________________
શ્ર્વર : ૧૨ ': ': ૨૧
શ્રી મુખઇ જૈન યુવક સુધનુ પાક્ષિક મુખપત્ર
પ્રબુદ્ધ જૈન
તંત્રી : મણિલાલ માકમચંદ શાહ. મુંબઈ : ૧ માર્ચ ૧૯૫૧ ગુરૂવાર
ગરવા ગઢ ગિરનાર વાદળથી વાતા કરે !'
( ગતકિયી
આવી જ રીતે સાય‘કાળે પણુ એટલે જ ભવ્ય સૂર્યાસ્ત જોવા અમે ભાગ્યશાળી થતા. ગિરનારના વિભાગમાં જૈન મંદિર, ગૌમુખી ગંગા અને નાનાં મોટાં વસતિસ્થાને છે તે સમગ્ર વિભાગ પશ્ચિમાભિમુખ છે. એટલે સાંજના કાઇ પણ બાજુએ કરતા કરતા ૐ બેઠા બેઠા અમે આથમતા સૂર્યને નિહાળી શકતા હતા. ઉનાળામાં આથમતા સૂર્ય જ્યાં ક્ષિતિજ અને માકાશ એકઠા થાય છે ડેડે ત્યાં સુધી સાધારણ રીતે નીચે ઉતરતા નથી પણ શ્રી ક્ષાણુતેજ અનતુ' બનતું ધુળિસર *બિંબ પશ્ચિમાકાશના ઉપરના ભાગમાં જ ધણુ* ખરૂ` અલાપ થઇ જાય છે. આ અસ્તાએ આખું' દૃષ્ય જગત જાણે કે સ્થિર થઈ ગયુ` ન ડ્રાય તેમ વિલક્ષણ સ્તબ્ધતાને ધારણ કરે છે અને ધીમે ધીમે એસરતા જતા પ્રકાશ અને સકેલાતા જતા 'પ્રભાવ માનવી માત્રના દિલમાં એક પ્રકારના નિવેદ અને વિચારગાંભીય પેદા કરે છે. જ્યારે ઉંચેના ગિરિવિભાગા ઢજી સુય'પ્રકાશે ઉજ્જવળ હાય છે ત્યારે નીચેની ખાણુના વિભાગોમાં અંધકારતિમિર પથરાઇ ચુકયુ હોય છે અને રાત્રીના પ્રારંભ થઇ ચુકયા હોય છે. આથમતા સૂર્યના આતપતે લીધે દૂર દૂરનાં નદીનાળાં ચળકવા લાગે છે, અને કંઇક ઠેકથી ધૂમ્રશિખાએ ઉંચે આકાશ તરફ્ વહી રહેલી નજરે પડે છે. સાયંકાળે નીચે સામે પયરયલા જુનાગઢ શહેરની ભવ્યતા કાઈ જુદા જ પ્રકારની લાગે છે. આખરે સૂર્ય' અલેાપ થાય છે, ૨૪નીતુ શાસન પ્રવત માન થાય છે, માકાશમાં તારા . ચળકવા લાગે છે, અને સામેના શહેરમાં વીજળીની દીપમાળા પ્રગટી ઉઠે છે, આવી રીતે ગિરનાર ઉપરથી સુર્યાસ્ત સમયે અમે અવનવી ર’ગલીલા નિહાળતા અને પ્રકાશમાંથી તિમિરમાં સ‘ક્રાન્ત કરતી સંધ્યાનું મુગ્ધભાવે અર્ચન કરતા.
શરૂઆતના દિવસેામાં રાત્રીના સમયે આકાશ સ્વચ્છ રહેતું, ચંદ્રની કળા ઉત્તરાત્તર વધ્યું જતી; અને ચાતરફ પથરાયલી ચાંદનીને લીધે સર્વ કાંઇ અત્યન્ત હૃદયંગમ લાગતું. આને લીધે પર્વતના રૂક્ષ ભાગા પણ અનેરી સૌમ્યતા ધારણ કરતા. રંતુ ઉનાળાની હતી એટલે આટલા ઉંચા પ્રદેશ ઠંડા હોવા છતાં પણ ઠંડી સુધ્ધ હતી અને તેથી ખાતી અગાસીમાં સ્વસ્થપણે ખેસી શકાતુ હતુ અને ચાંદની થે૰પણે માણી શકાતી હતી. કદિ કદ વચ્છ આકાશમાં શ્વેત વાદળની આછી તેમ જ ધટ્ટ શ્રેણી ચાલી આવતી, ચદ્રબિને એ પાંચ ક્ષણ ઢાંકી દેતી અને આગળ ચાલી જતી અમારી નજરે પડતી. કાઇ કેમ વાર ન વાદળ કહેવાય, ન ધુમ્સ કહેવાય—એવી આછી સફેદ વાળી જાણે કે જાળીવાળુ ઉત્તરીય વ યા ચદર ને હ્રાય તેમ ચદ્રબિને આવરી લેતી અને એકાએક ચદ્રષ્ટિ બની આસપાસ નાનું સરખું શ્વેત ભા'ડળ નિર્માણુ થતું તે તેની આસપાસ મેઘધનુષ્યનાં અવનવાં ચક્ર રચાતા. જેવી રીતે થતની • આસપાસ તેજચક્રો કરે છે તેવી રીતે મેનુષ્યનાં આ
૨૪. ત. મી. ૪૨૬૯
વાર્ષિક લવાજમ રૂપિયા ૪
ચાલુ) ચક્રે ભામડળયુકત ચંદ્રબિંબની ખાસપાસ કરી રહ્યાં ડ્રાય એવે ભાસ થતા. અમારા માટે આ દૃષ્ય અપૂર્વ હતું. અમે જોઇએ, જોઈએ અને મેહીએ એવામાં તેા વાદળનું આછું આવરણુ સરકી જાય અને તે સાથે એ મેત્રનુષ્યનાં ચક્ર અને પેલું શ્વેત ભામડળ પશુ અલેપ થઈ જાય. મામ આછાં વાળા આવતા જાય, ભામંડળ અને મેધધનુષ્યનાં ચક્રેા સરજાતાં જાય અને વાદળાંએ પાછા ખસતાં જાય અને ર'ગમેરગી રચના લેપાતી જાય અને ચંદ્ર પાછા હતા તેવા ને તે મૂળ સ્વરૂપે દેખાતા જાય. આમ ચંદ્રના ખે સ્વરૂપે દેખાતાં. એક ભામડળ અને મેધ ધનુષ્યનાં વતુ'લેથી વનિત ચંદ્ર-અને આ સ્વરૂપ એ લેંડ તે એવુ સ્થિર અને સુપ્રતિષ્ટિત બનતું કે ચંદ્રનું આ જ વાસ્તવિક સ્વરૂપ છે એમ લાગતુ' અને તરતમાં જ આ સેળે શણગાર અલેપ થઇ જતા અને ચંદ્રમા શુદ્ધ દિગમ્બર સ્વરૂપે પ્રગટ ચંતા. આમાંનુ કયું સ્વરૂપ સાચું અને કયુ સ્વરૂપ ખેટુ એવું એ ઘડિ ભ્રમ થઇ આવતા. ઉપર વણુ વેલુ' દ્રષ્ય ડેક દુખવા આવી અને અખા થાકી ત્યાં સુધી અમે જોયા જ કર્યુ. આજે પશુ એ અદ્દભુત દૃષ્યનું સ્મરણુ રામાંચિત કરે છે અને ક્રીથી ગિરનાર જવાની ઉત્કંઠા પેદા કરે છે. સાધારણુ રીતે ગિરનારમાં રાત્રિ પડે એટલે કાઇ બહાર ન નીકળે. પહેલાં તે હિંસક પશુઓને ભય રહેતો. પણ એવા કાઇ ભય હવે વાં છે જ નહિ. હવે તે પહેલી ટુ'ક આગળની દુકાને અને હાટલે રાત્રીના મેડે સુધી ઉધાડી રહે છે. આ વખતે એક દિવસ ગિરનારની ટચ' ઉપર આવેલા અંબાજીના મંદિરના ઝરૂખા ઉપ રથી ચાંદનીમાં આસપાસનું દૃશ્ય કેવુ લાગતું હશે તે (વષે દિલમાં ઉત્કંઠા પેદા થઇ, સાંજ પડી, 'ધારૂ' થયું', રજની સુપ્રતિષ્ટિત થઈ અને અમે પથ્થરચેટીથી ઉપડયા. ચંદ્રપ્રકાશની ધવળછાયા આપ્યા પ્રદેશ ઉપર પથરાઇ ચુકી હતી. રાત્રીના સાડા આઠે લગભગ 'બાજી પહેાંચ્યા, અને ત્યાં કટલાય મેાટા ભૌગોલિક વિસ્તારને આવરી લેતુ દૃષ્ય નિરખી નિરખીને જોયુ'. વિવિધવાઁ વસુંધરા કૌમુદીના ધવળ આવરણુ વડે આચ્છાદિત થઇ રહી તી. માસાને! અવરજવર તદ્દન બંધ થયે હતેા. નિરવ શાંન્તિનુ સામ્રજ્ય પ્રવતતું હતુ'. શિતળ પવનની લહરીઆના સુમવાટ ચાલ્યા કરતે હતેા અને ક્રિષ્ન રૂતુમાં શિશિરની ચમકનો અનુભવ કરાવતા હતા. સમીપમાં જૈન મંદિરનાં સુધાધવળ પ્રાસાદા દૃષ્ટિગ।ચર થઇ રહ્યાં હતાં. સામે દૂર જુનાગઢ શહેરની દીપમાળાએ નિહાળીને આંખો પ્રસન્નતા અનુભતી હતી. પેલા દીવા ધારાળનાં, પેલુ' જેતલસર અને એની આગળ પ્રકાશિત રૃખાય છે તે જેતપુર, બાજુએ સહેસાવનમાં તાજેતરમાં બધાયલુ ધમ શાળાનુ' સફેદ મકાન, પાછળના ભાગમાં ગારખનાય અને દત્તાત્રયનાં શિખરા, એક બાજુએ દાતારના ડુંગર-મામ અનુમાન અને કલ્પના વડે બિનભિન્ન સ્થળે અને સ્થાનકા અમારી આંખા તારવતી. આંખા પ્રદેશ ઉપર ચાંદની છાપ રહી હતી અને તેને