Prabuddha Jivan 1955 Year 16 Ank 17 to 24 and Year 17 Ank 01 to 16

SR No.: 525940
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1955
Total Pages: 248
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 28 MB

Page 99

*
* *
*
પ
તા. ૧૫-૫-૫૫
પ્રબુદ્ધ જીવન સેવાદ્વારા ચિત્તશુધિ ?
એવા ઊંડા જૈન વિચારકોની અંતરની સહાનુભૂતિ તેમને પલ્લે આવવી
બિલહુલ અશકય લાગે છે. મને આશા છે કે રાંકાજી આ બે વાત . ભારત જૈન મહા મંડળવાળા શ્રી રિષભદાસ રાંકા વર્ધાથી લખે છેઃ
ઉપર ગંભીરપણે વિચારશે અને આચાર્ય તથા તે સંપ્રદાયને વિનવશે. ......"मेरी आचार्य तुलसीजीसे जो कुछ बातें हुई या होती रहती।
તા. ૧૬-૪-૧પના “વિશ્વ વાત્સલ્ય’માંથી
“સનબાલ' हैं उसके अनुसार लिख रहा हूँ:-- दान दया में वे दो भेद करते हैं:
સાભાર ઉધૃત (१) एक तो वह कि जिसमें संयम या अहिंसा की वृद्धि होती है (२) दूसरी ।
પરિપૂતિ : શ્રી રિષભદાસ રાંકા એકાન્ત ગુણદર્શી હોઈને ઢાના વ૬. (શિ) ગો કોવિજ ચા સામાવા દરની વસતી હૈ.... ૩ના હેત ભી સકતી હૈ” એ પ્રકારના આચાર્ય તુલસીના જવાબમાં એક કરી (ટૂષી) વિધ જરના પાપ હૈ પરંતુ સાપુ%ી ને મઢા હૈ મહાન સાંપ્રદાયિક પરિવર્તન તેમને દેખાય એ સ્વાભાવિક છે. પણ એ અનુસાર નિસમે હિંar ચા યંમ હોતા હૈ તન દા (સાધુ) નવના નહીં ઉતરને બારીકીથી તપાસતાં કોઈને પણ માલુમ પડશે કે પ્રસ્તુત करते । वे (तो) आत्मशुद्धि, त्याग, और संयम पर अधिक जोर देते हैं।
જ ર છે જવાબમાં પરિવર્તન જેવું કશું નથી પણ સામાન્ય વાંચનાર ભ્રમમાં પડે
१
એવી વાટુતા રહેલી છે. એ તે દેખીતું જ છે કે “હા ભી સકતી હૈ ...अभी अभी वे पुना आये थे तब मैंने एक प्रश्न किया था 'एक व्यक्तिं * કુટુંપણે સમાગ વનતા હૈ, મન મારHચતા જ વિસ્તાર પર યમાગવી રહેલું જ છે, અને આચાર્ય તુલસી. પિતાના ઉત્તરમાં સરળપણે ઉમેરી સેવા કરતા હૈ. યા હુ તાદ મામચિતા સો વાર થયાને નિત્ત ન શકે છે કે “ચિત્તશુદ્ધિને આધાર સેવા કયા પ્રકારની છે તેના ઉપર છે होती ?' उन्होने कहा कि 'हो भी सकती है। इससे आप देखेंगे कि तेरापंथी
રહેલે છે. અન્યને સંયમ માર્ગે લઈ જાય એવી આ સેવા હોય તે એ . .
સેવા કરનારની ચિ-તશુદ્ધિ જરૂર સંભવિત છે; પણ અન્ય પ્રકારની સેવા समाजकी जो मान्यताएँ थी उनमें उन्होने समयानुकूल परिवर्तन किया है
હોય છે તેવી સેવામાંથી ચિત્તશુદ્ધિની આશા રાખવી વ્યર્થ છે. એવી : ' ...तो फिर हम शब्दों की झंझटमें या वाद-विवाद में क्यों पढ़ें ? मेरा સેવાથી સેવ્ય તેમ જ સેવક ઉભયની સંસારદ્ધિ જ થવાની.” ઉપર " ] ५-६ वर्षों से उनसे संपर्क हुआ. उन के विचार असांप्रदायिक, उदार और
આપેલ આચાર્યશ્રીના જવાબમાં પરિવર્તન નિહાળીને ખુશ થવામાં व्यापक बनाने का मैंने जो प्रयत्न किया उस का मैं प्रत्यक्ष फल देख रहा हूँ
આપણે જ છેતરાઈએ છીએ. આચાર્યશ્રીની સ્થિતિમાં કશો ફરક ...यदि उनका उदार दृष्टिकोनवालीसे संपर्क बढ़े तो उसमें मैं श्रेय ही
પડતો નથી.
પરમાનંદ देखता हूँ। आपके विषयमें मेरी उनसे बात हुई थी। वे तथा उनके विद्वान
પ્રબુદ્ધ જીવનનો આગામી અંક शिष्य नथमलजी आपके प्रति बडी सद्भावना रखते हैं और आपकी विचार
શત્રુંજય ઉપર પુંડરીક મંદિરમાં અથવા તે એવા કોઈ ગ્ય पद्धति में गहराई पाते हैं; भले ही मतभेद रहे, पर एक दूसरों के गुणों के
સ્થળે મૂકવા માટે શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢીએ ચિત્રકાર શ્રીમતી प्रति आदर रखनेभे मैं श्रेय ही पाता हूँ। वे जिस तरह अपनी प्रवृत्ति को
ટાગોર અને શ્રી. ગોપેન રોય પાસે ભગવાન ઋષભદેવના ચરિત્રના છ व्यापक बनाते जा रहे हैं वहाँ संकुचितता चल नहीं सकता ॥
જીવન પ્રસંગને અનુલક્ષીને મેટા કદનાં ચિત્રો તૈયાર કરાવ્યા છે. હું આચાર્ય તુલસી જૈન સંપ્રદાયમાંના એક તેરાપંથી સંપ્રદાયના
- થોડા સમય પહેલાં એ પેઢી તરફથી અમદાવાદ ખાતે આ ચિત્રનું , આજના આચાર્ય છે. ભૂતકાળમાં આ સંપ્રદાયના આચાર્યોએ વટાળ
એક જાહેર પ્રદર્શન યોજવામાં આવ્યું હતું. પ્રબુદ્ધ જીવનના વાંચકોને વૃત્તિમાં રસ લીધો છે. એ સંપ્રદાયના સાધુ સાધ્વીઓએ પિતાના
આ ચિત્રને કાંઈક ખ્યાલ આવે એ હેતુથી આ ચિત્ર તેમ જ તેમાંના સંપ્રદાયની જ સરસાઈ એવી રીતે બતાવ્યાના દાખલાઓ છે કે જેથી
કેટલાક પેટાચિત્રો એકવણું (black & white ) બ્લોક્સ જૈનેના બીજા સંપ્રદાયને અન્યાય થયો હોય ! બાળદીક્ષાની હિમાયત
ઉપરથી છાપીને પ્રબુધ્ધ જીવનના અગામી તા. ૧-૬-૫૫ ના અંકમાં આ સંપ્રદાયે આંજ પહેલાં ઠીક ઠીક કરી છે. દીક્ષાને ન રોકવાની
પ્રગટ કરવાને પ્રબંધ કરવામાં આવ્યો છે. આ ચિત્ર છાપવા માટે ઇમી. પ્રતિજ્ઞાઓ એ સંપ્રદાયના સાધુસાધ્વીઓ આપતાં હોવાનાં પ્રમાણ પણ
આઈપેપર પસંદ કરવામાં આવેલ છે. પ્રસ્તુત અંકની થોડીક વધારે ન આ પહેલાં સાંપડ્યાં છે. આવા આ સંપ્રદાયના તાજા ભૂતકાળ લગીના
કાઢવામાં આવનાર છે અને તે દરેકની આઠ આના કીંમત નક્કી કરવામાં ઈતિહાસને ખરેખર સાફ કરવા માટે આ ત્રણ બાબતોની ઘોષણા મારા
આવી છે. આ ચિત્ર એવી રીતે છાપવામાં આવશે કે તેને સ્વતંત્ર નિમ્ર મતે જરૂરી લાગે છે-
રીતે પ્રેમ કરાવીને ઘરમાં ટાંગી શકાશે. આ ન પિસ્ટમાં એક્લતાં (૧) અમે આજનાં સંજોગોમાં બાળદીક્ષા નહીં આપીએ.
તેમાં ઘડી પડવાનું અને ચળાઈ જવાનું જોખમ રહે છે. તેથી છુટી બાળક અને એનાં વાલીઓ દીક્ષા ઈશે તે પણ એ બાળકને પુખ્ત
નક્લ મેળવવાની ઈચ્છા ધરાવનારને સંધના કાર્યાલયમાંથી સત્વર મેળવી વયને અને આજના વિશ્વ અંગે અનુભવ પામેલ થવા દઈશું. (૨) અમે કોઈપણ સંપ્રદાયને હલકે ચીતરવાની કેશીષ મન, વચન
૪૫-૪૭, ધનજી સ્ટ્રીટ, વ્યવસ્થાપક, પ્રબુધ જીવન
મુંબઈ૩. . અને કાયાથી નહીં જ કરીએ. (૩) સમકિત આપવાને બહાને કોઈને
“મારી યાત્રા વટલાવીશું નહીં. જે કે ઓછે વધતે અંશે પ્રકાર તરે તે આ વાત સર્વ સંપ્રદાયોને લાગુ પડે છે, પણ આચાર્યશ્રી જ્યારે જનાને ખું
તા. ૧૫-૫૫ થી શરૂ થયેલી આ લેખમાળાના હવે પછીના કરવા, વ્યાપક થવા અને પિતાના જૂથને વ્યાપક બનાવવા ઈચ્છે છે,
હફતા તા. ૧૫-૬-૫૫ ના અંકથી આપવામાં આવશે. તે તેમણે તે આમ પ્રથમ જ કરવું કરાવવું રહ્યું ! ભાઈશ્રી રાંકાને
સત્ય, શિવું, સુન્દરમ્ લાગ્યું છે કે ઉદાર દૃષ્ટિવાળા મહાનુભાવોના પરિચયથી તુલસીગણી અને
(શ્રી પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયાના લેખમાંથી ચૂંટીને તૈયાર એમને સંપ્રદાય આગળ વધશે અને અમુક અંશે તેમની નજરે વધ્યાં કરવામાં આવેલી લેખસંગ્રહ) પણ છે કે તે સારી વાત છે. પુનાના પ્રશ્નના ઉત્તરથી તેમને સંતોષ
પ્રકાશક: શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધ. થયે તેમ તેમના પત્ર પરથી દેખાય છે. હું શ્રી રાંકાને હવે એલું
કાકાસાહેબ કાલેલકર તથા પંડિત સુખલાલજીના પ્રવેશ સાથે. વિનવું કે ગણીજી આવી ચિત્તશુધ્ધિ થતાં થતાં ગૃહસ્થાશ્રમીને જે
પ્રગટ થઇ ચૂકી છે. મેક્ષ સ્વીકારતા હોય તે તેમણે સાધુને માટે મોક્ષધર્મ અને ગૃહસ્થને
કીંમત : રૂ. ૩ પિસ્ટેજ છે, માટે લૌકિક ધર્મ એવી એકાંગી પ્રરૂપણ છેડી દઈ કઈ દ્વારા પણ મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના સભ્યો તથા પ્રબુધ્ધ જીવનના ગ્રાહકો માટે ચિત્ત શુધ્ધિથી થયેલાં કામોને મેક્ષ માર્ગ સાધક લેખી લેવાનું નિરૂપણ
કીંમત : રૂ. ૨ પટેજ = કરતાં અચકાવું ન જોઈએ. ભલે પછી એ ચિતરોધક ગૃહસ્થાશ્રમી હે
પ્રાપ્તિસ્થાન: અથવા સાધુ-સંન્યાસી હો ! ભૂતકાળની શુદ્ધિ માટેની આટલી નવશેષણ (૧) મુંબઈ જૈન યુવક સંધ ૫/૭, ધનજી સ્ટ્રીટ, મુંબઈ, ૩. અને વર્તમાન માન્યતાની આવી ચોખવટ નહીં થાય, ત્યાં લગી તટસ્થ (૨) ગુર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય ગાંધી રસ્તા, અમદાવાદ, ૧.
દીક્ષા બાળકને પુખ તે વિનતિ છે.
ભાન આવરી,