિત શરૂ થાય છે, જે જદિથી પૂરી થતી નથી, એટલે
બેઠે ચા પીતે હોઉં છું ત્યારે એકાએક ટપકી પડે છે અને કંટાળીને “હવે આપણે આગળ વધીએ તે સારૂં” એમ તમે
મારા ટેબલની બાજુએ ગોઠવાઈ જાય છે. તમારા મિત્રને પ્રસાર કરે છે. આમ તેનાથી તે છૂટે પડે છે
શરમાતા સંકેચાતા “કાં વિનુભાઈ કેમ છે ? આપણે ઘણું અને તમે બન્ને દશ ડગલાં હજુ આગળ ચાલે છે એટલામાં વળી
વખતે મળ્યા” એમ કહીને તે વાતચિતની શરૂઆત કરે છે અને તમારો મિત્ર અટકીને ઉભો રહે છે, કારણ કે તેની ઓળખાણ- પછી આજ કાલ હવા કેવી ખરાબ થઈ ગઈ છે, ધંધે સાવ વાળા બીજો કોઈ સામે આવતા તેની નજરે પડે છે. “કાં ચીમન- એરબે પડી ગયો છે, ઓફિસમાં ઉપાધિને પાર નથી, અને ભાઇ કેમ છો ?' એમ કહીને તેનું અભિવાદન કરે છે. અને આ આપણે ગમે તેટલા સારી રીતે વતીએ પણ દુનિયાને તેની કોઈ રીતે ચાલ્યા જ કરે છે, જેના પરિણામે આખરે તમે ધારેલી બસ કદર નથી–આમ કંઈ કંઈ વાતોની ઝડીઓ તે વરસાવવા માંડે ગુમાવે છે. જે માણસ ઘણું લેકેને જાણતા હોય છે તેને, “હે છે. સભ્યતાની ખાતર તમે તેની વાતમાં હા એ હા ભયે જાઓ જાણે કે તે આપણી ક્ષમા યાચતા હોય એવા ભાવથી, એક જ છે. તેથી તેને વધારે પ્રેત્સાહન મળે છે. વાત વાતમાં તે ચાને વાત કહેવાની હોય છે કે હું શું કરું? મને એટલી બધી એળ- ઓર્ડર આપે છે. ચા આવે છે એટલે ગટાક ગટાક કરતો પીવા ખાણે છે અને તેઓ રસ્તામાં મળે તે તેમની સામે માત્ર નજર માંડે છે અને પછી “ઠીક ત્યારે હમણાં મારે કામ છે તે જાઉં કરીને બાજુએથી મુંગા મોઢે પસાર થઈ જવાનું મારાથી બનતું નથી.” છું, પછી મળીશું” એમ કહીને રવાના થાય છે. આને અર્થ
તે એમ કહેવા માંગતા હોવાને થયું કે “મને ખાત્રી છે કે મારી લેકેની ઓળખાણ હાવી તેના ફાયદા યે છે અને ગેરફાયદા ચાના પૈસા ચૂકવવામાં તમને વાંધો નહિ હોય.” પણ છે. જો તમે રેવેનમાં પ્રવાસ કરવાના હો અને તમારે કોઈ એકાદવાર આમ ચાના પૈસા ચૂકવવા પડે તેનું કેઇને સ્ટેશને પહોંચવું જોઈએ એથી જરા મેડા પહોંચે (એટલે કે કાંઈ ન લાગે, પણ તમે સાવ બાધા જેવા, હજુ અંગુઠો ચૂસ્યા ટેન આવી પહેચી હોય અને પ્લેટફોમ ઉપર ઉભી હોય) તે કરતા બબુચક જેવા છે એવી રીતે તમારી સાથે બીજા લોકોને ટ્રેન ઉપર ચડી ચૂક્યું હોય અને પિતાનું બેડીંગ વગેરે પાટીયા વર્તતા જોઇને તમને ગુસ્સો આવે છે. તમારા સ્વમાનને આ ઉપર પાથરીને બેઠું હોય એવા કોઇને તમે ઓળખતા હો તે ન જ રૂચે એ સ્વાભાવિક છે. મૂળ અંગ્રેજી: B. G G. ઈચછવાયોગ્ય છે. તમારી એ ઓળખાણુને તમે લાભ ઉઠાવી શકે
, અનુવાદક: પરમાનંદ