________________
.
"
-
5
વિ માનવા લાગે તેવા નામ
મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ, પ્રબુદ્ધ જીવન તથા સંઘના નામપરિવર્તન અંગે
(ઉપરની બાબતે અંગે મળેલા કેટલાક અભિપ્રાયો છે. તેમણે પિતાની ઊંચી ભૂમિકાની ચર્ચાઓ અને સેવાએથી , અમદાવાદથી ગુજરાત વિદ્યાસભાના આચાર્ય શ્રી રસિકલાલ , મુંબઈના જૈન સમાજને ગૌરવ આપ્યું છે. ' . . . છોટાલાલ પરીખ જણાવે છે કે “પ્રબુદ્ધ જૈનં” અંગે આપણે “કુમાર'ના તંત્રી શ્રી બચુભાઈ રાવત જણાવે છે કે, આ જ્યારે ચર્ચા કરેલી ત્યારે બે કલું કે તમારું કામ એ હકિકતમાં “પ્રબુદ્ધ, જીવનને વીશ. વર્ષ પૂરાં થયાના', આ• મંગળ પ્રસંગે .. સાર્વજનિક છે, સપ્રિદાયિક નથી, તે શા માટે જૈનેના સ્થાને
આપને અભિનન્દન આપીએ છીએ.' સવિશેષ તે એટલા માટે
લખવાનું પ્રાપ્ત થાય છે કે ગુજરાતના પત્રકારત્વમાં સામાજિક, - “જીવન” કે એ કેઈ શબ્દ નથી મૂકતા? આ પછી એ વિચાર
- રાજકીય અને સાંસ્કૃતિક અને ઉપર તલસ્પર્શી, નીડર, નિષ્પક્ષ - કે સંધને સ્વીકાર્ય છે. અને તમે પ્રબુદ્ધ જીવત નામ રાખ્યું તેથી
| ‘અને સ્વસ્થ સ્વતંત્ર ચર્ચા કરીને રચનાત્મક સૂચન કરતાં વિચાર : મને સંતોષ થયે. એ જ વિચારસરણીએ આગળ વધી કહું કે , પત્રો ગુજરાતમાં નહિવત છે, એમાં પ્રબુદ્ધ, જીવનનું સ્થાન પ્રથમ તમારી મુંબઈ જૈન યુવક સંધેની પ્રવૃત્તિઓ પણ હકિકતે સાવ અને મોખરાનું છે. સામાન્ય જનસમાજને પણ અગત્યના પ્રાણુ )
જેનિક જ છે તે એનું નામ પણ પ્રબુદ્ધ જીવન સંધ કે એવું પ્રશ્નો ઉપર માર્ગદર્શન અને વિચાર કરવાની પ્રેરણા મળે એવું , | કોઈકે રાખો એ સમુચિત લેખાશે . . ' ચિન્તનયુકત લખાણ એ “પ્રબુદ્ધ જીવનની વિશિષ્ટતાં છે અને છે . * - - - - * . . .xe" ' ,
“પ્રબુધ્ધ જૈન' તરીકેના પિતાના મર્યાદિત ક્ષેત્રમાંથી બહાર આવ્યા છે, - કાશીથી બનારસ હિંદુ યુનિવર્સિટીના જૈન દર્શનને અધ્યા- -બાદ તે તેણે આ દિશામાં ગુજરાતની ગણનાપાત્ર સેવા કરી છે, તો ૫૬ શ્રી દલસુખભાઈ માલવણિયા લખે છે કે“નામ પરિવર્તન જૈન’ના સાંકડા ક્ષેત્રમાંથી નીકળીને સમસ્ત જીવન’ના વિશાળ + bi વિષે મારો અભિપ્રાય આપે માગે છે. અને તે નામ કરતાં ' ક્ષેત્રમાં એને પ્રવેશાવી આવી વિશાળ સેવા કરવાની તક અપA કામનું મહત્ત્વ વધારે લાગે છે. એટલે એ જ નામે વધારે સારું ; વાની ઉદારતા દાખવવા માટે મુંબઈ જૈન યુવક સંધ પણ અભિ- . . - કામ કરવું એ જ ઉચિત છે. નવા નામનું આકર્ષણ હોય તો નન્દનને પાત્ર છે. અમારી શુભેચ્છા છે કે “પ્રબુદ્ધ જીવન’ આવી' ' * જૈન યુવક સંધ કાયમ રાખીને જ ન સંધ ઉભું કરવા પ્રયત્ન
બીજી અનેક “વીસીઓ સુધી જીવે અને તેના સમર્થ તંત્રીએ થી કરે અને એમાં આપને કેટલા . જુના-નવા મિત્રોને સહકાર
આંકેલા માર્ગ ઉપર "ગુજરાતના વાચક વગરની ઉત્તરોત્તર અધિક ', મળે છે તે જોવું. જેને નવા સંઘેનું આકર્ષણ હશે તે એમાં
આ સેવા બજાવે છે. ' - સ્વતઃ જોડાશે અને નવે નામે ને, સંધ જે માગે, લઈ જવા - અમદાવાદથી ગુજરાતના કળાગુરૂ શ્રી રવિશંકર મહાશર :
- ભાંગશે તે ભાગે લઈ જઈ શકશે. મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના સમગ્ર રાવળ લખે છે કે “પ્રબુદ્ધ જીવન ર૧ મા વર્ષ માં પ્રવેશી ચૂક્યું ૬. સદસ્ય એકમતે નામપરિવતતના પક્ષમાં હોય તે પણ વધે છે એ હકીકતનું ભાન તા. ૧-૫-૫૯ને પ્રબુદ્ધ જીવન દ્વારા 1 i નહિ.. પણ જ્યાં મતભેદ હોય ત્યાં એ નવા નામને મોહ જ આપે સંધના સભ્યોને કરેલા ઉધન દ્વારા થયુ “પ્રબુદ્ધ જનક . ' કર. 'પ્રબુદ્ધ જેમાંથી પ્રબુદ્ધ “જીવન થયા પછી કેટલા નવા મણિી પ્રબુદ્ધ જીવન' નામ અપનાવતાં આપે જૈનની વ્યાપક સદસ્ય થયા, માત્ર નામના આકર્ષણના કારણે ? અથવા એની ભાવના જ પ્રગટ કરી છે, અને એ રીતે તન તત્વ અને જીનવને પ્રતિષ્ઠા કેટલી વધી છે. : * * * * - : , , વિશાળ જનતામાં વિશિષ્ટ ગૌરવ અપાવ્યું છે. જૈન નામથી
* *. ' . ૪ .. . . *' ' ચાલતી સંસ્થાઓ,, પ્રગટ થતું સાહિત્ય અને સરજાતી કળા. . ભાવનગરથી ઘરશાળાના આચાર્ય શ્રી હરભાઈ ત્રિવેદી તરફ બહારના જગતની ઉપેક્ષા હતી તેને બદલે આપે નવા અને ' જણાવે છે કે ““પ્રબુદ્ધ જીવનના નામકરણમાં મારે પણ થડે સ્થાપિત વિચારોનાં ઘર્ષનું વિશ્લેષણે કરી. મૂળ તો નવાં' ? હિસ્સો હતા તે વિચારે આનંદ અનુભવ્યો. આ પાક્ષિક દ્વારા મૂલ્યથી દીપ્તિમંત કર્યા છે. અને ભારતીય શિષ્ટજન જૈન તમે તમારે સારે એવો વિકાસ સાધ્યો છે એમ હું માનું છું: “ સસદિઓને સમગ્ર ભારતની સંપત્તિ માનતા થયા છે. આ કાય તમારે કામ ભલે સુધારકનું રહ્યું, પરંતુ તમારા વિચારો મૌલિક ધમરૂઢ કે સંપ્રદાયમાં એધ આચાર્ય નેતાઓ કે સધર્પતિઓ. અને ક્રાન્તિકારી છે એમ હું હંમેશા માન આવ્યો છે. હ. કદિ કરી શકયા નહેાતા " અને કઈ ને કઈ ગુપ્તતા Mળવવાની. ' તે સુધારકનો છત્ર નથી એટલે તમારી ધીરજ તથા તમારી ,
હોય એમ દરેકઃ.દ્વારે ચોકીઓ ઉભી કરતાં હતા. તેમાં યુવાને, સહિષ્ણુતા, જોઈ જાણીને તમારા તરફ હંમેશ મુગ્ધભાવે તે
સ્ત્રીઓ, બાળકો અને અબુધ જેને ગુંગળાતાં હતા. આપે તેમને
સ્વચ્છ, શુધ્ધ માનવીય હવા આપી છે અને જેનોચામાં રહેલાં આવ્યો છું. હવે તમે સંઘનું નામ બદલવા ઈચ્છે છે તે જાણીને
ઊંચા સગુણે પાળવા વધુ આગ્રહી બનાવ્યા છે. પ્રબુદ્ધ જીવને . પણ મને એટલે જ આનંદ થાય છે. સંધનું નામ પ્રબુદ્ધ જીવન એ જ નામ તેમના માટે સાર્થકતભર્યું છે, તે :- .. સંધ રહે તેવો મારો અભિપ્રાય છે.” .
* . ' ત્યાર બાદ પ્રબુદ્ધ જીવનને તા. ૧૫-૬-૫૯ નો અંક વાંચીને.
તેઓ જશુાવે છે કે પ્રબુદ્ધ જીવનને ૧૫ મી જુનને અંક વાંચ્યા આમેરાથી. વર્ષોજૂનાં સામાજિક કાર્યકર્તા શ્રી શાન્તિ
આ પછી ઘણા વખતથી ધારેલે પત્ર તુરત ‘લખવાનો ઉમળકે થઈ લાલ ત્રિવેદી જણાવે છે કે પ્રબુધ્ધ જીવન નિયમિત મળે છે. આવ્યું છે. તમે જે ઊંડી સંનિષ્ઠાથી પ્રબુદ્ધ જીતનમાં ઉચ્ચ તેમાંના લેખો મનનીય તથા ' વિચારણીય છે? જ. પ્રબુદ્ધ જીવને 'માનવસંસ્કારની પ્રતિષ્ઠા કરી રહ્યા છે તેની કદર થડાતે થઇ વીશ વર્ષ પૂરાં કર્યો. તેની ઉન્નતિ થાય, તે દ્વારા જનતાની હશે. આજના યુગના પ્રશ્નો પર તલસ્પર્શી વિચારસરણી વહેતી કર- '.. પવિત્ર અને સાચી સેવા થાય એવી પરમાત્મા પ્રત્યે પ્રાર્થના છે. વામાં તમારા જેટલી ધગશ મેં બીજા લેખમાં જોઈ નથી.' આ પ્રબુદ્ધ જીવનમાં કોઈ સંકુચિતતા નથી. તેની ઉદારતા પ્રશંસનીય અને તેમાં તમારી કલમ કેવી. અને કેટલી સ્કુતિ બતાવી રહી છે ' છે. સંઘનું નામ બદલવાનું ખાસ જરૂરી તો નથી લાગતું. અસલ , તે ભારે મને આશ્ચર્યું અને સ્નેહભાવ પ્રગટાવે છે. તમારે પ્રવાસ વાત તે પવિત્ર ઉદ્દેશથી જનતાની : નિષ્કામ સેવા કરવી એ જ સાઈનું વાવું છું. તમે અવનવા માનવીઓનાં " ચરિત્રચિત્રો * * ઉત્તમ છે. • ' , , . . . . . . . .
આપ્યાં છે તેથી તમારો પ્રવાસ. અંગત. હવા- છતાં વ્યાપક 1 .. કેસબાડથી સ્વામી આનંદજણાવે છે કે “પ્રબુધ્ધ જીવન .. ... “ભને એવું લાગે છે કે પ્રબુદ્ધ જીવનમાંથી સ્થાયી. મૂલ્ય મને હંમેશા મળે છે. અને તે હું જોઈ જાઉં છું. ભાઇશ્રી વાળા કેટલાક લેખેનું એક સંહિતારૂપ પુસ્તક તૈયાર થાય, તેને .. પરમાનંદ ઊંચા ખવાસના સરકારી સજજન અને પીઢ તંત્રી, નકશા, ચિત્રો, તસ્વીરોથી સભેર કરવામાં આવે તે કેવું સુન્દર
'
*
: