________________
- પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧-૪-૫૫
કિ .
જન
".* ---
::
તારી બહુમતી વર્ગની ગુંડાગીરી’અને કલેકટરની આપખુદા િ રતલામની જેને પદિર સંબંધી છેલ્લા સાત મહિના દરમિયાન બનેલી ઘટનાઓ જૈન સમાજને ખૂબ વ્યય કરી રહેલ છે. તેને કરતા વિગતે તરફ વિશાળ સમાજના અન્ય વર્ગોએ પણ પોતાનું ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની જરૂર છે એમ લાગવાથી મળેલા અહેવાલ મુજબ બનેલ બીનાઓને સારું નીચે આપવામાં આવ્યા છે.) * કે ગત વર્ષના સપ્ટેમ્બર માસની મધ્યમાં રતલામના સનાતન ધમી જૈન મંદિરમાં કલેકટર દાખલ થયે, જ્યાં શિવલિંગ હોવાનું કહેવામાં : હિંદુસમાજમાં એક એવા સમાચાર વહેતા થયા છે ત્યાંના મુખ્ય જૈન આવતું હતું ત્યાં એ વખતે મહાવીર સ્વામીની મૂર્તિ પ્રતિષ્ઠિત થયેલી મંદિરમાં કેટલાય સમયથી સ્થાપિત થયેલ શિવલિંગને ઉખેડીને ગુમ તેના જેવામાં આવી. એ મૂર્તિને તેણે ત્યાંથી ખસેડી અને એ જ ! કરવામાં આવેલ છે. આ સમાચારે કેટલાકે સનાતની હિંદુઓમાં ખૂબ જગ્યાએ નવા શિવલિંગની સ્થાપના કરવામાં આવશે એવી તેણે ત્યાં ખળભળાટ પેદા કર્યો. શકમંદ માણસને પકડવા માટે પોલિસમાં એકઠા થયેલા ટોળાને ખાત્રી આપી.
. કિરિયાદ કરવામાં આવી અને તેને લગતી સરકારી તપાસ શરૂ થઈ. આના આગળના દિવસે એટલે કે નવેંબરની ૨૩મી તારીખે પિઆ વાત આટલેથી અટકી નહિ. નવેંબર માસના પહેલા અઠવાડીઆમાં ગોપાળ મંદિરમાંથી એક મોટું સરઘસ કાઢવામાં આવ્યું હતું. આ
આ બાબતમાં સીધા પગલાં ભરીને સરકારને આગ્રહ કરતી એક સરઘસમાં હજારે આદમીઓ જોડાયા હતા. જૈન સામે જાણે કે જેહાદ પત્રિકા શ્રી ચંદુલાલ વાગદા અને બાબુલાલ ખંડેલવાલા તરફથી બહાર મંડાઈ ન હોય એમ જૈને વિરૂધ્ધ લોકપકારે ગાજી રહ્યા હતા; બજાર પાડવામાં આવી. નવેંબરની ૧૧મી તારીખે ગોપાલ મંદિરમાં સનાતન રમાં દુકાને બંધ કરવાની લેકોને ફરજ પાડવામાં આવી હતી અને
એની એક જાહેર સભા ભરવામાં આવી અને તેમાં જૈન સમાજની વેરઝેરથી ભરચક એવું જૈને વિરૂધ્ધ વાતાવરણ ઊભું કરવામાં આવ્યું Fવિધ તીવ્ર લાગણી પેદા કરે એવાં ઉગ્ર ભાષણો કરવામાં આવ્યા. ત્યાર હતું. નવેંબરની ૨૪ મી તારીખે આ વાતાવરણ શાન્ત પાડવા. અને તે
બાદ એવી જ એક બીજી પણ જાહેર સભા આઝાદ ચોકમાં ભરવામાં તેફાની તને કાબુમાં લેવા જૈનેએ કલેકટરને અપીલ કરી પણ તેણે Fાવી. આ રીતે જૈન સમાજ સાથે વાતાવરણ વધારે ને વધારે તંગ આ દિશાએ કશા પણ પગલાં લીધા નહિ એટલું જ નહિ પણ ન કર્યું, બનતું ગયું. જે જગ્યાએથી શિવલિંગ ખસેડવામાં આવ્યું કહેવામાં બરની ૨૫ મી તારીખે પિતાની સહીથી બહાર પાડેલી પત્રિકામાં તેણે આવતું હતું તે જ જગ્યાએ શિવલિંગ ફરીથી મુકાવું જ જોઈએ એ જાહેર કર્યું કે બે ત્રણ દિવસમાં શુભ મુહૂર્ત જોઈને જૈન મંદિરમાં પ્રકારનું આંદોલન 'જોર શોરથી ચાલુ કરવામાં આવ્યું. સત્તાધીશોએ શિવલિંગની પુનઃ સ્થાપના કરવાને સરકારે નિર્ણય કર્યો છે. - આ હિલચાલને શાંત પાડવાને કશે પણ પ્રયત્ન ન કર્યો અને વાતા
આ મુજબ નવેંબરની ૨૫ મી તારીખે કલેકટર, જૈન મંદિરને તો વરણ દિવસનદિવસ બગડતું ચાલ્યું આમ જૈન અને જૈનેતરે વચ્ચે
1 કબજો લીધો અને જૈનેને પૂજા કરવા માટે દાખલ થતા અટકાવવામાં વધતી જતી તંગદિલી ધ્યાનમાં લઇને રતલામના એક જૈન વકીલ
આવ્યાએ જ દિવસે સનાતનીઓની પગલા સમિતિએ જે જૂનું થી વધી ચંદ પરવાલે આ વસ્તુસ્થિતિ તરફ રતલામના કલેકટર અને
શિવલિંગ હાથ આવશે તે તે અને નહિ તે નવું શિવલિંગ નવેંબરની ડિસ્ટ્રીકટ મેજીસ્ટ્રેટનું તાર દ્વારા ધ્યાન ખેંચ્યું અને વેર ઝેર વધાર્યો
૨૭ મી તારીખે પ્રસ્તુત જૈન મંદિરમાં સ્થાપિત કરવાનો નિર્ણય જાહેર જતી આ હિલચાલ ઉપર તત્કાળ અંકુશ મૂકવા, સભાબંધી જાહેર
કર્યો. આ સમાચાર સાંભળીને રતલામના એક જૈન ગૃહસ્થ શ્રી તેજકરવા અને મેટા સરઘસ નીકળતા અટકાવવા વિનંતિ કરી, પણ તે
રાજ ગાંધી અને બીજા કેટલાક જૈને ઈદેર ગયા અને ઉપર મુજબ, તરફ કશું ધ્યાન આપવામાં ન આવ્યું એટલું જ નહિ પણ, મળેલા
શિવલિંગની સ્થાપના કરવા માંગતા કલેકટર અને અન્ય લોકોને અટકાયત, સમાચાર મુજબ ત્યાંના કલેકટર શ્રી. સી. જી. મહાદિકે સનાતનીઓને
કરતે હુકમ કરવાની અંદરની હાઈકોર્ટને વિનંતિ કરી. નવેંબરની. પક્ષ લીધે અને નવેંબરની ૨૮મી તારીખે મળેલી જાહેર સભામાં
૨૬ મી તારીખે સંયુક્ત જૈન સંઘતા મંત્રી શ્રી ચાંદમલ લુણીસનાતની હિંદુઓને ઉશ્કેરનારું ભાષણ ક્યું. આ સભામાં લગભગ
. આએ રતલામના કલેકટર અને તહેસીલદારને જણાવ્યું કે જૈન સમાજમાં A૦૦૦૦૦ માણસે એકઠા થયા હતા અને ચાર કલાક સુધી આ સભા
પ્રસ્તુત બાબતમાં કાયદેસર પગલાં લઈ રહી છે અને તેથી ઇદેર હાઈચાલી હતી. પોલિસ અધિકારીઓ ૫ણું આ સભામાં હાજર હતા. , દેત્ર નિય - અને ત્યાં સુધી જેમ છે એમની એમ સ્થિતિ ચાલુ :કલેકટર મહાદિક પતે રતલામ છોડીને તરતમાં જ જવાના હતા એમ
રહેવા દેવા અને શિવલિંગની સ્થાપના ન થવા દેવા તેમને વિનંતિ છે છતા પોતે જશે એ પહેલાં જૈન મંદિરમાં વિધિપૂર્વક શિવલિંગની
કરી. વિનંતિ માન્ય રાખવાને બદલે નવ બરની ૨૬ મી તારીખે થાપના કરવામાં આવશે, એવી લોકોને કલેકટરે એ સભામાં ખાત્રી આપી હતી.
બરના. ગોપાત્ર મંદિરથી શાતિનાથજીના જૈન મંદિર સુધી સનાતની કે
: ઉપર જણાવેલ. લિંગ પ્રકરણ અને શ્રી હીરાલાલ ચૌધરી, સુમેરમલ, એને સરઘસ કાઢવા દેવામાં આવશે અને ૨૭મી ની સવારે નવ સરાણુ, તેજરાજજી ગાંધી અને બીજા ૨૫ જૈનેની ધરપક, કરવામાં વાગ્યે શિવલિંગની સ્થાપના કરવામાં આવશે અને બં!' રાખશર્મા આવી અને તેમને જામીન ઉપર છોડવાને બદલે પોલીસ લોકઅપમાં. આવેલું જૈન મંદિર દર્શન માટે ખુલ્લું મૂકવામાં આવશે એની કલેકટર રાખવામાં આવ્યા કેટલાક ખાનદાન જૈનેના ઘરની જડતી લેવામાં જ
જાહેરાત કરી. બીજી બાજુએ ઇન્દોરની હાઇકોર્ટ ઉપર જણાવેલી થી , દિ આવી. કલેકટર મહાદિકે પોતે કોટવાલીમાં જઈને પકડાયેલા ગૃહસ્થને
ર તેજરાજ ગાંધીની પીટીશનના જવાબમાં શિવલિગની સ્થાપના નહિ.. અબ ધમકી આપી. શ્રી હીરાલાલ ચૌધરી અને સુમેરમલ સુરાણાને - ક
ર કરવાને કલેકટર તથા તહેસીલદારને નવેબરની ૨૬ મી તારી વિહાયકડીઓ પહેરાવીને જાહેર રસ્તાઓ ઉપર થઈને મેજીસ્ટ્રેટની કોર્ટ
- હંગામી હુકમ કર્યો અને એ જ રાત્રે એ હુકમની કલેકટર અને તહે.
છે માં લઈ જવામાં આવ્યા. આ બધી ઘટનાઓથી રતલામને જૈન સમાજ , સીલદાર ઉપર બજાવણું કરવામાં આવી.
, , , Eભયંસ્તબ્ધ બની ગયો અને લોકેના કેપથી બચાવનાર કોઈ સંતાન ઈદેર હાઈકોર્ટના આવા કેઈ હુકમને વ્યર્થ બનાવવાના હેતુથી ન હોય એવી અસહાયતા અનુભવવા લાગ્યું.'
0 , આગલા દિવસે આપખુદીથી પ્રસ્તુત જૈન મંદિરમાં જે જગ્યાએથી શ્રી ડો છે કે આ દરમિયાન શિવલિંગની પુનઃ સ્થાપના કરાવવા માટે બે ત્રણ મહાવીર સ્વામીની મૂર્તિ ખસેડવામાં આવી હતી તે જ જગ્યાએ કલેકટરે આ સનાતનીઓએ ભુખ હડતાળ શરૂ કરી હતી. કલેકટર પતે નંબર શિવલિંગની સ્થાપના કરાવી લીધી અને બપોરના ૩ થી ૭ સુધીમાં તો
તા. ૨૪મીના રોજ આ ઉપવાસી ભાઈઓ પાસે ગયો, તેમને પોતાની દર્શન કરવા માટે જવાની જાહેર જનતાને છુટ આપતી જાહેરાત કરી. જેની સાથે લીધા, લગભગ ૧૦૦૦ માણસનું ટોળું તેમની સાથે ચાલ્યું, પરિણામે ૨૭ મી તારીખે ગોપાલ મંદિરથી એક મેટું સરઘસ નીકળ્યું.
S