________________
[
*
****
**
***
* પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬-૯-૫૯
આ કેલેજને કેસે ત્રણ વર્ષને હતે. પહેલું વર્ષ ભવાની
બહારથી આર્થિક મદદ મેળવીને ત્યાં એમ જ ભર્યો અને પહેલા : : આજથી લગભગ સોળે સત્તર વર્ષ પહેલાંની વાત છે. જેમાં વર્ષને “ડીપ્લેમાં મેળવે. પછી તેને ભર્ણવી’ સાથે કેલેજમાં એક સવારના સમયે કોઈએ મારા ઘરનું બારણું ખખડાવ્યું. મેં નોકરી ઉપર લેવામાં આવ્યું અને પછીના બે વર્ષનાં ધોરણો
બારણું ઉઘાડ્યું. બારણું આગળ એક બારેક વષને છેક ઉભેલે. - આર્થિક ચિન્તાથી મુકત બનીને તેણે પસાર કર્યા. છેલ્લી પરીછે. મને પગે લાગીને તેણે કહ્યું કે, “શેઠ મને નોકરી' રાખશે ?”
ક્ષામાં તે કૂકરી પાકશાસ્ત્રમાં–સૌથી પહેલા નંબરે આવ્યો અને ' મેં કહ્યું “તું શું કરીશ?” તેણે કહ્યું, “હું રસોઈ કરીશ.”
કેલેજના તે વર્ષના સૌથી શ્રેષ્ઠ વિદ્યાર્થી તરીકે તેને પારિતોષિક અમને ઘરમાં એ વખતે આવા એક મદદનીશની જરૂર હતી. મેં આપવાનું જાહેર કરવામાં આવ્યું , તેને પૂછયું “શું પગાર લઈશ?તેણે જવાબ આપ્યો કે “તમે ,
આ એક દિવસ રાત્રે તે મારે ત્યાં આવ્યો. તેને જોઇને આપશો તે, પણ સાથે સાથે મને ભણવા દેવાની તમારે સગવડ
મેં પૂછયું “કેમ ભવાની, કેમ આવ્યું છું?તેણે કહ્યું આપવી પડશે. હું તમારું કામ કરીશ અને નજીકની નિશાળમાં
કે “મેં મારો અભ્યાસ પૂરો કર્યો છે અને સ્પેશિયાલાઈઝડ ભણવા જંઈશ.” મારો ચાલુ જમવાને સમય અને તેનો ભણવાને
હોટેલ મેનેજમેન્ટ એન્ડ કેટરીંગને ડીલેમાં મને મળ્યો છે. સમય એ બેને મેળ મળે તેમ નહોતું એટલે હું તેને રાખી ને
આવતી કાલે અમારી કોલેજમાં પરીક્ષાને લગતાં ઇનામો વહેચવાને શ, પણ મારી બહેનને પણ આવા એક માણસની જરૂર હતી
મેળાવડો છે. લીલાબહેન (શ્રીમતી લીલાવતી મુનશી) ના હાથે તેથી મેં તેને મારી બહેનને ત્યાં મોકલ્યો. અને ભણવા દેવાની
ઈનામે વહેંચવાનાં છે. અને મને પણ ઇનામ મળવાનાં છે તે સરત સ્વીકારીને તેણે તેને રાખી લીધે. સવારના તે રસોઈ કરે
મામા, તમે આ મેળાવડામાં ન આવો? મારે બીજું કોણ છે ? અને દેશ ગિયાર વાગ્યે નિશાળે જાય, અને રાત્રીના લેસન કરે.
એટલે મને થયું કે લાવ મામાને કહું !” અંધેરી બપોરે ત્રણ શનીવારે હોય ત્યારે બહુ વહેલે ઉઠે અને બને તેટલું રસોઈનું સાડા ત્રણ વાગ્યે પહોંચવામાં અગવડ તે હતી, પણ આટલી મમકામ પતાવીને સવારની નિશાળે પણ વખતસર પહોંચી જાય, તેનું
તાથી કહેવા આવે તેની માગણીને ઈનકાર કેમ થાય ? તેની ઈચ્છા 'નામ ભવાની. જન્મથી મારવાડી. બ્રહ્માં. દેખાવે રૂપાળા નમણી. મુજબ હું ત્યાં ગયે અને તેને લગભગ અડધા ઈનામો અને શિષ્ય- મારી બહેનને, તેનાથી નાની મોટી ઉમ્મરનાં બાળક હતાં. તેમની વચ્ચે મળતી' જોઈને હું ખૂબ રાજી થયા. સાથે હળીમળીને રહે અને ભણે. બહારના લોકોને તે એક કુટુંબી
" . ઉપર જણાવ્યું તેમ તેને છેવટનો ડીપ્લેમા ભળવાથી તેની
ઉપર જણાવ્યુ કે તેનું છે [, જેવો લાગે. બહેનનાં છોકરાં મને મામા કહે એટલે ભવાની પણ " નાકરનું પગારધારણ વધુ અન ધામ મને મામા કહીને જ સંબંધે.
ને પગાર સુધી પહોંચ્યો. પણ ભવાની આટલાથી સંતોષ માનીને આમ તેણે ત્યાં બે વર્ષ નોકરી કરી અને ભણવામાં
બેસી રહે એમ નહોતું. પરદેશ જઈને આગળ ભણવાની અને - આગળ વધતો ગયો. પછી સાન્તાક્રઝ એક સજજનને ત્યાં સાઇના
વિધારે યોગ્યતા પ્રાપ્ત કરવાની તેના મનમાં તમન્ના જાગી. જ્યાં ત્યાં કામ માટે રોકાયો. તેમણે પણ તેને ભણવાની અનુકુળતા કરી ફાંફા મારે પણ એમ તેને ગજ શી રીતે વાગે ? જસ્ટીસ ચાગલા આપી. સાન્તાક્રુઝની. આનંદીલાલ પિદાર હાઈસ્કૂલમાં તે દાખલ આપણું એલચી, તરીકે અમેરિકા જવાના હતા ત્યારે તેના
છે અને મેટ્રીક સુધી પહોંચે. કમનસીબે મેટ્રીકની પરીક્ષામાં રસોઇઆ તરીકે જવા માટે તેણે ઠીક ઠીક મહેનત કરેલી. પણ E તે નપાસ થયા.-.
..
તે જરાક મોડે પડયો અને તેનું ચોગઠું બેઠું નહિ. પણ એમ . . પછી તેના શેઠની પૂનામાં એકીસ હતી. ત્યાં એક વર્ષ તે હિંમત હારે તે નહોતે. અહિં મળેલા ડીપ્લોમાના આધારે પર તેણે નોકરી કરી. પછી તેના કેઈ ધર્મગુરૂ સાથે નેપાળ ફરી સીટી ઓફ પિટર્સમાઉથ (ઈગ્લાંડનું એક મોટું શહેર) માં
અ. નેપાળથી ચંડીગઢ આવ્યું અને ત્યાં રસોઈ કરવાની આવેલી કોલેજ ઓફ ટેકનોલોજીમાં પ્રવેશ મેળવવા માટે તેણે અને બચત સમયમાં કામ કરવાનું એ રીતે સેસીએટેડ સ્ટેન
અરજી કરી તેના સદ્ભાગ્યે તે કેલેજના અધિકારીઓએ તેની ઈન્ડસ્ટ્રીઝમાં તેને નોકરી મળી. ચંડીગઢમાં આ રીતે તેણે એક
અરજી મંજુર કરી. પણ અહિંથી ત્યાં જવાના અને રહેવા ભણવા વર્ષ ગાળ્યું. પછી પાછો મુંબઈ આવ્યા. ' '
વગેરેના ખર્ચનું શું? સીધ્ધીઆ સ્ટીમશીપ કંપનીની “જય મુંબઈમાં કંઈ ને કંઈ કામ તે કરતો રહેતો. આ દરમિ
વલ્લભ સ્ટીમરમાં લાગવગથી પિસેજમાં પ૦ ટકાની રાહત મેળવી, ' યાન મારા, એક સ્વજનની પુત્રીના લગ્ન પ્રસંગે રસોઈ, ફરસાણ, " મીઠાઇ કરવા માટે તેને બોલાવેલા. એ લગ્નના સત્કાર સમારંભમાં
તેના પ્રત્યે સહાનુભૂતિ ધરાવતા મુરબ્બીજને પાસેથી જરૂરી રકમની - થોડા સમય પહેલાં અંધેરી ખાતે શરૂ થયેલી કેલેજ ઓક ' તેણે લેત મેળવી અને એ જ રીતે કપડાં વગેરે જરૂરી વસ્તુઓ કેટરીંગના અગ્રેજ પ્રીન્સપાલ આવેલા. તેમણે આ ભવાનીને
પણ કંઈ અહિંથી કંઈ તહીંથી એમ મેટા ભાગે એકઠી કરી જોયો અને તેના તરફ આકર્ષાયા. તેને બેલાવીને તે શું કરે છે,
લીધી. આજે તેની ઉંમ્મર ૨૮ વર્ષની છે. કુટુંબની તેના માથે કયાં રહે છે વગેરે જાણી લીધું અને પછી પૂછયું કે “છોકરા,
જવાબદારી છે. આની પણ જેમ તેમ કરીને તેણે વ્યવસ્થા કરી. " તું અમારે ત્યાં નોકરી કરવા આવીશ ?” તેણે જવાબ આપ્યો
કોલેજ ઓફ ટેકનોલોજી જેમાં હોટેલ મેનેજમેન્ટ અને કેટરીંગને . કે “મારે નોકરી કરવી નથી, પણ, મને ભણવા માટે તમારી વિષય પણ શિખવવામાં આવે છે તેને ત્રણ વર્ષને અભ્યાસક્રમ ક કેલેજમાં દાખલ કરે તો આવું ! ભવાનીને તેમની કોલેજમાં છે. ત્યાં પણ કામ કરીને પિતાના ખર્ચને પહોંચી વળવાની તે
દાખલ કરવામાં મોટો વાંધો એ હતો કે કોલેજમાં દાખલ થનારે આશા રાખે છે. મેટીકની પરીક્ષા પસાર કરેલી હોવી જોઇએ, જ્યારે ભવાની મેટ્રીક-
જણાવતા આનંદ થાય છે કે આ સાહસિક અને મહત્વાનપાસ હતે. આમ છતાં ભવાનીની આવી માગણીથી પિતા '
- કાંતી ભવાની સપ્ટેમ્બર માસની ચેથી તારીખે અભ્યાસ કરવા પ્રીસીપાલ એટલા બધા પ્રભાવિત બન્યા કે તેને કોલેજમાં આવ- મી પરદેશ જવા ઉપડી ચુકયે છે. જ્યાં નિશ્ચય છે ત્યાં માગ વાનું શરૂ કરવા કહ્યું અને તેના વિષે કાંઈ માગ કાઢવાનો પ્રયત્ન
કરવાનું પ્રીન્સીપાલે વચન આપ્યું. ભવાનીએ આ રીતે તે નીકળે છે જ; જ્યાં સાહસ ત્યાં શ્રી અનુસરે છે; જ્યાં પુરૂષાર્થ • કોલેજમાં જવાનું શરૂ કર્યા. પંદરેક દિવસે તેને બધી રીતે છે ત્યાં સફળતા નિશ્ચિત હોય છે. એટલે આવા નિશ્ચય, સાહસ - પ્રીન્સીપાલે નિહાળ્યો અને પછી સરકારના આ બાબતને લગતા અને પુરૂષાર્થને કેઈના આશીર્વાદની જરૂર હોય જ નહિ. આમ
કેળવણી ખાતાના ટેકનીકલ બેડને ખાસ લખીને ભવાની મેટ્રીક છતાં પણ આટલા લાંબા સમયના મામા ભાણેજના સંબંધના પાસ ન હોવા છતાં તેને કોલેજ ઓફ કેટરીંગમાં દાખલ કરવાની કારણે વાત્સલ્યપણુત બનેલું હૃદય તેને સંહજપણે આશીર્વાદ આપે પરવાનગી મેળવી. ; ; . . . ને છે કે રિવાજો પત્થાનૈઃ
' પરમાનંદ