________________
તા. ૧-૮-૪૯
:
પ્રબુદ્ધ જૈન
શિક્ષકોની મદદથી મામલતદારે બે-ત્રણ માસમાં મતપત્ર તૈયાર કોંગ્રેસ સરકારના રાજકારણની સૌથી મોટી કરુણતા એ રાણી "કરાવી શકે.
3ીદાલેને પ્રશ્ન છે.
હિંદુસ્તાન જેને માટે પેતાનું માથું ઉંચું રાખી શકે એવી | મત એ પ્રજાને મહતવને અધિકાર છે, અને તે ભેગવવાની
આસામના પહાડી પ્રદેશની આ ક્રાન્તિકારી નારીએ બ્રિટિશ શાહીવાતક પણ તેમને આપવી જ જોઈએ. આમ છતાં મતપત્રકે તૈયાર કરવાનું સરકારને મુશ્કેલ લાગ્યું હોય તે પણ જ્યાં મતપત્રક
દની સામે પિતાનું માથું ઉચુક્યું હતું, અને આ કીસાન નારીએ
* આસામની પ્રજાની સરદારી લઈને બ્રિટિશ સરકારને એવો સખ્ત તૈયાર છે તે વડોદરા અને કલહાપુરની પ્રજાને ચૂંટણી અધિકાર
સામનો કર્યો હતો કે પરદેશી સરકારે એની ધરપકડ કરીને આપી જ શકાય છે. છતાં આ અધિકાર કેમ છીનવી લેવાય છે,
સને ૧૯૩૩ માં જન્મભર દેશનિકાલની સજા કરી હતી. તે સમજી શકાતું નથી.
આજે સોળ વર્ષનાં બંધન પછી સરકારે એને તાજેતરમાં : વળી આજે ગુજરાત કે મહારાષ્ટ્રમાં ચૂંટણી માટે વાત મુકિત આપી છે. વડા પ્રધાન પંડિત નહેફએ આ બહાદૂર નારીને વરણ કઈ રીતે પ્રતિકુળ નથી. આજે કયાંય કેમીઝગડા છે નહિ, રૂા. ૫૦૦/- અંગત ભેટ તરીકે મેકલાગ્યા છે, જ્યારે આસામની તેમ બીજી કોઈ અવ્યવસ્થા પણ છે નહિ. ગુજરાતમાંથી ગુજરાત સરકારે તેને માસિક ૭૫/- રૂપિયાની છવાઈ બાંધી આપી છે. અને મહારાષ્ટ્રમાંથી મહારાષ્ટ્રીષનેની જ ચૂંટણી થવાની છે, એટલે દેશને ખાતર જેણે ભેગ આપ્યા છે એવા વીર સ્ત્રી-પુરૂષે અહીં તે ગુજરાત-મહારાષ્ટ્રને કઈ ભાષાકીય પ્રશ્ન પણ નડતા નથી. માટે મદ્રાસ સરકારે આવા વીરોને જમીન તથા સારી છવાઈ '
અને આમ છતાં આટલી બધી બેઠકે નીમણુકેથી જ આપીને તેમના કામની થોડી કદર કરવાને સ્તુત્ય પ્રયાસ કર્યો છે. પુરાય એ જેટલું વિચિત્ર છે, તેટલું જ લોકશાહી તંત્ર માટે કરૂણ શ્રીમતી માર્ગારેટ કઝીન્સ નામની એક યુરોપી બાનુ જેણે હિંદના પણું છે.'
સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામમાં ભાગ લઈને આઠ માસની જેલ ભોગવી હતી, . વધુમાં સમાચાર પ્રાપ્ત થાય છે કે આ રાજ્યોમાંથી મુંબ
તેને મદ્રાસ સરકારે પુરરકાર તરીકે . ૫૦૦૦ ની રકમ ભેટ
ધરી છે. ઇના પ્રધાનેમાં પણ બે સભ્યને પ્રધાન તરીકે લેવામાં આવનાર છે. જેઓ ધારાસભામાં ચૂંટાઈને આવ્યા ન હોય, તેમને પ્રધાને
' જ્યારે બીજી બાજુથી આસામની ક્રાન્તિકારી નારી જેણે
બ્રિટિશ સરકારને હાથે અસંખ્ય જુમે સહન કર્યા તરીકે લઈ લેવામાં તે રાજકારણની સંપૂર્ણ કરૂણતા સિવાય બીજું,
છે, અને
સેળ-સેળ વર્ષ સુધી પોતાના જીવનને અતિ કીંમતી સમય : કંઇ નથી. '
જેલમાં ગાળીને અત્યુત્તમ ભાગ આપે છે. તેને કેવળ આ નીમણુક સામે. મુંબઇ, ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રના દેશી ૭૫/-રૂપીયાની મામુલી છવાઈથી સન્માનવામાં આવેલ છે. રાજ્યમાંથી વિરોધના સૂરે પ્રગટયા છે. વડોદરામાં પ્રજાએ મેટું આજના વડા પ્રધાન અને એ વખતના દેશના લાડીલા યુવાન દેલન પણ શરૂ કર્યું હતુંપરંતુ પ્રજાને સાંભળવા કે દાદ
પં. જવાહરલાલ આ રાણી ગ્યીદાલોના ભારે પ્રશંસક હતા. તેમણે દેવાને બદલે પ્રજાકીય સરકારે લાઠી ચાજ અને ધરપકડને આશરે
બાર-તેર વર્ષ પહેલાં આ બહાદુર નારી વિષે એક મેટે લેખ
લખતાં તેને જગતની મહાન ક્રાન્તિકારી નારી તરીકે બીરદાવી હતી. લીધે છે; તેમાં લોકશાહીને દંભ પુરેપુરો ખુલ્લે પડી ગયું છે.
સને ૧૯૩૬ માં તેને મુકત કરાવવા માટે કોંગ્રેસની હરિપુરાની. ગુજરાતની પ્રજાને પોકાર
બેઠકમાં ઠરાવ પસાર કરવામાં આવ્યું હતું; . અને છતાં ૧૯૩૭માં - ડાંગ પ્રદેશની ભાષાના સરકારી નિર્ણય સામે ગુજરાતની આસામમાં કોંગ્રેસ સત્તા પર આવ્યા છતાં તેની મુકિત થઈ શકી પ્રજાએ જે પિકાર ઉઠાવ્યા છે, તે મુંબઈનાં અખબારોએ ભલે નહિ. પંડિત નહેરૂની આગેવાની નીચે હિંદમાં વચગાળાની સરકાર : દબાવ્યું હોય, છતાં એ પિકાર જે તે નહોતે, એ તે અમદાવાદ રચાઈ, ત્યારે પણ એને છુટકારો થયો નહિ. જે આઝાદી માટે અને સુરતનાં છાપાં જેઓ વાંચતા હશે, તેને ખબર હશે. મુંબઈ અને એણે કીંમતી ભેગો આપ્યા હતા, તે આઝાદી ૧૯૪૭ના ઓગસ્ટની ગુજરાતની અનેક સંસ્થાઓએ સભાઓ ભરીને તેમ જ ઠરાવ કરીને પંદરમીએ પ્રાપ્ત થઈ, ત્યારે પણ એને છુટકારો થઈ પિતાને જે વિરેઘ દર્શાવ્યા છે, તે સામે મુંબઈ સરકારે બીલકુલ લક્ષ શો નહિ. આજે જ્યારે એની સજાની ૧૬ વર્ષની મુદત આપ્યું નથી, એટલું જ નહિ પણ જે પ્રજાની વતી પેતે સિંહાસન પર
પુરી થવા આવી છે, અને હિંદમાં બ્રિટિશ સરકાર ચાલુ હોત તે પુરી થવા આવી છે, અને દિમાં
.
એણે પણ એને છુટકારો કર્યો હોત, એ સમયે રાણી ગીરાને બેઠા છે, તે જ પ્રજાને અવગણવામાં પોતાની સત્તા તેઓ મકકમ
હિંદની અને આસામની કોંગ્રેસ સરકારે મુક્ત કરેલ છે. આ રીતે ભેળવી રહ્યા છે, એવું શ્રી. મેરારજીભાઈ માની રહ્યા હોય
અને આસામને કે ગરીબ માનવી પણ સ્વાતંત્ર્યની આ એમ રેખાય છે. ડાંગ સબંધમાં મુંબઈ સરકારને પં. એIકારનાથજી પારણનાં નામ પર છાવર કરી શકે એટલી મામૂલી ૨કમ વગેરેએ જે અભ્યાસંપૂર્ણ પ્રશ્નો પૂછયા છે, તેને જવાબ સરકારે આસામની કંગ્રેસ સરકારે એના ઉદરનિર્વાહ માટે મંજુર કરી છે ! આપ જોઈતો હતો; પણ તેમ કરવાને બદલે મૌન જ સેવ્યું છે. માથું આપવા જે તૈયાર હતી, તેને શું ઉદર માટે સરકારે ગુજરાતની પ્રજાની માગણી પણ કેટલી સદી અને ન્યાયી છે ?' આ ભેટ આપીને આઝાદીની આ રીતે કદર કરી છે ? : તે કહે છે કે ડાંગ પ્રદેશની ભાષાને નિર્ણય કરવાનું કામ ભાષા
આ બનાવ કોગ્રેસી રાજકારણની, કરૂણતા નથી તે બીજું શાસ્ત્રીઓની નિષ્પક્ષ સમિતિને સરકાર સેપે. પણ સરકાર કોઈનું
છે?
- જટુભાઈ મહેતા સાંભળવાને બદલે પોતાની સત્તા પર મુસ્તાક રહેવા માગે છે; સંધદ્વારા વિદ્યકીય રાહતને પ્રબંધ એટલે પ્રજાની આટલી ન્યાયી માગણી પણ એ સ્વીકારવા તૈયાર થી મુંબઈ જૈન યુવક સંધ તરફથી મુંબઈ તેમ જ પરાંઓમાં | નથી, એ દુઃખની વાત છે.
વસતા કોઈ પણ જન ભાઈ કે બહેનને જરૂરી વૈદ્યકીય રાહત - મુંબઈ સરકારના આ નિર્ણય સામે જેઓ પુકાર ઉઠાવે છે, આપવાને પ્રબંધ કેટલા સમયથી કરવામાં આવ્યો છે આ રાહતમાં ' તેઓ સરકારના વિરોધીઓ કે સામ્યવાદીઓ નથી. એમાંના ઘણા- દવા, ઇજેકશન, ડેકટરના બીલો, હોસ્પીટલ ખર્ચ તેમ જ ખરા ચુસ્ત કોંગ્રેસીઓ અને કોગ્રેસભકત જ છે; અને છતાં તેમની - દર્દીને માંદગી દરમિયાન જરૂરી આર્થિક મદદ આવી અનેક બાબઅવગણના કરીને કોંગ્રેસ સરકાર પોતાના જ અનુયાયીઓની તેને સમાવેશ થાય છે. આજનાનો લાભ લેવા વૈદ્યકીય રાહતની ' અવગણના કરે છે, અને કુહાડે પોતાના જ પગ પર મારે છે. અપેક્ષા ધરાવતા મુંબઈ તેમજ પરાંઓમાં વસતા સૌ કોઈ જન | ન્યાય તે બાજુએ રહ્યો, સરકાર મુસદીગીરીનું ડહાપણુ પણ બતાવી. બંધુઓ તેમ જ બહેનને આવપૂર્વક વિનંતિ કરવામાં આવે છે. '' શક્તી નથી, એ રાજકારણની મોટી કરૂણતા છે. "
રતીલાલ ચીમનલાલ કેકારી રાણી વીદાલે
મંત્રી, વૈધકીય રાહત સમિતિ.