Page Text
________________
તા. ૧-૧૧-૪૯
શ્રી કનૈયાલાલ માણેકલાલ મુનશી. (નવી દિલ્હી.) - પ્રિન્સિપાલ મહાદેવલાલ શ્રોફ (પિલાની કેલેજ)
એક બાળકને સાધુ બનવાની પ્રેરણા આપવી જેમ સમાજ * બાલદીક્ષાના સંબંધમાં મારી સમ્મતિ માગવામાં આવી છે. માટે અપરાધ છે તેમ એ ઈશ્વર પ્રતિ પણ પાપ છે. એક વિક- મને આશ્ચર્ય થાય છે કે એ જે આ બાબતમાં પણ બે મતભેદ સિત થતા મનુષ્યને જીવનના મહાન સુખે વંચિત કર એ છે, અને આ પ્રથા સમાજમાં પ્રચલિત છે. સમજુ માથુ જ્યારે સૌથી મહાન અનૈતિકતા છે. *
'આનું સમર્થન કરે છે, ત્યારે વધારે અસેસ થાય છે. ૧૦-૧૦-૪૯.
- નાના બાળકોને સદાને માટે અકર્મય બનાવી દેવા અને ડે. ભગવાનદાસ. (કાશી.)
* ધાર્મિક ગુરૂ કે મહાપુરૂષ બનાવી પૂજવા એ આ પરિવર્તનશીલ • આપે બાલદીક્ષાને રોકવા માટે રાજસ્થાન સરકાર અને
યુગમાં કુતુહલ જેવું લાગે છે. સર્વમાન્ય મનોવૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિકોણથી “ભારતીય નઇ વિધાન સભા ને વિનંતી કરવી જોઇએ. તેની
બાલદીક્ષાને કોઈ પણ પ્રકારે સમર્થન મળી શકે નહિ. જે પ્રાણીનો સાથે સાથે આપે સ્વયં પોતાના સમાજમાં પણ આ પ્રકારે બનેલા
માનસિક વિકાસ “સાધુત્વ જેવા કઠિન વ્યવસ્થાને સમજવા સાધુઓની વિરૂધ્ધ જન–અદેલન જગાડવું જોઈએ.
યેગ્ય નથી કે તેના પર “સાધુ વેશનું આભૂષણ ચડાવવું એ
સાંચા સાધુત્વને કલંકિત કરવા જેવું છે. ૮-૧૦-૪૮,
બાલદીક્ષાના સમર્થનમાં કહેવાય છે કે જે પ્રકારે બાળકને શ્રી. જયનારાયણ વ્યાસ. (અધ્યક્ષ રાજપૂતાના પ્રાન્તીય કોગ્રેસ)
પ્રારંભથી ચગ્ય જ્ઞાન આપીને “સૂનાગરિક બનાવાય છે. તે જ પ્રકારે બાલદીક્ષા વિરોધી સંમેલનમાં મારી પાસેથી સદેશે તેનામાં “સાધુત્વ' ની પ્રવૃત્તિ પણ જાગ્રત કરી શકાય છે. વર્ષના માંગે છે. મારે માટે તો બાલદીક્ષા અને મેટી ઉમ્મરનાની દીક્ષા
શિક્ષણના અનુભવ પછી હું કહી શકું છું કે પ્રત્યેક બાળક સારું બને સરખી છે. વાસ્તવમાં ધર્મના નામે આજે જેટલો અધર્મ શિક્ષણ મેળવ્યા પછી પણ સુનારિક નથી બનતે, તે એ કેવી થાય છે તેનું કારણ ધાર્મિક સાંપ્રદાયિકતા જ છે. જેના નાશની રીતે સંભવી શકે કે સમાજનું હરકોઈ બાળક બાલદીક્ષા લીધા સાથે દરેક પ્રકારની દીક્ષાઓને અન્ત આવી શકે છે.
પછી સર સંધુ થઈ શકે? અને સાધુ અને જુનાગરિકમાં અંતર ' સમાજને અત્યારે એવા ત્યાગીઓની જરૂર છે કે જે વ્યાપક
કેટલું છે? એક વાર “સાધુ” માર્ગ અપનાવ્યું કે પછી તેને માટે બીજા સામાજિક અને આર્થિક ભેદભાવ નાશ કરે, સાંપ્રદાયિક બેભ ને
બધા માર્ગ બંધ થઈ જાય છે. અને જો એ સાધુની મર્યાદાથી દૂર કરે અને સમાજને માટે વિષમય પ્રતીત થતી બધી
ચુત થાય તે તે સમાજને માટે કલંકની બાબત બની રહે. છે. વ્યવસ્થાઓને નષ્ટ કરે.
- વર્તમાન “સાધુ સમાજને હું સામાજિક રચનામાં વિષ ૮-૧૦-૪૯, સમાન ઘાતક માનું છું. જો આપણે આપણું ધર્મની રક્ષા કરવા
માંગતા હોઇએ અને આપણી પ્રાચીન સંસ્કૃતિ અથવા “સાધુ ઉર્મિલા મહેતા. (અધ્યક્ષ અ. ભા. આ. સંમેલન.)
નામને આદર કરવા માંગતા હેઇએ તે આ વિષને વધતા આપણે વાસ્તવમાં આ એક આનંદની બાબત છે કે જયપુરમાં એક બાલ જ રોકવું જોઇએ. દીક્ષાવિધી સંમેલન યેજવામાં આવ્યું છે અને . અધિક ખુશી તે એ વાતની છે કે આને સંગઠુતકર્તાઓએ અખિલ ભારતીય
હું બાલદીક્ષા વિરોધી આંદોલનને આવકારું છું અને સંયેરૂપ આપ્યું છે. આ સામાજિક કુરીતિ કેવળ એક દેશ કે એક
જકોને આ કાર્યને માટે ધન્યવાદ આપું છું. જે સમાજમાં સંપ્રદાયમાં જ નથી પણ તેને પ્રચાર તે સારાએ હિન્દુ સમા
કેટલાક અણસમજું લોકે આ સત્યને સીધી રી! નહિ સ્વીકારે તે જમાં છે. એ સાંભળીને મેટું દુઃખ થાય છે કે નાના નાના
' આપણે કાનૂનની મદદથી આ સામાજિક કુપ્રથાને "સતિપ્રથાના
જેમ નષ્ટ કરવી પડશે. બાળકો જેને જીવન અને ધર્મ શું છે તેને ખ્યાલ પણ નથી તેમને તેમના માતા-પિતા કે અભિમાવકે દ્વારા ધનને ખેટ શીગદાસ જાન વર્ધા ખ્યાલ આપવામાં આવે છે. અને સૌથી મેટો આનંદ એ છે કે ,
* બાળકોને એ પwવ ઉમરે દીક્ષા આપવી તે ધાર્મિક નહિ સંમેલનમાં દરેક પ્રકારના સરકારી માણસે-સ્ત્રી અને પુરૂષ-પૂરા સાથ આપે છે. મને આશા છે કે કોઈને કોઈ સ્પષ્ટ કાર્યક્રમ
પણ અધાત્મક લેખાવું જોઈએ. જે કોઈના દિલમાં વૈરાગ્ય જાગૃત પરિષદમાં નકકી કરવામાં આવશે અને તેની અસર સારાએ થાય તે આપણે તેને અધ્યાત્મ માર્ગમાંથી રોકીશું નહિ પણ દેશમાં પડશે.
તેને વૈરાગ્ય ખરેખર સ્થાયી સ્વરૂપને છે કે નહિ તેની પાકી તા. ૧૦-૧૦-૪૯,
પરીક્ષા આપણે કરવી જોઇએ અને તેને વૈરાગ્ય ઉડા દિલને શ્રી. જાકિરહુસેન. (વાઈસ ચેન્સેલર. મુસ્લિમ યુનિવર્સિટી) માલુમ પડે તે પણ દીક્ષા દેવાની કોઈ જરૂર છે જ નહિ. દીક્ષા
મને આનંદ છે કે આપ સર્વે એક ઉપયોગી સામાજિક લેનારની એક વિશેષ વેશને કારણે સમાજ માં પ્રતિષ્ઠા વધે છે અને કાર્યમાં સંલગ્ન છે. મારું માનવું છે કે અપુખ્ત ઉમરના તેના પરિણામે જે પરિપકવ વૈરાગ્ય ન હોય તે દીક્ષા લેનારનું બાળકોના વિકાસકાળમાં તેમને કોઈ વિશેષ કાર્યમાં પ્રવૃત્ત થતા
પતન થાય છે. આમ હોવાથી દીક્ષા લીધા વિના અને વેશન તેમાં બાધારૂપ ન થવું જોઈએ. તેની સાથે સાથે તેમને તક
બદલો કર્યા સિવાય, નિયમ અને વ્રતનું પાલન કરવું એ અધ્યાઆપવી જોઈએ કે જેથી તેઓ દેશમાં ઉચ્ચ કોટિના ચારિત્ર્યવાન નાગરિક બની શકે. '
ત્મિક દૃષ્ટિએ વધારે શ્રેયસ્કર છે. આવા બાળકોની દીક્ષા સમાજે ૮-૧૦-૪૯. વિરોધ કરે જોઇએ.
શ્રી મુંબઈ જન યુવક સંધ માટે તંત્રી મુદ્રક પ્રકાશકઃ શ્રી. મણલાલ મકમચંદ શાહ, ૪૫-૮૭ ધનજી ટ્રીટ, મુંબઈ. સ.
મુદ્રણસ્થાન : સૂર્યકાન્ત પ્રિ. પ્રેસ, ૪પ૧, કાલબાદેવી રેડ, મુંબઈ. ૨
| SR No. | 525934 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1949 Year 10 Ank 17 to 24 and Year 11 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1949 |
| Total Pages | 212 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 19 MB |