Page Text
________________
૧૫૬
પ્રણવ જૈન
તા. ૧-૨–૫૧
ગાંધીજીને જમણે હાથ
લઘુમતી સંબંધીમાં, જેમાં સરદારના વિચારો બહુ જ કડક હતા
મહાસભા પક્ષમાં સત્તા જમાવવા માટે ખુલ્લી રીતે વિખવાદ થયે. EL [ રાષ્ટ્રમાન્ય સરદારશ્રી વલ્લભભાઈ પટેલને પરદેશીએ કઇ. સરદારને પહેલા જ દાવમાં વિજય મળે; પણ અંતે, પરસ્પરના ખ્યાલ અમેરિકાથી પ્રસિદ્ધ થતા “Time' સાપ્તાહિકના એક લેખ
અવલંબનને કારણે સરદાર અને નેહરૂના ઝધડાનું સંધાણુ થયું, Rising Flames' પરથી આવી શકે તેમ છે. સરદારશ્રી
• ગયા સપ્તાહમાં, હિંદીઓ વિચારમાં પડી ગયા હતા કે, આપણુ માન્ય પુરૂષ હતા, એટલે આપણામાં એ દૃષ્ટિ ન પણ
ટોળાઓમાં ધૂમનાર નેહર, પિતાના વિરોધી અને ભાગીદાર વ્યવસ્થાહેય. થોડા શબ્દમાં આ લેખમાં સરદારશ્રીનું વ્યકિતત્વ કેટલી
પક સરદાર સિવાય હિંદમાં શાંતિ અને ઐકય જાળવી શકશે ? સરસ રીતે ઉપસી આવે છે?
'' અનુવાદક: ધીરજલાલ ધનજીભાઈ શાહ .
તંત્રી ] ' ' સૌથી પહેલાં બ્રાહ્મણ સાધુઓએ મૃત માનવીના શરીરને
(અનુસંધાન પૃષ્ઠ ૧૫૦ થી ચાલુ) પવિત્ર ગંગાજળથી રનાન કરાવ્યું; તેના બે હોઠની વચ્ચે તાજ
પબ્લિક ટ્રસ્ટસ એડમિનિસ્ટ્રેશન ફંડ તુલસીનું પાન મૂછ્યું; કપાળમાં સુખડની પીળ કરીને કંકુથી તિલક
કાયદામાં સુચવ્યા પ્રમાણે પબ્લિક ટ્રસ્ટસ એડમિનિસ્ટ્રેશન ફંડ કર્યું. ત્યારબાદ, મેડેથી બપોરે, આ મૃતદેહને સૈનિકે, નાવિકો અને ઊભું કરવામાં આવશે. આની અંદર કલમ-૧૮ અને ૪૮માં જણાવ્યા હવાદળના સનિકેથી ખેંચાતી રણગાડી પર મૂકી મુંબઈના રસ્તા- પ્રમાણેની ફી તેમ જ એડમિનિસ્ટ્રેટિવ ચાઈઝની રકમ, કલમ ૫૮ એ પરથી લઈ જવામાં આવ્યું. વિશાળ સમુદાયે તેને અંતિમ માન અનુસારની ફાળાની રકમ, કલમ ૬૧માં ઠરાવ્યા પ્રમાણે દાંડની કુલ યા આપ્યું અને વિમાનેએ સરધસ પર આકાશમાંથી પૃષ્પવૃષ્ટિ કરી. થોડીક રકમ, કઈ ખાનગી વ્યક્તિ પાસેથી મળેલી રકમ; તેમ જ , છેવટે મશાનગૃહમાં, આ મૃત વ્યકિતના પુત્રે આ મૃતદેહ પર સ્ટેટ ગવર્નમેંટ યા લોકલ ઓથોરિટી તરફથી આપવામાં આવેલી ધીની અર્ચના કરીને ચિતા પ્રકટાવી. પ્રકટીને ઊંચે જતી જવાળાઓ રકમ; અગર તે આ કાયદાની કલમમાં જણાગ્યા અનુસારની કોઈ * નીરખી નીરખી જવાહરલાલ નેહરુ એ ડૂસકાં ભર્યા. લાંબા સમયથી એ પણ રકમ તેમાં જમા કરવામાં આવશે.
અસ્વસ્થ, પતેર વર્ષની વયના હિંદના ઉપપ્રધાન સરદાર વલ્લભાઈ એસેસર પટેલને હૃદયને હુમલો થયાને માત્ર દસ જ કલાક થયા હશે ત્યાં ડેપ્યુટી યા એસિસ્ટન્ટ ચેરિટી કમિશ્નર એસેસરનું લિસ્ટ માત્ર દશ કલાકમાં જ હૃદયના હુમલાએ મૃત્યુની સેાડમાં લઈ લીધા. તૈયાર કરશે અને નીચે જણાવેલ પ્રકારના કેસો ચલાવતી વખતે
ઉતાવળ થઈ ( હિંદુ રીતરિવાજ પ્રમાણે ઉતાવળ થવી જ એસેસરોને બોલાવી તેમની મદદ અને સલાહ લેશે; જોઈએ) છતાં મુંબઈમાંની આ મશાનયાત્રા જેના પર સારાય. હિંદની દૃષ્ટિ કરી હતી, તે એક રાજવીને શોભે તેવી હતી જેણે
૧. કલમ ૧૯ અનુસાર પબ્લિક ટ્રસ્ટ રજિસ્ટર કરવા કડક અને મજબૂત સરદાર પટેલને પણ ખૂબ આનંદ આપ્યા હોત.
અંગેની તપાસ તેમ જ કલમ ૨૨ અનુસાર થતા કોઈ પણ ખેડુપુત્ર સરદાર પટેલ-લંડનમાં બેરિસ્ટર થવાનું પિતાનું સ્વપ્ન
ફેરફાર અંગેની તપાસ, પાંત્રીસ વર્ષની ઉમરે સિદ્ધ કરી શકયા હતા. જોકે તેમણે અજેય
૨. કલમ ૨૮ મુજબ જૂનાં ટ્રસ્ટ અગાઉ રજિસ્ટર્ડ થયાં કેદારી વકીલ તરીકે તરત જ નામના મેળવી લીધી હતી, પણ હશે તેની તપાસ, ૧૮૧૬ માં ગાંધીજીની ચળવળમાં જોડાયા પછી જ તેમને પોતાની ૩. કલમ ૪૦ મુજબ પબ્લિક ટ્રસ્ટને નુકસાન થયું હશે સાચી શકિતને પરિચય થયે-અને તે રાજકારણ..
તેની તપાસ, અને ગાંધીજીના જમણા હાથ તરીકે કાર્ય કરીને—કેટલાક હિંદીઓ ૪. કાયદાના નિયમાનુસાર તેમ જ હુકમ મુજબ કરવાની તેને માટે સારા શબ્દ. “ મુકકી' પણ મૂકે છે–સરદારે બ્રિટિશ' કઈ પણ તપાસ. સામેની નાકરની સત્યાગ્રહની ચળવળમાં પોતાની શકિત દશાવી, ગુનાઓ અને દંડ અને તે દ્વારા “ સરદાર'ની બિનસરકારી ઉપાધિ મેળવી. “સરદાર” કાયદાની કલમ ૬૬ માં જણાવ્યા પ્રમાણે નીચે મુજબ એટલે કપ્તાન અથવા નેતા. સરદારના લેખંડી મનોબળે અને
દંડની શિક્ષાઓ ફરમાવવામાં આવી છે. આમાં કેદની શિક્ષા કાઈ રાજકીય ખાકાંક્ષાઓએ અરજીઓ ઘડનારી હિંદી રાષ્ટ્રીય મહાસ- દેકાણે ઠરાવેલી નથી એ ખાસ ધ્યાનમાં રાખવા જેવી હકીકત છેભાને ચેતનવંતી સંસ્થા બનાવી, આ જ સરદારે બ્રિટિશ રાજકાળના
કુલમ
વિષય અંત પહેલા અગિયારમાંથી આઠ પ્રાંતને વહીવટ પણ સ ભાળ્યા હતા.
૧૮ ઠરાવેલી મુદતમાં ટ્રસ્ટ રજિસ્ટર ન કરે તે. હિંદુસ્તાન આઝાદ થયું અને ગાંધીજી અવસાન પામ્યા;
૨૨ ટ્રસ્ટમાં થયેલા ફેરફાર જણૂાવવાની ભૂલ માટે, ત્યારબાદ પટેલ અને નેહરૂએ સર્વોચ્ચ સત્તાની જવાબદારી લીધી. નેહરૂએ વ્યાખ્યાનો આપ્યાં અને હિંદની પરદેશનીતિ સંભાળી.
૨૭ ટ્રસ્ટીઓ સહીં સકકા કરાવવાનું ચૂકે તે. સરદારે રાષ્ટ્રની આંતરસ્થિતિને આકાર આપે. ગૃહમંત્રી તરીકે
૩૨ નિયમિત હિસાબ રાખવાનું ચૂકે તે. તેમણે સામ્યવાદીઓના ત્રાસને અને વ્યવસ્થિત ' પણ પરેશાની
૩૫ પબ્લિક સિક્યોરીટીઝમાં નાણાં રોકવાનું ચૂકે તે ઊભી કરતી મજૂર સંસ્થાઓને દાબી દેવા પિોલીસબળ વાપણું". પટ પબ્લિક એડમિનિસ્ટ્રેશન ફંડમાં વાર્ષિક ફાળો ભરવાનું રિયાસત ખાતાના પ્રધાન તરીકે, લગભગ પાંચસે પચાસ જેટલા ચુકે તે. જમીનદાર જેવા રાજાઓને નમાવ્યા. (છનું કલાકના એક પવન- ઉપર દર્શાવેલ ગુનાઓ માટે રૂ. ૧૦૦૦) સુધી દંડ કરવા પ્રવાસમાં તેમણે વીસ જેટલા રાજાઓના હાથમાંથી રાજકીય માટે જણાવવામાં આવ્યું છે.' સત્તા લઈ લીધી અને એ રીતે એંશી લાખ જેટલી પ્રજા અને કલમ ૬૩ માં જણાવ્યા પ્રમાણે એસેસરે હાજર રહેવાનું છપ્પન હજાર જેટલા ચોરસ માઇલનું ક્ષેત્રફળ હિંદ સાથે જોડી
ચૂકે તે આ સિવાય બીજી કોઈ પણ કલમનું ઉલ્લંઘન કરે દીધાં.) હિંદના ઉદ્યોગપતિઓમાંના પિતાના કેટલાક મિત્રોની સાથે
તે તેને રૂા. ૫૦૦ સુધીની દંડની શિક્ષા ઠરાવવામાં આવી છે. રહી, નેહરુની સમાજવાદી વલણેને અનુરૂપ થાય એ રીતે સરદારે
અંતમાં ડેપ્યુટી અથવા એસિસ્ટંટ અને ચેરિટી કમિશ્નરના કુશળતાથી કાર્ય કર્યું. એ
હુકમ અંગે બેખે રેવન્યુ ટ્રિબ્યુનલને અરજી કરવા જણાવવામાં વ્યકિતત્વમાં અને રાજકીય વિચારસરણીમાં તદ્દન નિરનિરાળા હોવા છતાં, નેહરૂ અને પટેલે ગયા સપ્ટેમ્બર મહિના સુધી એક
આવ્યું છે. બેખે રેવન્યુ ટ્રિબ્યુનલને ચુકાદે છેવટના ગણાશે. બીજા સાથે હળીમળીને સરળતાથી કાર્ય કર્યું. ત્યારબાદ પાકિસ્તાન
નટવરલાલ એસ. શાહ પ્રત્યેની ચે કકસ પ્રકારની નીતિ સંબંધમાં અને હિંદની મુસ્લિમ વ્યાપારમાંથી
માણેકલાલ ટી, ચોકસી શ્રી મુંબઈ જેન યુવક સંધ માટે તંત્રી મુદ્રક પ્રકાશક : શ્રી. મણિલાલ મેકમચંદ શાહ, ૪૫-૪૭ ધનજી રદ્રોટ, મુંબઈ
મુદ્રણસ્થાનઃ સુર્યકાન્ત પ્રિ. પ્રેસ, ૪૫૧, કાલબાદેવી રોડ, મુંબઈ. ૨
| SR No. | 525936 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1951 Year 12 Ank 17 to 24 and Year 13 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1951 |
| Total Pages | 212 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 22 MB |