________________
શ્રી મુંબઈ જેન યુવક સંધનું પાક્ષિક મુખપત્ર
ર. ન. બી
૪ર૬૬.
પ્રબુદ્ધ જૈન
તંત્રી: મણિલાલ મકમચંદ શાહ
વર્ષ : ૧૦ મકે : ૧
મુંબઈ: ૧ માર્ચ ૧૯૪૯ મંગળવાર
વાર્ષિક લવાજમ
રૂપિયા ૪
3 અલી અમારી મહત્વાકક્ષાં
નક વિજ્ઞાને ઉપજાવેલા
ઉપર સરદાર વલ્લભ- જ
આદર્શ ગ્રામ વિદ્યાપીઠ : વલ્લભ વિદ્યાનગર માત્ર ગુજરાતમાં જ નહિ પણ હિન્દભરમાં અજોડ ગણાય એવા ગ્રામજીવનની મહાન પ્રગશાળા સમાં સંસ્કાર-કેન્દ્ર વદલભ વિદ્યાનગરને શિલારોપણ વિધિ તાજેતરમાં, રાષ્ટ્રપિતાના સરકાર-વારસ ૫. નેહરૂએ કર્યો ત્યારે એ સંસ્થાના એક અગ્રણી સર્જક અને પુરણ શ્રી ભાઇલાલભાઈ પટેલે વડા પ્રધાનનું સ્વાગત કરતું જે પ્રવચન કરેલું એમાં વિદ્યાનગરને ઝીણવટભર્યો પરિચય મળતો હોવાથી અહિં નીચે પ્રગટ કરવામાં આવે છે. વલ્લભ વિદ્યાનગરના આંગણે આપનું સ્વાગત કરતાં હું
ઉદ્યોગનું વિકેન્દ્રીકરણ આનંદ અને ગૌરવ અનુભવું છું. અમારા પ્રમુખ સરદાર વલ્લભ-
આ અમારી પ્રવૃત્તિઓ છે. આપણુ પુરાણ ગ્રામજીવનનાં બધાજ ભાઈ પટેલ રાજકાય તે અંગે બીજે કશે ગૂંથાયા હોવાથી આજે શુભ લક્ષણો આજના યુગમાં ફરીથી પ્રગટાવવાં એવી અમારી મહત્વાકક્ષાં આપનું સ્વાગત કરવાનું સદભાગ્ય મને પ્રાપ્ત થયું છે.
છે. આધુનિક વિજ્ઞાને ઉપજાવેલા સાધનને ઉપયોગ કરીને ગ્રામદેશના ગરીબ ખેડૂતની ઉન્નતિ કરવા ઉપર સરદાર વલ્લભ- જીવનને ઉંચુ લાવવા અમે યત્ન કરીશું. આધુનિક સુખ સગવડનાં ભાઇ પટેલે અનેકવાર ભાર મૂક્યો છે. આજે આપ જે જુઓ છો તે બધાં સાધને જેવાં કે, દવાખાનાં, વ્યાયામશાળાઓ, રસ્તાઓ, જાહેર બધીય અમારી પ્રવૃત્તિઓની પ્રેરણા એમની આ અંતરેચ્છામાંથી જ બગીચાઓ, રમતગમતનાં મેદાને ને વિશ્રાન્સિસ્થાને પણ અહીંના અમને મળી છે. આપણું રાષ્ટ્ર જીવનની સર્વાગીણ પુનર્ધટના કરવાની રહેવાસીઓને આપવાની અમે આશા સેવીએ છીએ. ગ્રામોદ્યોગને કઈ પણ જનામાં ગામડાંને આર્થિક સામાજિક અને સંસ્કારિક વધારે કાર્યક્ષમ બનાવવા માટે, સસ્તી અને પૂરતી વીજળીશક્તિ વિકાસ સાધી શકે એવી ગ્રામોધ્ધારની યોજના તે અવશ્ય હોવી પૂરી પાડવાની, તેમ જ એને અંગે જરૂરી યંત્ર બનાવીને લોકોને જોઈએ. વલ્લભ વિદ્યાનગર એક આદર્શ ગામ બને અને આ ચરોતર પૂરાં પાડવાની અમારી ઉમેદ છે. આમ કરવામાં ઉદ્યોગનું વિકેન્દ્રીપ્રદેશમાં સામેધ્ધારને સ્પર્શતા અનેક પ્રશ્નને ઉકેલ કરતી એક કરણ કરવાની જ અમારી નેમ છે. અમે માનીએ છીએ કે એથી મહાન પ્રયોગશાળા બને એવી અમારી આકાંક્ષા છે.
જથ્થાબંધ ઉત્પાદન કરતી આજની વૈજ્ઞાનિક પધ્ધતિઓનાં અનિષ્ટ ચરેતર ગ્રામોદ્ધાર સહકારી મંડળી લિમિટેડની સ્થાપના એ
પરિણામે પણ નિવારી શકાશે. અમારૂં આ દિશામાં પ્રારંન્મનું કાર્ય છે. એ મંડળદ્વારા અમે
ચારૂતર વિદ્યામંડળ ગામડાંની પુનઃરચના કરવા ઇચ્છીએ છીએ. આ પ્રદેશનાં ગામડાંને આ હેતુ સિદ્ધ કરવાના અમારા પ્રયત્નના પ્રારમ્ભમાં જ વેટર વર્કસ, ડેઈનેજ, ઈલેકટ્રીસીટી વગેરેને લાભ મળે એવી અમને લાગ્યું કે નગરમાં પ્રથમે કક્ષાની કેળવણી સંસ્થાઓ પણ યોજનાઓ અમે હાથ ધરીએ છીએ. છ એક ગામોમાં તે અમે હોવી જોઈએ. બા મંડળ દ્વારા ચાલતી વૈજ્ઞાનિક અને ઇજનેરી અમારી આ યોજનાઓને અમલમાં મુકવી પણ શરૂ કરી છે. આ કાલેજો અમને અમારી આ પ્રવૃત્તિઓમાં ખૂબ ઉપયોગી થઈ પડશે. ગામડાની માપણી થઈ ગઈ છે. જનાના નકશા અને અડસટ્ટા એટલું જ નહિ. પણ આપણા યુવાનો અને યુવતીઓને પણ એ તૈયાર થઈ રહ્યા છે. સરકારની મંજુરીની જ રાહ જોવાય છે. ઘણી સુન્દર રીતે તાલીમ આપી એમના ભાવિ વિકાસમાં મહત્ત્વનો જરૂરિયાતોમાં સ્વાવલંબન
ફાળો આપશે. ચારૂતર વિધામંડળ અહીંની કેળવણીની સંસ્થાઓ નગરમાં ઈંટ અને ચુનાના અમારા પિતાના જ ભઠ્ઠા છે.
સંભાળે છે. આ મંડળને હેતુ પ્રાથમિક, માધ્યમિક તેમજ ઉચ્ચ બાંધકામ માટે જોઈતાં ઈંટ ચુને અમે તેમાંથી જ ઉપજાવી લઇએ
શિક્ષણની સગવડ આપવાનો તેમજ કેળવણીનાં બધાં ક્ષેત્રમાં છીએ, લાકડાં વહેરવાનું કારખાનું પણ અહીં છે. એકઠાં, બારીબારણું,
ઔષધીશાસ્ત્ર અને યંત્રવિદ્યામાં પણ શિક્ષણની તેમ સંશે ધનની તેમજ દરેક જાતનું ફર્નીચર પણ અમે અહીં જ બનાવી લઈએ
પૂરતી સગવડે આપવાનો છે. છીએ. મિજાગરાં, સ્ટોપસ, આંકડીઓ, ખેતીવાડીનાં ઓજારો-આ
વાલ્મય અને વિજ્ઞાન હું બધું પણ અમે અમારા કારખાનામાં અને ફાઉન્ડ્રીમાં બનાવી લઇએ બે વર્ષ જેટલા ટુંકા સમયમાં પણ લાખ રૂપિયાનું જેમાં છીએ. આ પ્રદેશના ખેડૂતોને જેની બહુ જરૂર છે તે સીમેન્ટના નળ ' ' ખર્ચ થયું છે એવી અનેક ઉપયોગી પ્રવૃત્તિઓ અમે શરૂ કરી પણ નગરની રીમેન્ટપાઈપ ફેકટરીમાં તૈયાર કરી તેમને પૂરા પાડીએ શક્યા છીએ ૧૯૪૭ ના જુનથી શરૂ થયેલા વિઠ્ઠલભાઈ પટેલ છીએ. વીસ એકર જમીનમાં પાણી આપી શકાય એટલા નળ મહાવિદ્યાલયમાં વિજ્ઞાન અને વાડમયના એમ. એ. અને એમ. એકજ દિવસમાં અમારા કારખાનામાં તૈયાર થાય છે. વધુ અનાજ એસ. સી. સુધીના વર્ગો શરૂ થયા છે. આજે એમાં ૭૦૦ વિદ્યાર્થી ઉગાડવાની પ્રવૃત્તિને ઝડપી બનાવી શકાય એટલા માટે અમે એક અભ્યાસ કરે છે. સીવીલ, મીકેનીકલ અને ઇલેકટ્રીકલ એનાયનવીન જાતના ખાતરનો પ્રયોગ પણ કરી રહ્યા છીએ. એ ખાતર રીંગનું શિક્ષણ આપવાને ૧૮૩૮ ના જુનથી શરૂ કરેલું બિરલા ખૂબ સસ્તુ અને સરસ બને તે માટે પ્રયોગ કરીએ છીએ. કેટ વિશ્વકર્મા મહાવિદ્યાલય ડીગ્રી તેમજ ડીપ્લોમાના અભ્યાસક્રમનું લીક જગુપ્ત દવાઓ અને બીજા ઔષધે પણ અમે ઉત્પન્ન કરી શિક્ષણ આપે છે. આજે ઇજનેરી કોલેજના પ્રથમ વર્ષમાં ૨૦૦ ' રહ્યા છીએ.
* વિધાર્થીઓ અભ્યાસ કરે છે. એનું મકાન ૧૫૦૦ વિદ્યાર્થીઓને