________________
- અમેરિકાનું મરણ
પાવા.
બ
ળા આવે
તા. ૧૬-૮-૫૮
પ્ર સુ દ્ધ જીવન અમેરિકાનું જીવનધોરણ જુઓ અને એક મલાયાવાસીનું ન્યાયાધીશ! કોઈ પણ બે સજજને એક દેશમાં લડે છે, તેમની જીવનધોરણ લે; ને અરબ બેદઈનનું જીવનધારણુ લે અને ડ્રાની વચ્ચે ઝગડાઓ થાય છે, મતભેદ ઉત્પન્ન થાય છે ત્યારે તેઓ ખેડૂતનું જીવનધોરણ એની સાથે સરખાવ. બંને વચ્ચે અસમાનતા શું કરે છે ? તેમાં કોઈ સજ્જન ઢોલતલવાર લઈને દૂધ યુધ્ધમાં છે. આ અંતર વાતાવરણને તંગ રાખવામાં બહુ મોટો ફાળો આપે છે. ઊતરી પડતું નથી પણ તેને અદાલતમાં જવું પડે છે. એક ' સહેજ આંકડામાં જોઈએઃ વાર્ષિક ૨૦૦ પાઉન્ડની માથાદીઠ જમાને એ અવશ્ય હતો કે જ્યારે નાગરિકે પિતાના સાચા કે આવક હોય તેવા ૯% લેકે છે, દુનિયાની કુલ આવકના ૩૯% માનેલા અન્યાયનો ફેંસલો કરવા ઠંદ્વયુધ્ધ ખેલતા, પણ કાળે તેમની પાસે જાય છે.
કરીને દેખાયું કે એ રીતે કઈ સત્ય સ્થાપિત થતું નથી. સત્ય બીજી રીતે જોઈએ તો દુનિયાની ચોથા ભાગની વસ્તી એટલું સ્થાપિત થાય છે કે કેની તલવાર તેજદાર હતી, નહીં કે - પાસે તે દુનિયાની સંપત્તિના ૩ ભાગ જાય છે અને ૭૬%
બેમાંથી કોને કેસ વધારે સાચે હતે. વસ્તીને બાકીની ૩૩% આવક રહે છે. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના
' ભાવનગર અને પાલીતાણાના ઠારે વચ્ચે ઝઘડે થતા તે સામાન્ય મજૂરને રશિયન મજુર કરતાં ૧૦ ગણી આવક થાય
બંને પિતાના ઘોડેસ્વારો લઈને ચીતળના મેદાનમાં ખડા થઈ જતા. છે. ૧૯૨૩ થી ૨૯ વચ્ચે યુ. સ્ટેટ્સની માથાદીઠ આવક ૫૪૫
એમાંથી અંતે સાબિત તે એટલું જ થતું કે કાના ઘેાડા વધારે ડોલર હતી. જ્યારે તે જ સમયમાં હિન્દુસ્તાનની માથાદીઠ આવક
હતા અને કેના ઘોડેસ્વારો ચપળ હતા ! આજે આપણે એ ૧૩ ડોલર હતી, અને ચીનની ગરીબાઈ તે તેથી ચે વિશેષ હતી.
તબકકે વટાવી ગયા છીએ. આ કાઈ ઠાકરે, નાગરિકે કે શ્રીમતે ને આવકના પ્રમાણમાં જ જાણે મરણપ્રમાણ અને આયુષ્યનું
પિતાનો ઝગડો પતાવવા ઠંદયુદ્ધને રસ્તો લેતા નથી. તેઓ પ્રમાણ રહેતું દેખાય છે.
અદાલતે જાય છે અને ન્યાયાધીશ જે ચુકાદો આપે છે તે , આ ભમરાળી હકીકતને લાલા જુદાં જુદાં રાજ ગરીબ
પ્રમાણિકપણે સ્વીકારે છે. એને પરિણામે દરેકને ઘડા રાખવાને દેશને પોતાના પક્ષે ખંડી લેવા સારૂ ઉઠાવી રહ્યા છે. પછાત દેશને અને લશ્કર રાખવાને ખર્ચ તો એ જ છે અને એ ખર્ચમાંથી
અમેરિકા પૈસા દેવા તૈયાર છે. રશિયા પણ તૈયાર છે. તે બંને એક શાળાઓ અને ઇસ્પિતાલે ચાલે છે. પણ એના કરતાં યે, બળવાન વાત સમજી ગયા છે કે એશિયા અને આફ્રિકામાં કરડે લોકે હોય તે જ સત્ય તે કાયદે ફરી ગયું છે. અને એને સ્થાને તટસ્થ છે, જેમાંના મોટા ભાગને પૈસા કે સગવડો આપીને ખરીદી શકાય માણસ પાસે હકીકતે રજુ કર્યા પછી જે સત્ય પ્રગટ થાય તે જ તેમ છે. ગામડાંના શેઠિયાઓને તમે જોયા હશે; માલ આ સત્ય તે સિદ્ધાંત પ્રસ્થાપિત થાય છે. હોય કે ફેરવો હોય ત્યારે કઈક ખેડુત કે મજૂરને બેલાવે, પાન- - જે નાગરિકે એક રાજ્યમાં રહે છે એને માટે ઝઘડો પતાબીડી કે સોપારી આપે, પાંચ દસ મિનિટ મીઠાશથી વાત પણ વવાની આ રીત એટલી બધી સાદી અને સરળ લાગે છે કે કરે ને પછીથી અમસ્તા હેજે કહેતા હોય તેમ કહે કે, આ એને વિશેષ કંઈ વધારે સમજાવવું પડતું નથી. જો કે આ ટેવ જરા બે ગુણ ફેરવી આપને ભાઈ !
પણ બહુ જુની નથી. સબસે વર્ષ પહેલાં આ સ્થિતિ છે એશિયા ને આફ્રિકામાં અતૃપ્ત અને બુભૂક્ષિત અનેક લેકે નહોતી. દરેક રાજ્ય પિતાનું લશ્કર રખતું, દરેક ઠકરાત પણ છે. તે લેકેને પિતાને પક્ષે ખેંચવાની ભારે હરીફાઈ ચાલી રહી પોતાના સિપાહીઓ રાખતી, યુધ્ધ દ્વારા મતભેદોનો નિકાલ કરછે. તેમાં ફસાઈ પવું તે આ પણને કોઈ પણ રીતે પોષાય તેમ વાને રિવાજ હતો. પણ આજે આપણે એવા ટેવાઈ ગયા છીએ નથી, કારણ કે જેના પક્ષે આ કરડે માણસે જશે તેની ઇર્ષ્યા કે તે આપણને સાવ અસ્વાભાવિક લાગે છે. મુંબઈ અને મૈસુરની બીજાને આવ્યા વિના રહેવાની નથી; પહેલા લેકેને કદાચ મદ સરહદને ઝધડે મુંબઈ અને મૈસુરની પિલીસ દંગલમાં ઊતરીને ચડ્યા વિના પણ રહેવાને નથી. ચીનમાં ૬૦ કરોડ છે, હિન્દુ- પતાવે એવું સ્વપ્ન પણ કોઈને આવતું નથી. દેશની અંદર ' - સ્તાનમાં ૪૦ કરોડ છે, જાવામાં ૮ કરોડ છે. આ બધા માણસે મતભેદે પતાવવાનો જે રિવાજ છે તે રિવાજ આજે આંતરજેના પક્ષે જશે તેના મતે તે યુકેમાં વધશે જ પણ તેની લડવા રાષ્ટ્રીય ક્ષેત્રે નથી. આંતરરાષ્ટ્રીય ક્ષેત્રે તો મધ્યયુગી ઠકરાતને જે માટેની શકિત કેટલી બધી વધી જાય! એશિયન આફ્રિકનને કાનત હતો તે જ ચાલે છે. દરેક રાષ્ટ્ર પિતાને કંઇક અન્યાય પિતાને પક્ષે લેવા માટેના આંતરરાષ્ટ્રીય “ખેલ’ ચાલી રહ્યા છે ' થયા હોય તે એમ માને છે કે મને જે આ ગળે નહી ઊતરે પણ શું કામ? આપણે ખેંચાઈએ તે સંભવ છે. કારણ કે તે હું લડી લઇશ; લડવાની મારી શકિત નહિ હોય તે મારા આપણુ અને તેના જીવનધોરણમાં એટલી મોટી અસમાનતા
ભાઈબંધને બોલાવીશ; ભાઈબંધ પૂરો ન પડે તે ભાઇબ વના છે કે તેમને માટે ૨૫-૫૦ કરોડ રૂપિયા પેતાની ટેબલ પર ભાઈબંધને બોલાવીશ. પણ મારા ઉપર કોઈ. ન્યાયાધીશ હોય વધેલી એંઠ જેવા છે, પણ આપણને તે અધધધ લાગે છે, અને અને તે ન્યાયાધીશ જે કહે તે મને બંધનકર્તા હોય તે વાત હું ત્યાં સુધી મગજ ઠેકાણે રાખીને લાલચથી પર રહી ગરીબાઇમાં કબૂલ કરવા તૈયાર નથી, કારણ કે હું સાર્વભૌમ છું અને આ પણ ન્યાયી પલ્લું સાચવવાનું કામ ઘણું કઠિન છે. આ દૃષ્ટિએ પવિત્ર અધિકાર હું ખાવાનું નથી. લેબનાનને ઝગડો હોય કે પંડિતજીએ જે પરદેશનીતિ ટકાવી રાખી છે તે ઇતિહાસમાં બહુ સુએઝ, ફેસાને કે કેરિયાને; કોઈ પણ ઝગડો રાષ્ટ્ર-રાષ્ટ્ર "કાળ સુધી સ્મરણીય રહેવાની છે.
વચ્ચે હોય તે સાર્વભૌમત્વને વિચાર કે રાજ્ય છોડવા તૈયાર - આથી યે વધારે અગત્યની વાત છે એ તમારી પાસે મૂકું થતું નથી. દરેક રાજ્ય એમ કહે છે કે અમારા ઝધડાને છું કે જે યુદ્ધ નાબૂદી કરવી હશે તે હરેક રાષ્ટ્ર પિતાના સાવ વિચાર યુદ્ધથી થાય, કાં અમે ઈચ્છીએ છીએ તેમ થાય. ઠંડા ભૌમત્વને મર્યાદિત કરવું પડશે. આજે દુનિયામાં ૭૦ કે ૮૦ યુધ્ધથી થાય તે સારું છે. નહીંતર, ગરમ યુધ્ધ કરવાની પણું રાખ્યું છે તેમાં લેબનાને જેવું નાનું રાજ્ય પણ છે અને રશિયા, અમારી તૈયારી છે. પણ અમારા ઉપર કાઈ ન્યાયાધીશ હાંઅમેરિકા, ચીન જેવાં મેટાં રાજ્ય પણ છે. આ દરેક રાજ્ય કે 'સુપરનેશનલ ઓથોરિટી હોય કે એ આંતરરાષ્ટ્રીય સત્તા ન્યાય એમ માને છે કે અમને કઈ શાસન કરી શકે નહીં', અમે ઈશ્વરની આપે કે એ આંતરરાષ્ટ્રીય સત્તા ચુકાદા આપે, અને જો એ ચુકાદા: જેમ 'તુમ એકમ અન્યથા કતુમ' અધિકાર ધરાવીએ છીએ. તે પ્રમાણે અમારે વર્તવાની ફરજ પડે છે તેમ કરવા અમે તૈયાર, પિતાના રાષ્ટ્રના અંદરના પ્રશ્નો માટે આવું વલણ ધરાવે ત્યાં
નથી. ઈઝરાઈલ અને ઇજિપ્તની વચ્ચે ઝઘડે થયે; ગાઝાપટ્ટી કોની ? સુધી તે ભય નથી, પણ બીજા રાષ્ટ્ર સાથેના મતભેદે વખતે તેનો ઝધડો હતા. ત્યાં આંતરરાષ્ટ્રીય પિલીસદળ રાખવું આવશ્યક છે પણ પિતે જ તેના નિર્ણાયક, પિતાને ગમે તે કરવાને આધકાર હતું પણ તેમને માટે જિમની સંમતિ મેળ, ઇજિમ જે એ ખ્યાલે ભયજનક છે. અને છતાં યે એ ખ્યાલે હરેક રાષ્ટ્ર સંમતિ ન આપે તે આંતરરાષ્ટ્રીય પોલીસ દળ ત્યાં રહી શકે નહી. - પિતાના પ્રજાજનોને આપે છે અને બીજાં રાષ્ટ્ર પણ તેમ જ કરે છે,
છે અને બીજા રાષ્ટ્રી પણ તેમ જ કર છે, ' હંગેરીની અંદર કલેઆમ થઈ. પ્રજાએ વીરતાપૂર્વક સામને, . સાર્વભૌમત્વ અખંડ છે, તેને કોઈ પડકારી શકે નહી; તેનું પણ કર્યો. ત્યાં શી હકીકત છે તે તપાસવા આંતરરાષ્ટ્રીય નિરી- ' , વિભાજન થઈ શકે નહી, પિતે જ પિતાને વકીલ અને પિતાને ક્ષક મેકલવાને હરાવ પણ થયું, પણ બહારની સત્તાની મદદથી :
કાન કરવા