Prabuddha Jivan 1955 Year 16 Ank 17 to 24 and Year 17 Ank 01 to 16

SR No.: 525940
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1955
Total Pages: 248
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 28 MB

Page 92

E : "
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા૧-૫–૫૫ ધર્મને કશી આંચ આવતી નથી. આ વિશાળ આપણે સનાતન ધર્મ તીર્થનાં દ્વારે હરિજન ઈતરજન સૌ કોઈ માટે ખુલ્લાં જાહેર કર્યા છે છે અને એ જ ભાત જૈન ધર્મની છે.
તે હકીકતને હું આનંદપૂર્વક આવકારું છું અને તે માટે તે કાર્યવાહકનું ' “અસ્પૃશ્યતા હિંદુધર્મના પાયામાં રહેલી કોઈ વસ્તુ નથી. તે તે હું બહુમાન કરું છું.” પાછળથી એકઠો થયેલ કચરો છે; સંચિત થયેલું માલિન્ય છે. હિંદુ ત્યારબાદ સભા સમક્ષ રજુ કરાયેલા શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીના ધર્મમાં મળેય તે અસ્પૃશ્ય એ શબ્દ જ ન હતો. તે શબ્દ તે પ્રતિનિધિઓને તેમણે ભરેલા હીંમતભર્યા પગલા માટે મુંબઈના જૈન સમાજ પાછળથી નિર્માણ કરવામાં આવ્યું છે. મૂળ શબ્દ હતું અત્યજ તરફથી ધન્યવાદ આપતા ઠરાવ વિષે મત લેવાતાં સર્વાનુમતે એ ઠરાવને આ વિષે ગરૂડપુરાણ જોશે તે માલુમ પડશે કે અત્યજ વધાવી લેવામાં આવ્યા હતા. પછી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના મંત્રી શબ્દમાં સાત પ્રકારના વર્ગોને સમાવેશ કરવામાં આવ્યું છે. દાખલા શ્રી શાન્તિલાલ દેવજી નંદુએ અનેક રેકાણે વચ્ચે વખત તરીકે લેબી, ચમાર, નટ, બર્ડ (એક પ્રકારની વર્ણસંકર પ્રજા) કાઢીને આ સભાનું પ્રમુખથાન લેવા માટે અને ધર્મતત્વ અને ભીલ, મચ્છીમાર અને મહાર, હવે આ વર્ગોમાંથી આજે આપણે ધોબી, મંદિર પ્રવેશ સંબધે આવું સુન્દર માર્ગદર્શન આપવા માટે માન્યવર ચમાર નટ, ભીલ, કે મચ્છીમારને અસ્પૃશ્ય લેખતા જ નથી. નટે તે એસ. કે. પાટીલને ઉપકાર માન્યું હતું અને તેમનું પુષ્પહાર વડે આજે પુજાય છે. આ બતાવે છે કે અસ્પૃસ્યતાને ખ્યાલ હંમેશા સન્માન કરવામાં આવ્યું હતું અને ત્યારબાદ સંભા વિસર્જિત કરવામાં બલાતો રહ્યો છે. અને આજે એ ખ્યાલને મૂળમાંથી નાબુદ કરવાને આવી હતી. આપણે પ્રયત્ન શરૂ કર્યો છે. માનવતાના આજના ખ્યાલ સાથે પરિપૂર્તિઃ આ સભાવૃતાન્તના અનુસંધાનમાં જણાવવાનું કે આ અસ્પૃશ્યતા હવે કઈ રીતે ટકી શકે તેમ છે જ નહિ એ આપણે સમજી
સભામાં જૈન . મૂ. વિભાગના આગેવાનશેઠ કાન્તિલાલ ઈશ્વરલાલ અને લેવું જોઈએ.
દિગમ્બર સમાજના આગેવાન શ્રી શ્રેયાંસપ્રસાદ જૈન હાજર રહેવા અને “હિંદુ ધર્મ આજે આટલે જીવન્ત લાગે છે તેનું કારણ એ છે કે તે કદિ સ્થગિત રહ્યો જ નથી. તેનામાં સદા પરિવર્તન નીપજાવે
સભાએ મંજુર કરેલા પ્રરતાવના સમર્થનમાં પિોતાના વિચારો રજુ કરવા એવી એક ચેતના રહેલી છે તે સતત dynamic છે. એ ધર્મની
ઈચ્છતા હતા, પણ સભા માટે મુકરર કરવામાં આવેલો દિવસ અને
સમય ઉભયના તે દિવસના પૂર્વનિશ્ચિત રેકાણું આડે આવતાં હોવાથી એવી કઈ વિશાળતા છે કે તેના મૂળ આકારમાં જેને અવતાર તરીકે
તેઓ હાજર રહી શકયા નહોતા. આમ હાજર રહી નહિ શકવા બદલ સ્વીકારવામાં આવેલ નથી દાત. ઈશુખ્રિીસ્ત તેને પણ આપણે સહજ ભાવે હિંદુધર્મના એક અવતાર તરીકે સ્વીકારી શકીએ છીએ અને
દિલગીરી વ્યકત કરતાં શ્રી. શ્રેયાંસપ્રસાદ જૈન મુંબઈ જૈન એક રીતે હિંદુ ધર્મનું ગૌરવ કરી શકીએ છીએ.
યુવક સંઘના મંત્રીને તા. ૨૮-૪-૫૫ ના પત્રમાં જણાવે છે કે “ શત્રુંજયના -
મંદિરનાં દ્વાર પ્રત્યેક વ્યક્તિ માટે ખુલ્લાં જાહેર કરવામાં આવ્યા છે “ધર્મનો અર્થ ધારણ કરવું એ છે. ધારણા ઇતિ ધર્મ. આને અર્થ એ છે કે ધર્મનું સ્વરૂપ સદા પરિવર્તનશીલ હોવું જોઇએ;
એ જાણીને હું પ્રસન્નતા અનુભવું છું અને શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીની
પેઢીના અધિકારીઓનું આ નિર્ણય લેવા માટે હું અભિનન્દન કરૂં દેશકાળને અનુરૂપ ધર્મના ખ્યાલો નિર્માણ થવા જોઈએ. ધર્મમાં ગ્લાનિ
છું. આ પગલું ખરેખર સાચી દિશામાં ભરવામાં આવ્યું છે. અન્ય થાય અને ઈશ્વરને અવતાર થાય એ કલ્પના પણ ધર્મની પરિવર્તનશીલ, તાનું સમર્થન કરે છે.
રથાનમાં પણ આ બાબતનું અનુકરણ કરવામાં આવે એવી મારી પ્રત્યેક મંદિર પરમેશ્વરનું મંદિર છે. તે મંદિરમાં દર્શનાર્થે ભાવના છે. આ પ્રસંગ ઉપર આજકાલ જે વિષમ વાતાવરણ ફેલાઈ આવતા કેઈને પણ અટકાવી શકાય જ નહિ. જે મંદિરમાં અટકાયત
રહ્યું છે તેને અન્ન આવે એવી મારી અભિલાષા છે. આશા રાખું કરવામાં આવે છે તે મંદિર અન્ય કોઈનું હોઈ શકે છે. પણ પરમેશ્વરનું છું કે આપણા સમાજ દેશની આ સમસ્યાને યથાસ્વરૂપે સમજશે તે નહિ જ.
છે અને પ્રગતિમાં સહાયક બનશે. આજની સભામાં અનિવાર્ય કારણને માનવી માનવી વચ્ચે પવિત્ર અપવિત્રતાને કોઈ ભેદ હોઈ લીધે હાજર રહી નથી શકતે તે માટે હું દુઃખ અનુભવું છું.' ન શકે. માનવી માત્ર સરખા છે, માનવી હોઈને જ તે પવિત્ર છે. આમ ક્ષમા કરશે.” છતાં પણ અસ્પૃશ્ય લેખાતી વ્યક્તિ આપણે અપવિત્ર છે એમ સ્વીકારી
ગત વર્ષને દશમો અંક જોઇએ છીએ. લઈએ તે પણ તેને પવિત્ર કરવાને ઉપાય મંદિરમાં બીરાજેલા ઈશ્વરનું
પ્રબુધ્ધ જીવનના ગત વર્ષના અંકની ફાઈલ બંધાવવામાં દર્શન તેને સુલભ કરવામાં જ રહે છે. ભગવાનના દર્શનથી સૌ કોઈ પવિત્ર થાય છે, કોઈને પણ દર્શનથી ભગવાન અપવિત્ર થતા નથી.
૧૯૫૪ સપ્ટેમ્બર માસની ૧૫મી તારીખના ૧૦ નંબરના અંકની
પુરતી નકલે નથી. તે જે સભ્ય ય ગ્રાહક પ્રબુધ્ધ જીવનના અંક “દેવમંદિરે સૌ કોઈ માટે ખુલ્લાં હોવા જોઈએ એને અર્થ એ કોઈ ન કરે કે દરેક મંદિર અંગે જે સાંપ્રદાયિક સસ્તા અને સ્વચ્છતાના
ભેગા કરતા હોય છતાં ફાઈલ બંધાવતા ન હોય, તેમને ઉપર જણાખ્યાલેને તે સંપ્રદાયના અનુયાયીઓ અનુસરતા હોય તેની અન્ય કોઈ
વેલ અંકની નકલ અમારી ઉપર સત્વર મોકલી આપવા વિનંતિ છે. પ્રવેશથી ઉપેક્ષા થઈ શકે છે. તે સભ્યતા અને સ્વચ્છતાને આચાર શ્રી પ્રેમચંદભાઇ વેલજી મહેતાનું દુઃખદ અવસાન સંપ્રદાય બહારની વ્યક્તિએ પણ સ્વીકાર જ જોઈએ. હિંદુ મંદિરમાં તા. ૧૭–૪–૫૫ ના રોજ જાણીતા કચ્છી જૈન આગેવાન અને હું ચંપલ પહેરીને જઈ ન શકું તે અન્ય કોઈ પણ ચંપલ પહેરીને મુંબઈ કેરપરેશનના સભ્ય શ્રી પ્રેમચંદભાઈ વેલજી મહેતાના કરૂણ. ન જ આવી શકે. આ સ્વચ્છતા અને શુધ્ધિની આવશ્યકતા એટલા માટે અવસાનની નોંધ લેતાં દિલ ઉંડી ગ્લાનિ અનુભવે છે. તેઓ મુંબઈ છે કે મંદિરનું વાતાવરણ શુદ્ધ ઉન્નતગામી હોવું જોઈએ એ સર્વધર્મના જૈન યુવક સંધના તેમ જ સંયુકત જૈન વિદ્યાર્થીગૃહના સભ્ય હતા. અનુયાયીઓને સ્વાભાવિક રીતે આગ્રહ હોય છે અને તે આગ્રહ તદન બે વર્ષ પહેલાં તેઓ ભાયખલાના પશ્ચિમ વિભાગમાંથી મ્યુનીસીપાલીટીમાં વ્યાજબી અને જરૂરી છે. પણ આ હલકે છે, આ નીચે છે, આ ચુંટાયા હતા અને તાજેતરમાં તેઓ ઈમ્યુવમેન્ટ કમીટીના ચેરમેન અત્યજ છે એમ કહીને જે. પિતાનાં મંદિરના દરવાજા આગન્તુકની સામે નિમાયા હતા. તેઓ સેવાવૃતિ ધરાવતા એક સજજન હતા અને પ્રકૃતિથી બંધ કરે છે તે વસ્તુતઃ પિતાના ધર્મને જ તાળું મારે છે. બધા ધર્મોથી અતિ નમ્ર અને મીલનસાર સ્વભાવના હતા. તેમની ઉમ્મર ૫૫ ઉપર રહેલે જે માનવધર્મ છે તે આવા કોઈ ભેદભાવને–પ્રવેશબંધીને વર્ષની હતી. તેમના જવાથી અનેક જૈન સંસ્થાઓએ એક ઉદાર દિલને તાળાબંધીને-કદિ પણ સહન નહિ કરે. આવી વિશાળ અને દીર્ધદષ્ટિ ' કાર્યકર્તા ગુમાવ્યું છે. તેમના આત્માને પરમ શાન્તિ પ્રાપ્ત થાઓ વાપરીને શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢીના કાર્યવાહકોએ શત્રુંજય એ જ પ્રાર્થના ?