Page Text
________________
****** -*****
તા. ૧-૩-૪૯
પ્રબુદ્ધ જૈન
ફ્રેન્ટકીનેા દીનમધુ (ગતાંકથી ચાલુ)
બાળકાની સંખ્યા જેમ જેમ વધતી ગઇ તેમ તેમ તેમને શિક્ષણ આપવા ઉપરાન્ત, સીવવાનું, સાંધવાનું, રાંધવાનું અને બીજી બધી રીતની દેખરેખ રાખવાનું કામ માત્ર એ જ સ્ત્રીઓને અહુ ભારે પડવા માંડયું. ધેડા વખતમાં એક ગ્રેજયુએટ ખાઈ આ સંસ્થામાં શિક્ષણના કાય' માટે સેવક તરીકે જોડાઇ.
આ વર્ષની શરૂઆતમાં પાંસઠ બાળકી એ ગૃહમાં રહેતાં હતાં. તેમના બધા જ ખર્ચને પહેોંચી વળવાનું તદ્દન અશકય જણાયું. તેમ છતાં કાઇ પણ દાખલ થવા ઇચ્છતા નવા બાળકને ન છૂટકે ના કહેવી પડે તે રાત્રે જોનને ઉંધ નહાતી આવતી. સૌને ખાતરી હતી કે આર્થિક મુશ્કેલીને કારણે જોનને ના કહેવી પડી હતી, પરંતુ માડુ વહેલુ એ બાળકને ગૃહમાં દાખલ કર્યાં સિવાય જોનને જ પ વળવાના નથી.
ગયા વર્ષે એક ભાઇ એક ટેકસીમાં બેસી ગૃહ આગળ આવી. તેના સાથે એક ઠાઠમાઠ કરેલી શિથિલ ચારિત્રવાળી જણાતી એક યુવતી હતી અને બે નાનાં બાળકો હતાં. આ એ બાળકાને ગૃહમાં મૂકવાની ઇચ્છા પેલી બાઈએ દર્શાવી. જોતે પૈસાની સંકડામણના વાંધા રજુ કર્યો. એ બાળકાના પિતા વિશે પૂછપરછ કરતાં જણાયું કે એ ખળકા પરિણીત માતાનાં સંતાન КП મને પિતાને કાંઈ પત્તો ન હતા. બાએ જ્યારે ખુબ લાચારી બતાવી વતન કરી, શકરાંને રાખવામાં ન આવે તે તે તથા છેકરાં ભૂખે મરી જશે, અને, પેતાને કામ મળશે ટલે છેકરાંને પાછાં તેડી જશે એવી ખાતરી આપી ત્યારે થોડા સમય માટે બાળકાને “ખવાનું જોને કબુલ કર્યું". આ અધી વાટાધાટોમાં એટલા બધા વખત વીતી ગયા કે એ ખાઈએથી ર્ત્રે પાછા જવાનું બની શકે તેમ રહ્યું નહિ કારણ કે તમને તે પછી ટ્રેન મળે તેમ ન હતુ. એટલે એ રાત્રે બન્ને બાએન ગૃહમા જ સુવાના ગઠવણુ કરવામાં આવી, સવારમાં સહુ ઉઠયાં ત્યારે ખબર પડી કે અને બાઈએ ગૃહમાંથી સંખ્યાઅધ લુગડાં ઉઠાવીને રાતેારાત ચાલી ગઇ હતી ! પેલિસની તપાસમાં એ બાઆના એક અનીતિના અખાડામાંથી પત્તો લાગ્યા. કાર્ટ પેલાં બે બાળકાની મેશને માટે ગૃહને સપરત કરી.
શરૂઆતયા જ જોને એવી પ્રથા રાખી હતી કે જે બાળક તેના ગૃહમાં આશ્રય ટે વ અગર . મેકલવામાં આવે તેમના કાટ મારફતે કાયદેસર વાલી તરીકે કબજો લઇને તે ખાળકાને ગૃહમાં રાખવા, આ પ્રથા રાખવાનુ કારણ એ હતું કે કામચલાઉ મુશ્કેલી અગર વિષમ સજોગોને કારણે કાઇ બાળકાની સોંપણી કરી પોતાની જવાબદારીમાંથી છટકી જવાની રીત કાઇ માબાપ મુખત્યાર ન કરે, અને તે ઉપરાંત દુરાચારી માતાપિતાને તેમનાં બાળકા ઝેરી કલુષિત વાતાષરણમાં પાછાં સોંપવાની સ્થિતિ ઉપસ્થિત ન થાય.
આ ગૃહમાં જે બાળા વસે છે તેની રીતભાત, સ્વભાવ અને ચારિત્ર્યમાં આ દંપતીએ જે ઘણા મોટા ફેરફાર કરી નાખ્યા તે અત્યંત આશ્ચયકારક ધટના છે. આ બાળકોમાંનાં મેટા ભાનાં આવ્યાં ત્યારે ગુદાં લુગડા, શરીરે જૂ અને માયામાં જૂ ળાં હતાં અને જ્યારે એમને નવડાવા માંડયાં ત્યારે તેફ્રાન અને ધમાલ મચાવતાં, ડુક્કરને આપેલા ખારાકમાંથી વીણી ખાનાર જે બાળા, આ ગૃહમાં આવી તી તણે શરૂઆતમાં કાર્યકરા ઉપર પત્થરો ફેંક્યા હતા અને અની પાસે કાઇ આવતું ત્યારે સંતાઈ જતી, હવે ત્રણ વર્ષ પછી જોન થોડા કલાક માટે ગૃહની બહાર જાય છે ત્યારે એ રડી રડીને થાકીને ઊધી જાય છે. ગૃહમાં એ બાળા અત્યારે સૌથી વધારે ચંચળ અને વ્હાલસાઇ છેકરી છે. ગૃહમાં જે પૃથ્ય અને પાપક તથા સાદા ખેારા બાળકાને ખાવા આપવામાં આવે છે તે સામે શરૂઆતમાં છોકરાં ખડ ઉડાવતાં.
ન
૪૧૫
એમને તે સ્વાદદાર પણ વાસી અને નુકસાનકારક ખેાક ખાવાની ટેવ પડેલી હતી. પણ છેવટે હવે બધાં જ બાળકો આા ખેરાકની કિંમત સમજે છે અને તે હાંસે હાંસે ખાય છે. શરૂઆતમાં ગાળા અને અપશબ્દો તે એમને વાયે વાગે ખેલવાની ટેવ હતી એ ટેવ અને ખીડી પીવાની ટેવ છેડાવતાં ઘણી મુશ્કેલી પડેલી. પરંતુ હવે એ ટેવ બધાં જ બાળકા ભૂલી ગયાં છે.
માનવી પ્રેમ અને માયાનું વાતાવરણું આપ્યું ગૃહમાં આ દંપતીએ સરજાવ્યુ છે. મેટાં છોકરાં ન:નાં બાળકોની માતા જેવી સ્નેહભરી સભાળ રાખે છે. આ આળાએ લગભગ બસે ગીતા અને ભજતા સ'ગ્ર કરેલા છે અને જ્યારે આ નિર્દોષ બાળકોએ ભજનેતા મધુર અવાજે ગાય છે ત્યારે કેન્ટકીના વતન એની આંખમાં ભક્તિભાવ અને પ્રેમનાં અશ્ર ઉભરાય છે. મા બધાં બાળકો થોડા જ વખત ઉપર સાયલાં, તિરસ્કૃત, નિરાધાર, વણમાંગ્યાં,' રખડતાં બાળકો હતાં ઐ યાદ આવતાં આશ્રય' થાય છૅ.
અત્યારે આ સંસ્થાનું વહીવટી ખ* માસિક છે હ્રાર ડાલતું છે. આમાંથી માત્ર ૨૮૫ ડૉલર જેટલી રકમ નિયમિત મળ્યે જાય છે. “બાકીના નાણાં કયાંથી લાવવાં. અગર કયાંથી આવશે એ તે અમે જાણતા નથી, પણ ગમે તે રીતે એ આવે તે છે જ, અગાઉથી ખેંચને અંદાજ કરવા એ આવા ગૃહમાં સંભવિત નથી. દરહિને કેટલું ખ' થશે, મકાનને વધારે ચાલુ રખાશે કે કેમ, વધારે બાળકા આવશે કે કેમ, ગૃહ માટે શાની શાની જરૂર પડશે એ બધાને કાઇ રીતના ચાકસ અંદાજ અમે કરી શકતા નથી' એ પ્રમાણે જોન કહે છે, પરંતુ કેન્ટકીને જે પેસ્ટમેન પાસેના શહેરમાંથી ટપાલ અને પાલે લાવે છે તે દરરાજ આતુરતાથી વાટ જોવાય છે,
દરરાજની બક્ષીસ-ગમે એટલી નાનામાં નાની રકમ અગર ચીજ-ખાસ ચોપડામાં કાળજીપૂર્વક નાંધવામાં આવે છે. અમેરિકાના દૂર દૂરના પરગણામાંથી અને નજીકનાં સ્થળે માંથી એક ડૉલર જેટલી રકમ પશુ સંખ્યાબંધ મધ્યમ અને ગરીબ સ્ત્રી પુરૂષ તાથી આ ગૃહને ભેટ આપવામાં આવેલી આ નોંધમાં જોવામાં આવે છે.
જોન અતે તેની પત્નીએ તેમને ક્ષીસ મળેલાં નાણાંમાંથી કદિ પેાતાના પગાર તરીકે કાંઇ પણ ૨૬મ લીધી નથી, તેમને સહાયકર્તા સેવાને દરેકને માત્ર ખાસ જરૂરિયાતની ચીજો ખરીદવા માટે માસિક દસ ડૅલર આપવામાં આવે છે. દરેક સેવકને દર વર્ષે એક માનતા આરામની રજા આપવામાં આવે છે. આ રજામાં મુસાફ્રી તથા બીજા ખચ પેટે દરેકને ચાલીસ ડેલર આપવામાં આવે છે. આમાંનાં કટલાંક પાતે જ્યાં ગયાં હોય ત્યાં મિત્ર અને સબધાએ પાસેથી ગૃહ માટે બક્ષિસ એકઠી કરી પેાતાને આપેલા ચાલીસ ડોલર પાછા ભરી દેવા ઉપરાંત ખીજાં કેટલાંક નાણાં એકઠાં કરી લાવે છે. આ સેવકા બહાર જાય છે ત્યારે ગૃહમાંથી એકાદ બે બાળકને પેતાની સાથે લેતાં જાય છે જેથી પેતાને અણુગમા ન આવે. ગૃહમાં રાજનું સખત કામ અને ભૂજ પગાર દુવાં છતાં આ ગૃહમાં સેવક થવા માટે સખ્યાઅધ અરજીએ જોનને મળે છે.
કૅન્ટકનાં આ નિરાધાર રખડતાં ભાળકા પ્રત્યેની જોનની અંતરની લાગણીનું મૂળ એનુ પેાતાનુ નાનપણુનું જીવન જે રીતે વીત્યુ તેમાંથી જડી આવે છે. જોનની છ વર્ષની ઉંમર થઇ ત્યારે તેના પિતા મૃત્યુ પામ્યું, ખીજા નાના ભાઇભાંડુ'ની સાથે જોન પોતાની મા પાસે ઉછર્યો. આજુબાજુનાં અઠ્ઠાવીસ કુટુંબેાના નિકટના સહવાસમાં જોન બાળપણમાં આવ્યા હતા. એ બધાં કુટુ ખેાનાં બાળકા પ્રત્યે એને અતરને પ્રેમ ઉપજ્યેા હતેા. જોનની માતાએ પાતાનાં બાળકો મોટાં સમજણુાં થઇ કામધંધે લાગ્યા પછી ફરીથી લગ્ન કર્યુ. એ વર્ષોં ઉપર એ બાઇ તથા તેના પતિએ વૃદ્ધાવસ્થામાં જોના ગૃરુમાં
| SR No. | 525934 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1949 Year 10 Ank 17 to 24 and Year 11 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1949 |
| Total Pages | 212 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 19 MB |