Page Text
________________
૨૧૪ *
*
તા
૧-૩-૪૮
સાવ ઘાતક તેમ જ વ્યવહારૂ લાગે. જેઓ ગાંધીજીના નવજવંત શત્રુ તરિકે ગણાવ્યા જ હતા. પણું 'કદર હિંદુ મહાસભાવાદીએ બે રત દેશને શ્રદ્ધાપૂર્વક સાંભળતા અને યથાશકિત તે પ્રમાર્ગે વર્તવાં પણ તેમને હિન્દુ ધર્મના શત્રુ તરીકે ગણાવ્યા. જે કેના મનમાં ઈચ્છતાં તેઓના મનમાં પણ કેટલીકવાર " ગાંધી નાં પારમાર્થિક ગાંધીજી વિષે સંસ્કાર પેષાંયેહોં તેમણે જ્યારે હિંદુ અને સિદ્ધાંતે વિશે શંકા ઉઠતી અને પુરતું સમાધાન ન શોની કહે બા જોઈ, એનાં અપહરણે જોય, ત્યારે તે થતું. એવો પણ વ* વધતા ગયા કે જે ગાંધીજીને સાંભળી તેમને દઢ પ્રતીતિ કંઇ ગઈ કે હિંદુ ધર્મ કે હિંદુજાતિનું વાનું જતું કરી શકે જ નંહિ પણ મનમાં એક જ રક્ષણે ગાંધીજીને હાથે થવાની વાત આકાશપુમ જેવી છે. આ કામ વાત પળ્યા કરે કે એ "તે સન્ત રહ્ય, વ્યવહારમાં ' એ મની તે હિંદુ મહાસભે જ કરી શકે અને તે જે બમણા બળથી વાં " ચ.લે. પણું “આંથી યે વધારે મેટ વગર તે એવું બિમણું જેવાની પ્રત્યે તેવા થઈ સાંમાના સાન ઠેકાણે લાંtી શકે. કંદર થતું. ગયો કે જે ગાંધીજીના પારમાર્થિક સત્યના સિદ્ધાંતને તત્ત્વતઃ હિંદુમહાસભાવાર્દીઓને આ મુદ્દો એટલે સરળ હતાં કે તેને માવા છતાં વ્યવહારમાં તેની તદ્દત અવગણનાપૂર્વક અવ્યવહારિક સમજવા કે સમજાવવામાં બહુ ચાતુય જરૂર પડે તેમ હતું' જ તમાં જ • મનતે. આ પૅલે વર્ગ એ જ ગાંધીજીનાં નવનિ સંદેશ નહિં. કારણ કે લોકમાનસે પ્રથમથી જ પાશવવૃત્તિથી ઘડાયેલું માટે બયાનક હતું. ગાંધીજી પેતાને હિંદુ કહેતાં અને હિંદુ ધર્મ હોય છે, જ્યારે ગાંધીજીને તે એવા લાંબા કાળના માનસને અં.ચરવાને દાવો કરતા, પણ તેમને હિંદુ ધર્મ ઋતંભરા પ્રજ્ઞા માંથી સમજાટ અને વિવેકથી સુધારવું હતું. ડૂબતે. અને આપઉભવેલ અને રેષાયેલ હોવાથી એટલે બધા વિશાળ બન્યા હતા દગ્રસ્ત માણસ - તુટી જાય' એવા તકાળ સુલભ : તણખલાનું કે તે એક બાજુથી દુનિના સમગ્ર સાચા ધર્મનુયાયીઓને અવલંબન - લેતો હેય. ત્યારે એને કાંઈક - ખમી ખ ઈ સકેટ. ‘ગાંધીજી અમારા જ ધર્મને મમં સવંત્ર સાચી રીતે પ્રશંટ કરી સહી, વધારે સ્થિર ઉપાયનું અવલંબ કરા કહેવામાં આવે રહ્યા છે' એમ માનવા લલચાવતું, જ્યારે બીજી બાજુથી તે તો બહુ ઓછી સફળતા મળે છે. એટલે દેશના ભાગલા પડતાં જે સાંકડા મનના રૂર્ટિચુસ્ત અને સ્વાર્થી ધામિકના મનમાં તે જ જે કમી જવાનળ ભભૂકી ઉઠેતેમાં હિંદુ તેમ જ શીખેને એક જ ; પણ સ્થાન ન પામત' અને તેમને અનેક રીતે અકળાવી મૂકે. બચવાને ઉપાય જણાયે. ગાંધીજી એ ઉપાયનું અવલંબન કરવામાં જંગત કઈ દિશામાં ઘસડાઈ રહ્યું છે અને મૃત્યુના માંગમાં લાંબે ગાળે બહુ જ અહિત જોઈ શક્યા. તેથી તેમણે હિન્દુ અને ખૂંચતું જાય છે એ સ્થિતિનું ભાન હોવાથી અને તે માટે નિર્દોષ શીખે મે એ બદલતી વૃત્તિ અજમાવતા પ્રથમ રોકયા,” આને લીધે - તેમ જ સવ' અચારી શકે તે ત્રણે પાય લેકે સમે મૂક્ષે જેમ જેમ મુસલમાનો ગાંધીજીને પ્રશંસવા લાગ્યાં. તેમ તેમ હિન્દુ એક હોવાથી દિવસે દિવસે ગાંધીજીને અનુસરનારાં વચ્ચે જતા હતા. અને શીખે. વધારે છેડાયા અને ખુલ્લંખુલ્લા પ્રાચર કરવા લાગ્યા કે અને ઓછામાં ઓછું તેમની અસરકારક વાણી વાંચવા કે સાંભળવા 'જુઓ મુસલમાને જ ગાંધીજીને પિતાના હિતષિ, ગણે છે. જે : માટે તે તલપાપડ થનારની સંખ્યા વધ્યે જ જતી હતી. જુદી મુસલમાન હિતષિ હોય તે તે હિન્દુદ્રોહી, હય, જ'. : : : : પેઢીના અને ઘડપણુને કિનારે જઈ બેઠેલા લોકો પણ આ વર્ગમાં ઉશ્કેરણીજનક બન્યા જતા નવનવા બનાવમાં, બધે જ એક આવતા જ જતા હતા. એટલે રૂઢિચુસ્ત અને વિરોધી માનસવાળા, , સરખી રીતે શાર્વન આપવાનું અને સમજાવટ કર્યાનું કામ. જેમને પિતાના ધર્મ કે કોમના વાડા માટે પણ કશું સક્રિય, કામ, ગાંધીજી માટે ઘણું અઘરું હતું. છતાં તેમણે અનશન. જેવા જલદ : . કરવાનું ન હતું તેઓ મનમાં સમસમતા, અને ગાંધીજી પ્રત્યે ઉપાય , અને રેડિઓ ઉપરના, સર્વગમ્ય પ્રવચને દ્વારા પિતાનું કામ.
જાહેરમાં નહિં તે ખાનગીમાં રોષ સેવતા અને ફેલાવતા. આવા: જારી રાખ્યું અને બદલા લેવાની વૃત્તિ જે ભયંકર રૂપમાં હિંદુ લેકમાં કેટલાક બુદ્ધિપટુ છતાં માત્ર સત્તાલોલુપ અને અસહિષ્ણુ તેમ જ શીખ ભાઈઓમાં ફાટી નીકળી હતી તે કાંઈક અંશે કાબુમાં.. એ એક વર્ગ પહેલેથી જ હતા. ગાંધીજીની વધતી જતી લીધી. પણ આ વખતે પેલે અસહિષ્ણુ, અને સજી લોલુપ, વિશ્વપ્રિય પ્રવૃત્તિ અને દેશધ્ધારક પ્રવૃત્તિ તેજ સામે તેવા , વણ. લો કોને આડે જ, રિતે યે જ અને.. ખુલ્લંખુલ્લા , વગનું બહુ ઓછા લે કે સાંભળતા. પણ ગાંધીજીને હિંદુલશોધક કહે છે કે ગાંધીજી તે અહિંસાહારા છેવટે હિંદુઓ અને શાખે : કાર્યક્રમ જેમ જેમ ઉગ્ર અને વિશાળ બનતે ગમે તેમ તેમ તે ની જ. કતલ કરાવી રહ્યા છે. જ્યારે ગાંધીજી વિરૂદ્ધ- લેકમાનસ અસહિષ્ણ વર્ગને ભેળા અજ્ઞાની અને સ્વાર્થી લોકોને પિતાના ઠીક ઠીક પ્રમાણમાં કેળવાયું, ત્યારે જે રૂઢિચુસ્ત અને નામધારી , તરફ આકર્ષવાની વધારે તક સાંપડતી ગઈ. મુસલમાનોની માંગ- ધાર્મિક પહેલેથી જ ગાંધીજી, વિરૂદ્ધ હતા. અને અત્યાર લગી ણીએ વધતી ચાલી. ગાંધીજી તેમને કોરે ચેક આપવાની દીધી. પિતપતાના આંગણુમાં જ રહી તેમને ભાંડતા તે બધા પેલા દષ્ટિ ભરેલી વાત કરે તે પેલો અસહિષણુ વગ હિંદુ લેકાને બુદ્ધિપટુ સાલુપ વર્ગના .કેદાર થઈ ગયા.. એ અસહિષ્ણુ ઉશ્કેરે કે જુઓ ગાંધીજી પિતા હિંદુ કહેવડાવે છે. હિંદુ ધર્મના વર્ગ હિંદુ જાગીરદારે અને રાજાઓને તેમની સત્તા જવાનો ભય, અનુયાયી હોવાની વાત કરે છે, ગીતાને અક્ષરશઃ આચરવાની વાત બતાવી અને પિતા દ્વારા તેમની સત્તા ચાલુ રહેવા આશા આપી કરે છે, અને છતાંય આતતાયી મુસલમાન સામે ભીરૂ થઈ નમી હિંદુ ધર્મ અને જાતિના ઉધ્ધારને વ્હને પિતાની તરફ વાળવા. પડે છે. સામાન્ય લેકે જેઓ લેવડદેવડમાં પાઈએ લાયે, હિંદુલાભિમાની આયાર્યો . અને મહતાને તેમના , પાઈનો હિસાબ ગણુતા હોય અને જેઓના મન ઉપર આતતાયીને પરંપરાગત ધર્મની રક્ષાની બાંહેધરી આપી પિતાનામાં, પ્રહાર કરીને જ ઠેકાણે લાવવાને સંસ્કાર હોય તેઓ ગાંધીજીની મેળવવા લાગ્ય, . ચુસ્ત મુડીવાદીઓને ભાવિ ભયમાંથી મુકિત દીર્ધદષ્ટિ ભરેલી ઉદારતાને અવળો અર્થ લે તે એ રવાભાવિક જ આપવાની આશા દ્વારા પોતાનામાં મેળવવામાં સફળ થયે. પરિણામે, હતું. ગાંધીજીની દીર્ઘદ્રષ્ટિ એ હતી કે પહેલાં ઘરનું શોધન થાય એ ગાંધીજી વિરૂધના ખુની માનસમાં અનેક વર્ગોને સમાસ થત તે બીજાને શોધન માટે કહેવાનું કામ સરળ થાય, અને દુનિઓમાં ગયે. અને તે વગ હિંદુ પ૬,પાદશાહીના સ્વપ્ન પણ સેવવા લગ્યે. પણું પિતાની પ્રતિષ્ઠા વધે. જ્યાં લગી મુસ્લીમ લીગ અને હિંદુ , આ સ્થિતિએ જ કોગ્રેસવિરોધી ષડ્યુંત્ર રચાવ્યું. અને મહાસભા વચ્ચે રસાકસી ચાલી ત્યાં લગી , પેલા અસહિષ્ણવગે કોંગ્રેસને , તેમ જ. દેશને વર્તમાન સ્થિતિએ પહોંચાડનાર મહાન.. દેશના ભેળા લેકમાં એક જ જાતનું વિષ ફેલાવ્યું કે હિંદુ જાતિ જીવનને ખતમ કરવાને. સંક૯પ, પેળે, જેનું ગોડસે તે. એક પ્રતીક . અને હિંદુ ધર્મ ગાંધીજીના હાથે જોખમાય છે. દુર્ભાગ્યે દેશના, માત્ર છે. ' ' , " } . . "
. ભાગલા પડયા. અને એમાંથી અરસપરસ કાપાકાપીને દાવાનળ, ગાંધીજી ગડસે. હાથે વીંધાયા.. એમ કહેવા કરતાં એમ. { પ્રગટ. મુસ્લીમ લીગે છે. ગાંધીજીને ઇસ્લામ અને મુસલમાનના કહેવું વધારે સાચું છે કે ગાંધીજીની ઉત્તરોત્તર વિકસતી અને
| SR No. | 525933 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1948 Year 09 Ank 17 to 24 and Year 10 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1948 |
| Total Pages | 244 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 28 MB |