Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1951 Year 12 Ank 17 to 24 and Year 13 Ank 01 to 16

SR No.: 525936
Original Sutra Author: N/A
Author: Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1951
Total Pages: 212
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 124

પ્રબુદ્ધ જૈન
તા. ૧-૮-૫૧
ટોલ્સ્ટોય અને ગાંધીજી (નણીતા અમેરિકન લેખક શ્રી લઈ ફીશરે મહાત્મા ગાંધીનું એક સવિસ્તર અને અત્યન્ત ઉધક ચરિત્ર પ્રગટ કર્ય” છે, તે પ્રથમ ઉપરના મથાળાનું એક પ્રકરણ છે. ગાંધીજી દક્ષિણ આકિકામાં હતા અને ત્યાં વસતા હિંદીઓ સાથેના ત્યાંની સરકારના અન્યાયભર્યા વતન સામે હાડત ઉપાડવાની તૈયારી કરી રહ્યા હતા તે દરમિયાન રશિયન સન્ત કાઉન્ટ લીઓ ટહસ્તેયને ગાંધીજીને પત્ર દ્વારા સંપર્ક થયો હતો એટલું આપણે જાણુતા હતા. પણ એ સંબધમાં એથી વધારે કશી પણ પ્રમાણભૂત માહીતી આપણને ઉપલબ્ધ નહેતી. ઉપરના પ્રકરણમાં આ પત્રવ્યવહારને લગતી કેટલીક વિગતે આપણને Cણવા મળે છે. કમનસીબે આખે પત્રવ્યવહાર શબ્દશ: આ પ્રકારમાં પણ આપવામાં આવેલ નથી. એમ છતાં ટેસ્ટય અને ગાંધીજી એકમેકની ઉમ્મરમાં ઘણુ" અન્તર કેવા છતાં સમકોટિના મહાપુર અને સમાન ભમિકા ઉપર માનવી જીવનને વિચાર કરતાં ચિન્તા હોઇને તેમની વચ્ચે ચાલેલા વિચારવિનિમય વિશેનું આપણ' કહલ તૃપ્ત થાય એવી કેટલીક વિગતે આ પ્રકરણમાં આપેલી છે અને તેને અનુવાદ અહિ નીચે રજુ કરવામાં આવે છે. પરમાનંદ.) મધ્ય રશીમાં એક સ્વાલ જાતિને ઉપરાવ એ જ અદયા
સ્લેવાકીઆનું પ્રમુખસ્થાન શોભાવનાર થોમસ છે. સારીક–આવી ભિક સમસ્યાઓનો ઉકેલ શોધી રહ્યો હતો કે જે સમસ્યાઓ દક્ષિણ અનેક વ્યક્તિઓને ઉલ્લેખ થઈ શકે તેમ છે. આફ્રીકામાં એક હિંદુ બેરીસ્ટરનું પણ ધ્યાન ખેંચી રહી હતી. આ યાત્રીઓને મન ટેસ્ટીય એક એવો વીર પુછ્યું હતું એક ખંડમાં વસતા કાઉન્ટ લીઓ ટોલ્સ્ટોય અન્ય ખંડમાં વસતા કે જેણે પિતાના સર્વસ્વનો ત્યાગ કર્યો હતે. માન્યતા અને મેહનદાસ ક. ગાંધીને દોરવણી આપી રહ્યા હતા અને તેના ભંથી
આચાર વચ્ચે પોતાના જીવનમાં એકરૂપતા સાધવાને તેને પ્રયત્નનમાં એક પ્રકારની આત્મીયતા અનુભવી રહ્યા હતા.
એ જ તેના તરફ અનેકને આકર્ષતું એક બળવાન કારણ હતું. ટોલસ્ટોયે ધાર્મિક વિષય ઉપર લખેલાં અનેક પુસ્તકે ગાંધી
આ પ્રયત્ન એટલે હાથમજુરી, બને એટલી ઓછી જરૂરિયાતે, છની ઓફીસમાં નજરે પડતાં હતાં. આમ છતાં પણ કારાવાસમાં
પસ્સિહ ત્યાગ અને હિંસાનિવૃત્તિ. તે જમીનદારીને એક મહાપાપ સમાન નવરાશ મળી તે પહેલાં ગાંધીજી આ રશીઅનના ઉપદેશાનું મનન કરી શકયા ન હતા.
લેખતે, હેત્રી પેજની “સીગલ ટેકસ'ની લડતને માટે પ્રશંસક - દુનિયાની કદાચ મોટામાં મોટી નવલકથા “ર એન્ડ પીસ
હત, ફરજિયાત લશ્કરી ભરતીને સખ્ત વિરોધી હતા, અન્તઃ (વિગ્રહ અને સુલેહ), રીસરકશન (ઈશુ ખ્રિીસ્તનું પુનરાગમન), આના
કરણના અવાજને માન આપીને યુધ્ધને વિરોધ કરનારાઓને ભેટે કેરીના અને કળા સંબંધેની તેની અન્ય કૃતિએ અસાધારણ
પક્ષકાર હો, શાન્તિવાદી ડયુક બસ રશીઆ છેડીને કેનેડા તરફ કપ્રિયતા પ્રાપ્ત કરી ચુકી હતી અને તેને લીધે ટેરસ્ટાય જગ
જઈ રહ્યા હતા તેમને સક્રિય સહાયક હતું, વિલિયમ ગેરીસનના વિખ્યાત બની ગયા હતા. આમ છતાં પણ તેને આત્મા હંમેશા
સવિનયભંગને અનુમોદક હતા. કચ્છ ગામડાની પ્રાથમિક શાળામાં મન્યનક્ષુબ્ધ રહેતે. ઈશુ ખ્રિીસ્તનો ઉપદેશ અને તેના અનુયાયીઓની
તેણે શિક્ષકનું કાર્ય સ્વીકાર્યું હતું અને બેલ પાર્તિાષિકને તેણે રહેણીકરણી ઉભય વચ્ચેનો તફાવત તેના દિલમાં ભારે દુઃખ
અસ્વીકાર કર્યો હતો, કારણ કે પૈસે તેને મન વજ' હતા. ઉપજાવતે. અત્યત સમૃદ્ધ એવા એક ઉમરાવ કુટુંબમાં ૧૮૨૮ શશીઓને સ્થિતિચુસ્ત ધર્મસંપ્રદાયે તેને બહિષ્કાર માં તેને જન્મ થયે હતા અને તેનું કુટુંબ ઉંચું ખાનદાન ગણાતું- કર્યો હતે. આમ છતાં ટોસ્ટેય ઉમરાવ મંડળથી અલગ થઈ ગયે હતું અને પિતાના એક કારાવાસી મિત્રને ટોસ્ટયે લખેલું કે “કમતેણે સાદું જીવન સ્વીકાર્યું હતું. તે ઉઘાડા પગે ચાલત, નસીબે હું જેલમાં નથી...” અને પહેરણ પહેરતે, લેઘે ખેડુતે સાથે મળીને ખેતી અને તેના પુસ્તકૅનાં નામે તેના અન્તરનું મન્થન બરોબર વ્યકત કરતે, બીડી પીવાનું તેણે છોડી દીધું હતું. માંસાહાર અને શીકા- કરતાં હતાં. “તું કેઈની હિંસા ન કરતો,’ ‘એકમેકને ચાહે, “શા રને તેણે ત્યાગ કર્યો હતો અને ગામડાંઓમાં આમ તેમ પગે માટે સામાન્યતઃ ખ્રસ્તી લેકો અને ખાસ કરીને રશીઆના લોકો ચાલીને કે સાઈકલ ઉપર તેનું અનવરત પરિભ્રમણ ચાલ્યા કરતું આફતના ભોગ બને છે?” “બાળક માટે ઇશુ ખ્રીસ્તનો ઉપદેશ, હતું. અસહ્ય બનેલા ભેગવિલાસથી મુક્ત થવા માટે ૧૮૯૧ માં ‘દેવાન્ત દંડ અને ખ્રીસ્તી ધર્મ, ધાર્મિક સહિષ્ણુતા,” “આત્મતેણે પિતાની મીલકતને ઘણો મોટો ભાગ પોતાની પત્ની અને પૂર્ણતા, અને આવાં બીજા કેટલાંક પુસ્તકે. બાળકોને આપી દીધું અને ગ્રામશિક્ષણ તથા દુષ્કાળરાહતની પ્રવૃ- કોઈ મઠમાં કે આશ્રમમાં શાન્તિ પ્રાપ્ત કરવાની આશાએ ત્તિને તે જ નિરામિષાહાર, લગ્નસંસ્થા તથા ધર્મ- તે ઘર છોડીને ચાલી નીકળે અને પરિભ્રમણ દરમિયાન ૧૯૧૦ સંસ્થા વિષેના લેખનકાર્યને તેણે પિતાને બધો સમય સુપ્રત ના નવેંબર માસની ૨૦મી તારીખે તેણે ક્ષણભંગુર દેહનો ત્યાગ કરી દીધું. તે વર્તમાન ધાર્મિક રૂઢિઓની ઘણી કડક કરેલ. ટીકા કરતું હતું એમ છતાં ધર્મજિજ્ઞાસાથી પ્રેરાયલા અનેક ગાંધીજી The Kingdom of God is Within You
સ્ત્રી-પુરૂષ તેના નિવાસસ્થાનને એક તીર્થભૂમિ તરીકે લેખવા ઈશ્વરનું રાજ્ય તારી અંદર છે-એ નામના ગ્રંથ દ્વારા ટોલસ્ટોયને લાગ્યા હતા. જેણે ઐહિક ભોગવિલાસ ધરાષ્ટ્રને માણ્યા હતા અને પહેલીવાર જાણવા પામ્યા હતા. પુસ્તકનું નામ સુચવે છે તે મુજબ જેના દિલમાં આજે ૭૦ વર્ષની ઉમ્મરે ઈશ્વરના સાક્ષાત્કારની જ તે પુસ્તકને અંદર ટાટાથની પોતાનો ધર્મોપદેશ છે, અદમ્ય તમન્ના જાગી હતી તેવા આ સુવિખ્યાત તેજોજવળ ટોલ્સ્ટોયે કઠોર બનીને કહેલું કે “ખ્રિસ્તી સંપ્રદાયના ઈતિમહાપુરૂષના ચરણે બેસવા માટે પૃથ્વીના ચારે ખુણેથી ખ્રસ્તિીઓ, હાસ એ કેવળ જુલમ અને ત્રાસનો જ ઈતિહાસ છે. જેમાં ઉધાર યાહુદીઓ, મુસલમાન અને બૌદ્ધધર્મીઓ આવવા લાગ્યા હતા, અને મેક્ષના સિધ્ધાન્ત રહેલા છે એ દરેક સંપ્રદાય અને ખાસ અન્ય દેશોમાંથી તેના મહેમાન બનીને આવતા યાત્રીઓમાં કરીને મૂર્તિપૂજાને સ્વીકારતી એવી આજની સ્થિતિચુસ્ત ધર્મસંસ્થા શકાગોના હલ હાઉસની જેઇન આદમ્સ, પછીના ગાળામાં યુનાઈ- ઇશુ ખ્રીસ્તના સિધ્ધાન્તને પાયામાંથી ઈનકાર કરે છે” તટસ્થતાટેડ સ્ટેટસના “સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટના અવિકાર ઉપર આવેલા પૂર્વક, સચેટ દલીલબાજી વડે, અને પારવિનાનાં અવરતણા સાથે વિલિયમ જેનીંગ્સ બ્રોયાન, ફલાડેલ્ફીઆના રાબી સફ કે.સ્કફ, ટોલ્સ્ટોયે આત્મસંતોષપૂર્વક પુરવાર કરેલું કે ખ્રીસ્તીધર્મના સુપ્રસિદ્ધ લેખક જ' કેનન કે જેણે ઝારના સત્તાધીશેની રજા આધુનિક સર્વ સંપ્રદાયે ઇશુ ખ્રિસ્તના ખરા સિધ્ધાન્તને ગેપવવાનું મેળવીને સાઈબરીઆનો પ્રવાસ કર્યો હતો અને ત્યાર બાદ ત્યાંના જ કાર્ય કરી રહ્યા છે. કેદીઓ ઉપર ગુજારવામાં આવતા જુલમોને સારી રીતે વખોડી ટોલસ્ટોય તત્કાલીન રાજ્યતંત્રને પણ એટલું જ કડક ટીકાનાંખ્યા હતા, જર્મન કવિ રેઇનર-મેરીઆ રીઉં, પાછળથી કે- કાર હતો. તેણે જાહેર કરેલું કે પ્રાચીનતમ કાળથી રાત્તિ તુમ્