________________
''
ક
is
t.
*
' / ૧૧૩ તા. ૧-૧૧-૫૧ આ હાઈસ્કુલ ઉપર જ કેન્દ્રિત થઈ રહી છે. હાઈસ્કુલ એ કાંઈ નાની 'કાશ્મીર લોકસભાની ચૂંટણી અને એક વિચિત્ર છે. ' સુની પ્રવૃત્તિ નથી અને તેનું મહત્વ પણ કાંઈ ઓછું નથી. પણ સાથે . આપણે આ બાજુએ મળતા સમાચારથી જાણીએ છીએ કે કી સાથે આવી એક જવાબદાર અને પ્રૌઢ સંસ્થા આટલા એક કાર્યથી કાશ્મીરની લોકસભામાં ત્યાંની નેશનલ કોન્ફરન્સ રજુ કરેલા બધા ઉમેદવારો સંતોષ માનીને બેસી રહે એ યોગ્ય નથી. સહઅદળ કમળની ચુંટાઈ આવ્યા છે અને ઓકટોબર માસની ૩૧મી તારીખે આ લોકસભાની માફક આવી સંસ્થામાંથી અનેક નાની મોટી પ્રવૃત્તિઓની પાંખડીઓ પહેલી બેઠક મળવાની છે. પણ કાશ્મીર અને જમ્મુમાં હિંદુ-મુસલમાન ફુટતી રહેવી જોઈએ અને તેની સુવાસ તરફ દૂર ને દૂર સુધી
વસ્તીનું પ્રમાણું કેવું હતું અને ઉમેદવારેની હરીફાઈ કેવા પ્રકારની હતી તે
* વિષે આપણે બહુ જ ઓછું જાણુએ છીએ. જમ્મુમાં ચુંટણીના કામકાજને આ ફેલાતી રહેવી જોઈએ. એ જ
. . અંગે ગયેલા એક મિત્રને પત્ર ત્યાંની સમગ્ર પરિસ્થિતિને સ્પષ્ટ અને કાબે અર્જુન લૂંટિ, એહિ ધનુષ્ય એહિ બાણ” વિગતવાર ખ્યાલ આપતો હોઈને તેમનિ ઉપયોગી ભાગ નીચે આપવામાં
" આવે છે - ' . ' આ દુનિયા વિશાળ તખ્તા ઉપર એક પછી એક રાજ્ય
“કાશ્મીરના બે પ્રાન્ત જમ્મુ અને કાશ્મીર કાશ્મીરમાં હિંદુઓની આ - સત્તાના ઉદય અસ્તને ક્રમ ચાલ્યા જ કરે છે. ગ્રીસ અને રેમ શહેનશા-
- વસ્તી ૧૫ ટકા જ્યારે જમ્મુમાં મુસલમાનોની વસ્તી ૧૭ ટકા, કાશમીરના
4 હતો ઉગી અને આથમી ગયાને સૈકાઓ વીતી ગયા. છેલ્લા બે .
મ, હિંદુઓને મેટો ભાગ પંડિત એટલે કે બ્રાહ્મણ કામના અને જમ્મુના સૈકાઓ દરમિયાન અંગ્રેજ સત્તાને ઉદય અને દિગંતવ્યાપી ઉત્કર્ષ આપણે
૩૯ આપણ હિંદુઓને મોટે ભાગ ડોગરા એટલે કે રાજપુત કોમને. બન્ને પ્રાન્તની,
તો જે અને અંગ્રેજી શહેનશાહ ઉપર સૂર્ય કદિ આથમતે નથી
આથમતા નવા ભાષા, રીતરીવાજ " અને ‘પહેરવેશ તદ્દન જુદાં.. ગુજરાતી અને એમ. આપણે કહેવાતું સાંભળ્યું. આજે એ સત્તાને સૂર્ય આપણે
મહારાષ્ટ્રીઓ વચ્ચે આજ જેવાં ઝેરવેર અને રસાકસી દેખાય છે તેવાં જ અસ્ત થતે જોઈ રહ્યા છીએ. હિંદુસ્તાન ઉપર એક વખત ગોરી
ગા' અહિં કાશ્મીરી અને જમ્મુના લેકમાં ઘણું વખતથી ચાલતાં આવ્યાં છે.
, ચામડીને કટલે મેટો પ્રભાવ હતા ? આખા હિંદુસ્તાન ઉપર તેણે ' આજ સુધી રાર્યકર્તાઓ ડોગરા હતા. એટલે જ મુના લેકને ઠીક ઠીક પર લગભગ દોઢસો વર્ષ સુધી એકચક્રી રાજ્ય '' ચલાવ્યું. તેની સામે અગત્ય'' મળતી હતી. ' કાશ્મીર ઉપરના હુમલા વખતે નેશનલ 'પચાસ વર્ષ પહેલાં પ્રજાએ માથું ઉંચકવાની શરૂઆત કરી. ચાર કાકરેન્સ-જે લગભગ છેલ્લાં ૧૫ વર્ષથી શેખ અબદુલ્લાની દોરવણી મત વર્ષ પહેલાં આપણે તેની ગુલામીમાંથી મુક્ત થયાં. ત્યાર પછી તે તે મુજબ કામ કરતી હતી–તેણે ૧૫ ટકા હિંદુઓને જરાય આંચ સત્તાએ જ્યાં જ્યાં થાણું નાખ્યાં હતાં ત્યાં ત્યાંથી તેને રવાના કરવાની આવ ન વધી જ્યારે
ત્યાયના તન- રવાના કરવાની આવા ન દીધી, જ્યારે મહારાજાનાત્કાંઈક આડકતરા ટેકાથી જમ્મુના ર્હલચાલ જોસભેર ચાલી રહી છે અને જેની સામે દુનિયાની મોટી હિંદઓએ મુસલમાનોને સારા પ્રમાણમાં માર્યો અને પરિણુંામે જમ્મુના.. સત્તાએ આગળ કરવાની હીંમત નહોતા કરતા તેની સામે નાની નાની , ઘણુ મુસલમાને પાકીસ્તાન ચાલી ગયા. અત્યારે જમ્મુમાં ૮ થી ૧૦ ટકા છે રાજસત્તાઓ પણ માથું ઉંચકી રહી છે. હમણાં હમણાં ઈરાને ઈગ્લાંડને
સ્લીડને મુસલમાને હશે. પાકીસ્તા પાસે જમ્મુ પ્રાન્તને જે ભાગી ગયે ત્યાંના જે રીતે હાંકી કાઢયું અને સંયુકત માલેકીના તેલના કારખાનાં પિતાનાં હિંદુઓ પણ સારા રણમાં માર્યા ગયા અને તેમાંથી જેટલા હિંદુઓ . * કબજામાં લઈ લીધા તે જોઈને તે દુનિયાના લેક ચકિત થઈ રહ્યા છે.
- જમ્મુમાં આવી શકે તેટલા જમ્મુમાં આવ્યા,
: " ઈંગ્લાંડ જાણે કે ઇરાન ઉપર હમણાં તુટી પડશે. અને ઈરાનને ખેદાન ર નેશનલ કોન્ફરન્સની સરકાર બન્યાં પછી , આપપ જે કાશ્મીરી મેદાન કરી નાંખશે એ ઈંગ્લાંડે ઘણેયે દેખાવ કર્યો, પણ ઇરાન મુસલમાનોને અને પંડિતેને નેકરીમાં અને જકારણમાં આગળ પડતા પિતાના નિરધારમાંથી જરા પણ પાછું હઠયું નહિ. આખરે ઇરાનના ભાગ મળવા લાગ્યા, અને જમ્મુના હિંદુઓ આથી કાશ્મીરીઓની કારખાનાં ખાલી કરીને અંગ્રેજોને ઘર ભેગું થવું પડ્યું. આને લીધે અદેખાઈ કરવા લાગ્યા... આમાં ભળ્યા અસલી રેફ્યુજીઈંગ્લાંડને પુષ્કળ આર્થિક હાનિ થઈ એટલું જ નહિ, પણ આજે રહી એ-નિર્વાસિતે. એટલે ચાલુ રાજકર્તા સામે એટલે કે તેર નલ કોન્ફરન્સ) સહી સત્તા ટકાવી રાખવાનું સાધન પેટ્રોલના વિપુલ ભંડાર ઉપર સામે એક પ્રજાપરિષદ નામની રાજ્યદ્વારી સંસ્થા ઉભી થઈ.. પ્રજાપિતાને એકહથ્થુ કાબુ પણ ઈંગ્લાંડ ગુમાવી બેઠું.કયાં દુનિયાની પરિષદની નીતિ લગભગ હિંદુ મહાસભાને મળતી છે અને તેનું સંચાલન કર્યું એક મહાન રાજ્યસત્તામાં ગણુનાં પામેલું બ્રીટન અને કયાં નબળું પણ ત્યાંથી જ થાય છે એમ 'લેકેનું માનવું છે. નેશનલ કોન્ફરન્સ પાતળું ઈરાન? આજે પણ. બ્રીટન ભાંગ્યું. તેય ભરૂચ છે અને ઈરાન મુખ્યત્વે કાશ્મીરમાં કામ કર્યું છે. જમ્મુમાં ખાસ કામ થયેલું નથી,
એકલાને જ પહોંચી વળવાને જ આ પ્રશ્ન હતા તે ઈરાનની તાકાત અહિં ઉભી કરવામાં આવેલી કેન્સ્ટીટયુઅન્ટ એસેંબ્લીની ૭૫ ' ' નથી કે બ્રીટન સામે તે આમ આંખ ઉંચી કરી શકે. પણ આસ્તર- બેઠઠ્ઠામાં ૩૦ જમ્મુની અને ૪૫કાશ્મીરની છે. કાશ્મીરની ૪૫ તે - રાષ્ટ્રીય સંગે જ એવા ઉભા થયા છે જેમાં ત્રીજુ વિશ્વયુદ્ધ ફાટી નેશનલ કોન્ફરન્સે વગર હરીફાઇઓ સર કરી છે. જમ્મુની ૩૦માંથી
નીકળવાની શકયતા હોય એવી કોઈ પણ પરિસ્થિતિને સામને કરવાને ૧૮ માટે પ્રજાપરિષદે પિતાના ઉમેદવારો ઉભા કરવાનું નકકી કર્યું. સારી - બ્રીટન તૈયાર નથી અને પરિણામે ઈરાન જેવું મગતરૂં બ્રીટન જેવા બેઠક માટે સ્વતંત્ર ઉમેદવારે પણ ઉભા થયા. પાકીસ્તાનનું કહેવું છે કે એક માતંગને ડરાવી શકે છે, ધમકાવી શકે છે, નીચે નમાવી શકે કાશ્મીરના મુસલમાને ત્યાંની ઈન્ડીયન મીલીટરીની બીકે દબાયેલા છે એટલે છે. વળી આ પડતીનું ચક્ર કાંઈ આટલેથી અટકે તેમ નથી. ઇરાક- - પિતાને અવાજ ઉઠાવવાની હીંમત કરતા નથી અને પરિણામે નેશનલ વાળા કહે છે કે અમારા તેલના પ્રદેશને કબ છોડે. ઈજીપ્ત કહે છે કોન્ફરન્સ બધી જ બેઠકો મેળવી શકેયું છે. જે જમ્મુની બેઠકે પ્રજાપરિષદ કે સુએઝને છોડો અને સુદાન અમારા હવાલે કરો. સીંગાપુ-મલાયામાં મેળવે તે આપોઆપ જ ‘ટું નેશન થીએરી' (હિંદુ અને મુસલમાન પણ તેમને વિદાય આપવાની નોબત શરૂ થઈ ચુકી છે. આખરે અલગ અલગ પ્રજા છે એવા સિધાન્તોનું સમર્થન થઈ જાય. ચુંટણીની
ત્યાંથી નીકળ્યા ત્યાં જ પાછો સમાઈ જાઓએવો જાણે કે વિધિને " તારીખના ' માત્ર ચાર દિવસ પહેલાં પ્રજાપરિષદે ચુંટણીમાં ભાગ નહિ. સંકેત હોય એમ ઉત્તરોત્તર પ્રતિકુળ ઘટનાઓની હારમાળા આપણી લેવાનું નકકી કર્યું. એટલે પછી ચાર સ્વતંત્ર ઉમેદવાર રહ્યા. આમાંથી આંખ સામે દેખાઈ રહી છે અને અજિ સુધી: અનેક પછાત, દેશને બે ઉમેત્રાએ આગલે દિવસે પિતાની ઉમેદવારી પાછી ખેંચી લીધી. ધરાઈ ધરાઈને ચુસી રહેલા બ્રીટનને આત્મત્તિક પરાભવ સમીપ આવી એટલે પરિણામે માત્ર બે જ બેઠકે માટે ચુંટણી થઈ અને તેમાં નેશનલ ઉભો હોય એમ લાગે છે. આ જોતાં મહાભારત - યુદ્ધને વિજેતા ગાંડીવ કોન્ફરન્સમેટી બહુમતીથી જીતી, બે બેઠકનાં પરિણામની રાહ જોતાં અમે ધારી અજુન, ભગવાન શ્રીકૃષ્ણના દેહવિલય પછી ગોપીઓને બધાં એક જગ્યાએ બેઠાં હતાં. મતગણતરી ચાલુ હતી. થોડી થોડી વારે બચાવવા જનાર અર્જુનને કાઠિયાવાડના કાબાઓ (એક લુંટારૂની જાત) ટેલીફોન ઉપર ગણતરીને આંકડાઓ ભળે જતા હતા. છેલ્લે ટેલીફિન બન્ને
એ લુંટી લીધા હતા અને પરાસ્ત કીધો, હતા–એ દૈવના અકળ બેઠકોની છતને આવ્યું અને તે જ વખતે એક ભાઈ દોડતા આવ્યા છે " વિવતને સૂચવનારી ઘટના યાદ આવે છે.
કહેવા લાગ્યા કે લિઆકતઅલી ખાન પર ગોળીબાર થયો. અમે
અને ઈરાન કરે ત્યાંથી જ થાય છે મહાસભાને મળતી
મો. -
ડિન