Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1949 Year 10 Ank 17 to 24 and Year 11 Ank 01 to 16

SR No.: 525934
Original Sutra Author: N/A
Author: Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1949
Total Pages: 212
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 19 MB

Page 190

IF YTઈ જbe/
m
s
+he Visnક
જો પ્રકાર કઈ જ
છે
- /
/
/કા જ
છે.
. 'પ્રબુદ્ધ જૈન
તા. ૧૫-૧૧-૯
-
-
બાલદીક્ષા ધર ધર ઝઘડાના કાણુરૂપ બલદીક્ષા પ્રકરણ એ થડા વર્ષે સામાન્ય બાળકોની સ્વતંત્ર દ્રષ્ટિ ખુબ વિના કેવળ માબાપની પહેલાં ગુજરાતમાં જૈન સમાજને એક ઘુઘવાતે પ્રશ્ન થઈ પડયે અનુમતિથી એવા બાળકોને દીક્ષિત કરી દેવામાં થમ હતું કે જેના પરિણામે વડોદરા આદિ વિભાગે માં બલિદીક્ષા અને એની પાછળ જે કોઈ આર્થિક કે વ્યવહારિક હેતુ સમાયે વિરોધક કાયદાઓ ઘડાયા હતા.
હેય છે તે તે અધખંમાં જ ખપે છે. ' આવા કાયદાના હિસાબે છે કે બીજા કોઈ પણ કારણેને દીક્ષા એ જીવન-ટ્યુડ બદલનારી એક વિશિષ્ઠ ભાવના છે, અંગે હે પણ ગુજરાતમાં હાલ ૨૫ પ્રશ્ન શાંત થઈ ગયે લાગે - જેના પ્રતિકરૂપે બાહ્ય વિષ કે નિર્ધારિત આચરવચ રે એની .. છે, પણ બીજી બાજુ જનતામાં વ્યાપેલે આ ' રેગ હજુ શમ્ય સાથે સંકળાય એ એક જુદી વાત છે, બાકી દીક્ષા પાછળનો હેતુ નથી. એક જગ્યાએ એ શમ્ય લાગે છે તે બીજી જગ્યાએ વળી કઈ અગમ્ય અને ભવ્ય દાત સિદ્ધિ અર્થેની અદમ્ય પ્રેમ જ છે. એ બમણા જોરથી ભભુકી ઉઠે છે..
એવી પ્રેરણા વિતા વગગ્ય ઉપજતું નથી અને એવા વૈરાગ્ય વિના હાલમાં તેરાપંથીઓમાં આ રોગે ઉગ્ર રૂપ ધારણ કર્યું હોય ત્યાગ પણ ટકતું નથી. ત્યાગ ન ટકે રે વૈરાગ્ય વિના” એ નિષ્કતેમ જયપુરમાં હમણાં જ ૧૫ થી ૨૦ હજાર માસની હાજરીમાં લાનંદની અમર વાણીમાં ગંભીર રહસ્ય સમાયેલું છે. બાળદીક્ષાને જાહેર કાર્યક્રમ મેટા પાયા પર ઉસ રૂપે ઉજવાઈ - એવે વૈરાગ્ય ત્રણ પ્રકારને રહ્યાં છે. જ્ઞાનગર્ભિત, દુ:ખગયે. આટલા મોટા પાયા પર કમળા બાળકોને અને તેમાંય ગર્ભિત અને અસમિત, (૧) જ્ઞાનભંત વૈરાગ્ય ઉચ્ચ : ખાસ કરીને કુમારિકાઓને દીક્ષિત કરવાને આ નહેર સમારંભ પ્રકારના અને અંદરથી કુલા ઝરા જે સ્વયં પ્રવાહિત હોય છે. હોઈ તેના પ્રત્યાધાત રૂપે એ જ સમયે બાળદીક્ષા વિધી સંએ. જ્યારે (૨) દુ:ખમાભંત વૈરાગ્ય મધ્યમ પ્રકાર અને બાળ 'લન : ૫ણુ ત્યાંજ ભરાઈ ગયું. આમ આ અને એક નવી ઉગ્ર કાઢયા મુજબ કુટતી સરવાણી જેવા છે. ગાળ ચઢે એ સરવાણી ચર્ચા અને વિરોધનું કારણ જન્માવ્યું છે. આ
. બંધ પડ્યુ થઈ જાય. (૩) અસર ગર્ભિત વમમ કષ્ટ કાઢીને જયપ્રકાશ નારાયણ જેવી એક સમર્થ વ્યકિતએ તે આ
હેય છે, જો કે, એની ઉગ્રતા કેઈવાર ધેધમાર વરસાદને કારણે બાબતમાં ખુદ તેર પંથીઓના એક માત્ર આચાર્ય તુલસીરામજી
- ઉમરતા પ્રવાહ જેવી જણાય છે પણ એ પ્રવાહ વરસાદ બંધ સાથે પણ ખુલ્લા દિલે ચર્ચા કરી હતી કે મહારાજ સાહેબનું
પડતાં જ ધીરે ધીરે અદ્રશ્ય થઈ જાય છે, તેમ એ વૈરાનું પણ દ્રષ્ટિબિંદુ શું છે એ જાણવા મળ્યું નથી; પણ જયપ્રકાશજીએ
ક્ષાણિક નીવડે છે. દિક્ષાવિધી સંમેલન પર જે સ દેશ પાઠવ્યું છે એમાંથી એટલું
જ્ઞાનસૂયંને પ્રકાશ થતાં જ મેહધકાર અદ્રશ્ય થઈ જાય તેમ તે તારવી શકાય છે કે મહારાજ શ્રી પિતાનું દ્રષ્ટિબિંદ જયપ્રકા. એક જાગૃત માની સિધિનું દર્શન થતાં આંતરપ્રેરણુ ઉપાદાન મુજબ શજીને ગળે ઉતારવી શકયા નથી તેમ જ બીજા પણ જે સંદેશાઓ ખળભળી ઉઠે છે. ભગવાન પ્રત્યક્ષ હતા ત્યાર આમ દેશની મહાન વ્યક્તિએ તથા વિચરકા તરફથી પ્રાપ્ત થયા છે એ તપઃ તેજ અને ચારિત્ર સુવાસ હજાર સુષુપ્તાત્માએ ને ઢઢળી પણ એ જ વાતનું સમર્થન કરે છે કે આવી પ્રયા અજમા
બેઠા કરતી, એમની આંતર શુભ વૃતિઓ ઉપર ઉઠી આવતી યુગ માટે ખતરનાક છે.
- અને એથી એ એમના શરણે જઈ ઉચ્ચ ધ્યેય પ્રાપ્ત કર મા મથતા. - દીક્ષા એ. પૂર્વજન્મના સંસ્કારી આત્માની એક પ્રકારની
અજ નથી એ જ્ઞાનતિ , નથી ત: તેજ કે નથી
ચાત્ર સુવાસ છતાં આપણે એ ષ ભજવતાં ઇછીયે છીએ. - અંતરમાંથી ઉડતી હાલાક છે જેનો એ પ્રતિકાર કરી શકતો નથી.
એથી જ્ઞાનગ'ભંતે કે દુઃખગર્ભિત વૈર ના અભાવમાં વાતાવરણની કેઈ અસાધારણ બાળક પણું સામાજીક તેમજ રાજકિય વિધિ વિધાનની પરવા કર્યા વિના પિતા તું લક્ષ્ય અથવા અદમ્ય
અસર ઉત્પન્ન કરી. પણ જ્યાં સુધીમાં એ અવેગ ઉ૫રી ન જાય પ્રેરણુનુસાર દીક્ષા લેવાને અધિકા૨ બને છે તે પણ આ જ કારણે બાકી
( અનુસંધાન પૃષ્ટ ૧૧૮ જુ એ).
પદવીદાબૂ છે. અને તેને આધાર મારી નિર્ભયતા, નિષ્ઠા તેમ જ પ્રતિમા ઉપર છે.
એટલું છતાં મને કહેવામાં આવે કે “એવી વિલ બની વાતે અહી નહીં ચાલે. જુદા ખાના રહેવા દે. આજ ને આજ તારે યુગપ્રધાન બનવું પડશે. યુગવભાવનાની સ્વયંવર સભામાંથી બીકણની જેમ છટકી જવાની વાતે શું કરે છે?”
તે હું પણ ધનુર્ધર D જેમ વિષાદયોગ પડતો મૂકી સભામાં • જવાતે યાર થઉં. પણ એનું પરિણામ એ આવે કે જેટલી
જેટલી જરીપુરાણી સંરથએ. નિઃસવ બનેલી વિધિઓ અને - આડંબરી પરંપરાઓ, હાથમાં વરમાળ લઈ, સામે આવી ઉભી રહે કે તરત જ એ મય વિતાએ સામે જોઈ શરમથી શીર ન ચું નમાવું” અને “કઈ યુગપ્રધાન પુરૂષ આ સંદર દેખ ત ડાણ થી ન લેભાશ” એમ કહી દઉ. ' યુગપ્રધાનતાની વરમાળા પહેરનારમાં વીરવ તે જરૂર હોય. ' પણ તેનામાં તેડવાની નિહુતા અને સજધાની કળાને પણ
સહચાર હવે જોઈએ. એક હાથે જે તે નિઃસન સંસ્થાઓને જમીનદોસ્ત કરવ મ પાછું વાળીને ન જુએ તેમ સમારેલી ભૂમિકા ઉપર પુનર્ધટનાની મહેલાત ઉભી કરવામાં પ્રમાણબદ્ધતાને
વિવેક ન ભૂલે. સંહાર અને રચના*lઅહેનિશ ભજવાતી લીલાને એ અનધર ન કરી શકે. - ભૂતકાળે આવા ઘણા ઘણા યુગપ્રધાનને અમરતા આપી છે પણ વીસમી સદી યુગપ્રધાન પાસે જુને કઇ કઇ માર્ગ દર્શકે નહી. થઈ શકે. સમ્રાટ કે સામતેની સહાયથી જે યુગપ્રધાનતા દીપતી અને આજની તેને આજના પ્રજાકીય આત્મવિકાસમાં કાંઈ સ્થાન નથી. જાગૃ1 જનતાને સઈ ચક્રવર્તી એના શિરે મણીરૂપ જે સ્વીકારે અને પ્રજારૂપી રાજાના વિકાસમાં જે સહાયક થાય તેને જ યુગધ પિતાના યુગપ્રધાન તરીકે રસીક રે. - સારાંશ કે, હું પશુ યુગપ્રભાવનાને એ જ સંકલ્પ વિશ્વ કરવા પ્રયન કર્યું. કેવળ શાસ્ત્રીય દ્રષ્ટિએ જ નહીં ૫. આમવિકાસની દ્રષ્ટિ એ સંસ્થાઓને જીવવાને હક છે, એ સૂત્ર ઉપર પુનર્ધટનાના પાવા ચણું. પ્રાસાદ પૂરે થાય કે ન થાય એ યુગપ્રધાને જોવાનું ન હે: અધુરૂં રહેવું એ કાર્ય જો સત્ય અને આવશ્યક હશે તે કઈ એક સમયે તે પુરૂં થવું જ જોઈએ એવી શ્રદ્ધા રાખી વિસ્મૃતિની શીળી છાંયામાં ક્યાંઇ છુપાય જઉં.
'સુશીલ
|