________________
તા. ૧૫-૪-૧૫
પ્રબુધ્ધ જીવન
૨૭
વેરા
શકે છે તો તે આ તારી
પણ નમ્ર છેતે પ્રસતાવમાં વાહક સમિતિએ દર્શનાર્થે આવતા કરવા પાછળ જરૂરી પ્રચારકાય
પણ પૂર્વ
ધર્મમાં થયે કરમદીનાં
આ વાર મુંબઇ માટે
પગને શો વાંક છે અને યાત્રા ચાલુ રાખી. એ બહુ આગ્રહ માટે બાજુએ મુકી દે તેનાથી તે કાર્યોને નુકસાન નહીં થાય, આપણું ના ૮ ર્યો એટલે ત્રણ દીવસ બધું મળીને સાત-આઠ માઈલ પાલખીમાં નહીં તેમજ દેશનું પણ નુકસાન નહીં થાય. કારણ કે આગળ એટલું
ઠા તે પણ રોજ પાંચ છ માઈલ તે ચાલતું જ હતું. છેવટે કામ પડયું છે તે પુરું કરવાને માટે આપણે પુરા જ નહીં પડી શકીએ. તે દર્દ બેસી ગયું. આ વિચારને ચમત્કાર છે. એક નાની પરીક્ષા જે ભાઈઓ રચનાત્મક કામમાં બહુ જ શ્રદ્ધા રાખે છે તે સૌને મારી બગવાને લીધી. મને લાગ્યું કે જ્યાં સુધી મારી યાત્રા બંધ કરવાને નમ્ર પ્રાર્થના છે અને હું વિશ્વાસ આપવા માંગુ છું કે આ આંદોલનમાં તેને વીચાર નથી ત્યાં સુધી તેણે મારા પગ નથી તાવ્યા. તેમાં તેને તમે તે કામે છેડો તે કોઈ નુકસાન નહીં થાય-ન તે તે કામને કે ન સંકેત અને સ્પષ્ટ સ દેશ મેં સમજી લીધા. લેકો કહે છે કે ગયા આપણને એનાથી વીશેષ તમારો સમય લેવા નથી માંગતે આગળ
સંમેલનમાં ફરીથી મળીશું ત્યાંસુધી નીરંતર પ્રતીક્ષણ આ કામમાં વર્ષ કરતાં આ વર્ષમાં ત્રણ-ચાર લાખ એકર જમીન ઓછી મળી છે, પણ તેની કોઈ ચીંતા નહી. એ પર વીચાર કર્યા વગર અહીંથી પરત લાગી રહીશું.
વિનોબા પિતાના હૃદયમાં તીવ્ર ભાવના લઈને જાઓ એ જ મારે કહેવું છે. આજે સર્વ સેવા સંઘે જે ઠરાવ તમારી સામે રાખ્યો તેને શું સૌને આદેશ આપવાને અધીકાર છે ? સર્વ સેવા સંધ આદેશ નથી આપી રહ્યો. તા. ૧૬-૪-૧૫ ના રોજ મળેલી શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધની માટે જ તેની પાસે આજ્ઞા કરવાની શકિત નથી, સર્વ સેવા સંધ જે કાર્ય વાહક સમિતિની સભાએ શત્રુંજય અને હરિજન મંદિર પ્રવેશ કિંઈક કરી શકે છે તો તે આદેશ નહી પણ પ્રાર્થના કરી શકે છે અને અંગે સર્વાનુમતે મંજુર કરેલું નિવેદન નીચે પ્રગટ કરવામાં આવે છે :
આજથી છ મહીના પહેલાં શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધની કાર્યઆખી દુનીઆને પ્રાર્થના કરવામાં આવી છે કે બે વર્ષ જોર લગાવે. વાહક સમિતિએ દર્શનાર્થે આવતા સૌ કોઈ માટે જૈન મંદિર ખુલ્લાં તે દરમ્યાન આપણા સમાજને શાસનમુક્ત કરવાની કોશીષ કરો. જ્યારે જાહેર કરવામાં આવે એ હેતુ સિધ્ધ કરવા પાછળ જરૂરી પ્રચારકાર્ય આપણે સમાજને શાસનમુકત કરીશું ત્યારે જ અહીંસામાં પ્રવેશ કરી ઉથ ધરવીના નિર્ણય કયા !
ડી હાથ ધરવાનો નિર્ણય કર્યો હતે. તે વખતે આટલા ટુંકા ગાળામાં આ શકીશું. પરંતુ આપણે ફકત એવી જ કોશીશ કરીએ કે હીંસા કર્યો. હીલચાલ શત્રુ જ્યના મંદિરો હરિજને સમેત સૌ કોઈ માટે ખુલ્લાં ત બને અને તેના અતીરીત શસ્ત્ર જ નાશ પામે તે ઘટના-ચક્રમાં
મુકાવા સુધી પહોંચી જશે એવી કોઈ કલ્પના નહોતી. પણ જે એ વાત બેસવાની નથી. એટલે આ તાવને અર્થ હું એવું સમજું છું,
પ્રવૃત્તિને કાળબળ અનુકુળ હોય છે તે પ્રવૃત્તિ ધાર્યા કરતાં પણ વધારે કે આપણે બધા લોકે સારી દુનીઓ માટે અને વીશ્વને હીત માટે
ઝડપથી મૂત સ્વરૂપ ધારણ કરવા માંડે છે. પ્રારંભમાં સંધ તરફથી બેલી રહ્યા છીએ. મહારોગી સેવા મંડળના પુસ્તકની પ્રસ્તાવ રાખતાં
તા. ૧૫-૧૨-૫૫ના રોજ એક વિજ્ઞાપના બહાર પાડવામાં આવી હતી લખતાં હું વિચારી રહ્યો હતો કે આપણા પૂર્વજોએ આપણને શું
અને તેમાં જૈન મંદિરના ટ્રસ્ટીઓને પિતાના હસ્તક રહેલા જૈન શીખવાડયું? મેં લખ્યું કે માનવતાને વીકાસ ખ્રીસ્તી ધર્મમાં થયે
મંદિરે દર્શનાર્થે આવતા સર્વ કઈ માટે ખુલાં જાહેર કરવાની વિનંતિ.
કરવામાં આવી હતી અને આ અપીલની નકલે મુંબઈમાં આવેલા હોવાથી કૃષ્ઠ રોગીઓની સેવા વગેરે ચાલે છે. પૂર્વકાળમાં હ્યુમેનીટી'-માનવ
જૈન મંદિરનાં ટ્રસ્ટીઓ ઉપર મોકલવામાં આવી હતી. સંધની આ દયા-જે કોઈ શબ્દ જ નહોતા. જે શબ્દ હતા તે ‘ભૂતયા હતા. પરંતુ અપીલને સૌથી પહેલા અવિકાર મુંબઈ માટુંગા ખાતે આવેલા સહસ્ત્રાઅહીં તે, “માનવદયા’ જોઇતી હતી. આપણે “માનવદયા’ જેવી મર્યાદીત કુણા પાર્શ્વનાથ જૈન મંદિરના મેનેજીંગ ટ્રસ્ટી શ્રી રતિલાલ નાગડા કઈ વસ્તુ નથી બનાવી. આપણે તે ભૂતદયા નામ લીધું છે અને કહ્યું તરફથી મળ્યું હતું. તેમણે પિતાના ટ્રસ્ટ હસ્તકના જૈન મંદિરને છે કે “મergar: ” આટલો વિશાળ શબ્દ બીજે કયાંય નહીં તા. ૧-૨-૫૫ ના રોજ દર્શનાર્થે આવતા સૌ કોઈ માટે ખુલ્લું મળે. સર્વ કહ્યું, ભુત કહ્યું અને હીત કહ્યું. પછી કહેવાનું શું બાકી જાહેર કર્યું હતુ. રહ્યું ? એટલે મનુષ્ય જેટલું ઉચે ઉડી શકે એમ છે તેટલી ઉંચાઈ
આ દરમિયાન સંધમા નિમંત્રણને માન આપી શેઠ કરતુરભાઈને તેમાં બતાવાઈ છે. “મૂહિતેar: ” એને ભગવાન ભાષ્યકર લાલભાઈ સંધના કાર્યાલયમાં તા. ૯-૨–૫૫ ના રોજ પધાર્યા હતા. “a " એ અર્થ કરે છે એટલે કે અહીંસા તેને અર્થ અને પ્રસ્તુત બાબતમાં તેમણે પિતાને અનુકુળ અભિપ્રાય જાહેર કર્યો છે એ એક શબ્દમાં બતાવ્યું. આપણે અત્યારે દિના:” એ હતા. ત્યાર બાદ એ અભિપ્રાયને અનુસરીને શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીની શબ્દને લઈને જઈએ છીએ.
પેઢી કે જેના તેઓશ્રી પ્રમુખ છે અને જે પેઢી શત્રુ જ્ય, ગિરનાર - ફકત અહીંની ભુમીસમશ્યા જ ઉકેલવાની નથી, પરંતુ જગતની
વગેરે તીર્થોને વહીવટ ચલાવે છે તે પેઢી તરફથી શત્રુંજ્ય અને ગિર
નારનાં મંદિરે દર્શનાર્થે આવતા સૌ કોઈ માટે ખુલ્લાં જાહેર કરવામાં બધી સલતનત જે હીંસાને મર્યાદીત કરતી નથી તેને નીર્મળ કરવી છે.
આવે એવી સંધના મંત્રી તરફથી શેઠ કસ્તુરભાઇને વિનંતિ કરવામાં તેને નીર્મુળ કરવાને માટે જે અહીંસાને સ્થાપીત કરવી છે તેને માટે
આવી હતી. તેના જવાબમાં એ બાબત વિષે પ્રતિનિધિઓ સાથે જરૂરી વાટાઘાટ અને વીશ્વશાંતી માટે હું તમારી પાસે જમીનને છઠ્ઠો ભાગ દાનમાં ચાલી રહી છે એમ શેઠ કસ્તુરભાઈ તરફથી જાણવા મળ્યું હતું માગું છું શું તમે વિશ્વશાંતી માટે જમીનને છ ભાગ નહીં આપી બીજી બાજુએ ગત માર્ચ માસ દરમિયાન ભાવનગર મ્યુનીસીશકે ? ભાઈઓ, હું તમારે વધુ સમય નહીં લઉં. કેટલાય પ્રશ્નો પાલીટી હસ્તક ચાલતા હરિજન સંસ્કાર કેન્દ્રના ૨૫ થી ૩૦ બાળકો પુછવામાં આવ્યા છે, પરંતુ ચેડામાં મેં તમારી સમક્ષ મારી વાત કહી છે શત્રુંજ્યની યાત્રાએ ગયા હતા પણ તેમને શત્રુંજ્યનું પ્રવેશદ્વાર લેખાતી ' આપણે કેટલાય ભાઈઓ બીજા સારા કામમાં પડયા છે. હું તેઓને રામપાળની બારી પાસે અટકાવવામાં આવ્યા હતા અને ત્યાંના એકીકરા જેમની વાત કરવા માંગ છે. મારો એક દાવો છે જે તમારી માતાએ તેમને અંદર દાખલ થવા દીધા નહતા. આ માટે સંસ્કારસમક્ષ રાખવા માંગુ છું. મારું માનવું છે કે જેટલી નીષ્ઠાથી મેં
0 : કેન્દ્રના સંચાલકોએ આણંદજી કલ્યાણુંછની પેઢીના ચેકીદારોને તેમજ
ના રસ રચનાત્મક કાર્ય કર્યું છે તેનાથી અધીક નીષ્ઠાથી હું તે ન કરી શકત.
જ ત્યાં ઉપસ્થિત થયેલા શ્રાવકો તથા સાધુઓને ખુબ વિનવણી કરી હતી. કારણ કે તેનાથી વધુ નીષા મારી પાસે છે નહીં. મેં ત્રીસ-બત્રીસ વર્ષ
પણ તેમની વિનવણીને કોઈએ ધ્યાનમાં લીધી નહોતી. આથી હરિજન
સંસ્કાર કેન્દ્રના સંચાલકો અને બાળકો રામપળની બારી પાસે જ રામધુન સુધી નાના નાના રચનાત્મક કાર્યો પૂરી નીકાથી કર્યા છે. મારે આત્મા કહે
ગાઈને શાન્તિથી નીચે ઉતરી ગયા હતા. આ ઘટનાના આખા સૌરાષ્ટ્રમાં છે કે જે આજે ગાંધીજી હયાત હોત તા નાના રચનાત્મક કાયા ચાલતા ભારે પ્રત્યાધાતા નીપજ્યા હતા અને વાતાવરણ તીવ્ર બનવા લાગ્યું જ રહેત. તેમાંથી જે સંતોષ મળતા તે નાના ન હતા. તેમાંથી વીશાળ સંતોષ હતું અને આગામી મહાવીર જયન્તી એટલે કે એ કીલ માસની પાંચમી મળતા. ત્યારે હું એટલે મસ્ત હતું કે જો કોઈ મારી સમક્ષ આવે તારીખે સૌરાષ્ટ્રની ધારાસભાના હરિજનસભ્ય શ્રી કાનજીભાઈ રેવાર, તે પણ પરવા નહોતે કરતે. પરંતુ આજ હું જ તમારી સામે બેસીને શ્રી હરિભાઈ રાણુ વગેરેની આગેવાની નીચે ૪૦ થી ૫૦ હરિજન પ્રાર્થના કરી રહ્યો છું કે જે કામે મેં ક્ય તેવાં તમારા કામે બે સાલ શત્રુંજયની યાત્રાએ આવનાર છે અને એમને પ્રવેશવા દેવામાં નહિ આવે
શ્રી રહૂિલાલ મોદી
એ નામ લીધું છે અને કુણા પાનાય ન માર મુંબઇ માટુંગા ખાતે આવેલ ધની આ અને હીત કહ્યું. પણ જે ક્યાંય નહીં તાજા હતા. તેમણે પોતાના
કેન્દ્રના તેમને અંદરથમવવામાં આવ્યા જ્યનું પ્રવેશદ્વાર પાળ
તેમની વિનવણી શાક તથા સાધુ સદીના એક ઘરને સાર
હયાત હોત તો કર્યા છે. મારે આ
જ રહેત. તેમાંથી
--
--
-