Page Text
________________
૨૮૬
પ્રબુદ્ધ જૈન
તા. ૧૫-૬ ૪૮
જાળવવાની અને જરૂર પડે તે દખલગીરી કરવાની રાજાઓને સત્તા કામને મિત્રભાવ–અનુપલક્ષિત કેમ તરીકે હું એાળખાવવા માંગુ આપી હતી. ?
' છું. આવી કોમો અને તેમની સંસ્થાઓ પાસેથી બીજી કોમના કા. કા. : આ બાબતમાં હાલ તુરત હું ચેકસ શાસ્ત્ર કે ભલા માટે તેમની આવકમાંથી વીસ ટકા જેટલી રકમ હું ફરજિયાત સ્કૃતિને ઉલ્લેખ રજુ કરી શકતા નથી. પણ મને પણ એવું લઈ લેવા ઈચ્છું. જે કામમાં આવી દુબુધ્ધિ ન હોય તેમને હું - ચક્કસ યાદ છે કે લોકોના ધાર્મિક આચારોનું નિયમન કરવાને મિત્રભાવ-ઉપલક્ષિત કામો લેખું છું. અને તેમની સાથે હું રાજા સંપૂર્ણ હJક ધરાવે છે એવાં હિંદુ ધર્મશાસ્ત્રોમાં અનેક સ્થળે એટલે કડક ન થઉં. ખોજા સ્કુલમાં વીશ ટકા વિદ્યાર્થીઓ દાખલ વિધાને કરવામાં આવેલ છે.
કરવાનું કામ બહુ મુશ્કેલ છે. કારણ કે તેમનું ધર્માતર કરવામાં શાંતિલાલ : ધાર્મિક આચાર જ માત્ર નહિ પણ ધાર્મિક ન આવે એ બાબતની મારે સતત ચોકી રાખવી પડે. આવા તેમ જ સામાજિક ટ્રસ્ટના વહીવટનું નિયમન પણ રાજાના અધિ- કીસ્સાઓમાં એ લેકે પિતાની આવકમાંથી વીસ ટકા આપે તે કારની મર્યાદામાં આવે છે.
વધારે ઈચ્છવાયોગ્ય છે. કા. કા. : હા, છે. એ બને કરી શકે છે એ વિશે મને ચી. ચ. : હવે, ઈસ્પીતાલનો વિચાર કરીએ. મુંબઈમાં એક જરા પણ શક નથી.
ભાટીયા ઇસ્પીતાલ છે. ધારો કે એ કોમને કોઈ એક માણસ શાંતિલાલ : જે આપને સમય હોય તે આ અભિપ્રાયનું
આગળ આવે અને પિતાની પ્રેમનાં જ લાભ માટે ખરચવાને સમર્થન કરતા શાસ્ત્રીય ઉલ્લેખો અને પુરા પાડવા વિનંતિ છે. રૂપીઆ દસ લાખની રકમ આગળ ધરે. આપ તેને અરિવાર કા, કા. હું પ્રયત્ન કરીશ.
કરશે ?
કા. કા. : હું તેનો અસ્વિકાર કરવાની હદ સુધી નહિ જઉં. . પ્રશ્નકાર: શ્રી નયન. એચ. પંડ્યા
જે હું સરમુખત્યાર હોઉં તો તેમના ઉપર બહુ ભારે કર નાખું. નયન. : આપે હિંદુસ્તાનમાં ખૂબ મુસાફરી કરી છે અને
જે સંસ્થાએ અમુક કોમના લાભ માટે મર્યાદિત રાખવામાં આવશે હિંદુસ્તાનમાં કેવળ આળસુ જીવન ગાળતા સાધુઓની સંખ્યા
તેમણે પોતાની આવકમાંથી પચાસ ટકા કર લેખે આપવા પડશે એમ ઘણી મોટી છે તે આપ જાણો છો. આ લોકોને સામાજિક કાર્યમાં
હું જાહેર કરૂં. આ કરથી જે તેમને મુકત રહેવું હોય તો એ જોડી શકાય એવી કાયદાની કે બીજા કોઈ પ્રકારની વ્યવસ્થા
લોકોએ પોતાના ઈસ્પીતાલ સૌ કોઈને માટે ખુલ્લાં જાહેર કરી આપ સુચવશે ?
કરવા જોઈએ. કો. કા. : આ બાબતમાં કાયદો આપણને મદદરૂપ થઈ શકે * ચી. ચ. : આમ કરવાથી મી ઇપીતાની પ્રવૃત્તિને ધકકે. કે કેમ એ વિષે મને ખાત્રી નથી. કાયદાની તાકાત વિષે હું લાગશે અને પોતાની કામનું ભલુ કરતાં લેકે અટકી જાય ખૂબ અશ્રદ્ધા ધરાવું છું. જ્યાં સુધી સમાજ અમુક બાબતમાં એવું પ્રતિકુળ પરિણામ આવશે એમ આપને નથી લાગતું. ? તદ્દન અસહાય છે એવી મને પ્રતીતિ ન થાય ત્યાં સુધી હું કાયદાનો કે. કા. : પહેલા તે હું આવી કોઈ દહેશત ધરાવતા જ , આશ્રય લેવા મન ન કરું. હું કાયદાની મદદ સિવાય આજે નથી. ઉદારતાનો પ્રવાહ કદાપિ અટકવાને જ નથી. અને ધારો કે ચાલતી પરિસ્થિતિને બને ત્યાં સુધી સુધારવા ઇચ્છું.
અટકી જાય તે પણ એ અટકાવીને પણ સમાજનું નિશ્ચિત પ્રકારનું નયન : આવા સાધુઓને વિના કારણુ પિષવામાં અને
હું ભલું જ કરું છું. અમુક રાહત મળે છે એ જ માત્ર મહત્વનું ખવરાવવામાં આવે છે એમ આપને નથી લાગતું ?
નથી, પણ એ રાહતનું સ્વરૂપ કેવું છે એ પણ ધ્યાનમાં લેવાની કા. કા. : જે લેકને આપણે કેળવીશું તો લો કે તેમને જરૂર છે. બીજી વધારે પછાત કોમના લાભ માટે જે લોકો વિશ બીલકુલ ખાવા નહિ આપે,
ટકા જેટલી આવક આપવાને તૈયાર ન હોય એમને પૈસા એમની
પાસે ભલે રહ્યા ! કમી અલગતા એક એવું દરદ છે કે જે કેમી પ્રશ્નકા૨: શ્રી ચીમનલાલ ચકુભાઇ શાહ
ઇસ્પીતાલે ઉભા થતાં અટકાવવાથી જ અમુક અંશે નાબુદ ચી. ચ.: આપે એમ સુચવ્યું છે કે કોઈ પણ અમુક થઈ શકશે. કામના ધાર્મિક તેમ જ સમાજોપયોગી ટ્રસ્ટની આવકનો વીશ ટકા ભાગ અલગ કરવો જોઈએ અને બીજી પછાત કોમના લાભ
ચી. ચ. : આપ જાણો છો કે આપણે ત્યાં કેટલાયે સદાવ્રત માટે એને ઉપયોગ થવા જોઈએ. હવે આપણે કપાળ કામ માટેની છે જેને યોગ્ય રીતે લાભ લેવાતા નથી. એ સદાવ્રતા બંધ કરવામાં કોઈ એક મેડિ ગન દાખલો લઈએ. આપનું એમ કહેવું આવે અને તેનાં નાણાંને કેાઈ સારા કામ માટે ઉપયોગ કરવામાં છે કે આ સંસ્થાની આવકનો વિશ ટકા ભાગ ચેરીટીકમીશનરે
આવે એ સંબંધમાં આપ શું ધારો છો ? ફરજ પાડીને લઈ લેવો જોઈએ અને બીજી કોમના ભલા માટે
કા. કા. : એ સદાવ્રત વિષે મારા દિલમાં કુણે ભાવ છે. તેનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ ?
એક સાધુ તરીકે મેં ઘણે પ્રવાસ કર્યો છે અને એ સદાવોના કા. કા. : હા જી, સિવાય કે બીજી કામના વીશ ટકા
અન્નદ્વારા હું નભ્યો છું. એ સદાવ્રતની નાની મોટી બધી બાબતો પ્રમાણમાં વિદ્યાથીઓને એ સંસ્થામાં દાખલ કરવામાં આવે અને
હું જાણું છું અને એનો જે દુરૂપયોગ થઈ રહ્યો છે એ જોઈને તેમની સાથે સમાનતાના ધોરણે વર્તાવ કરવામાં આવે.
મારું દિલ ઉકળી ઉઠે છે. પણ સમગ્રપણે વિચારતાં મને એમ ચી. ચ. : તો પછી આપનું એમ કહેવું છે ને કે જે કોઈ લાગે છે કે આ સદાવ્રતાએ ઘણા લાંબા વખત સુધી અમુક રીતે ખોજાની કુલ હોય તે તે સંસ્થાના સંચાલકોએ એ સંસ્થામાં ચેકકસ ઉપયોગી સેવા બજાવી છે અને તેથી તેનો ઉચ્છેદ કરવાને જેટલા વિદ્યાથી દાખલ થઈ શકે તેના વીશ ટકા પ્રમાણુ જેટલાં બદલે તેમાં હું સુધારણ કરવા ઈચ્છું. બીજી કેમના વિદ્યાર્થીઓને તે સ્કુલમાં દાખલ કરવા જોઈએ ?
ચી. ચ. : આ સદાવતને ઉપયોગ ગરીબ વિદ્યાર્થીઓને . કા. : હિંદુરતાનની આજની પરિસ્થિતિનો વિચાર કરતાં અને તેમ જ શિષ્યવૃત્તિઓ આપવામાં થાય એમ આપ ઇચ્છો છો ? હિંદુસ્તાનમાં વસતી સર્વ કામને હું બે ભાગમાં વહેંચુ છું. (૧) કા. કા. : ગરીબ વિદ્યાર્થીઓને આ દ્વારા અન્નભેજન આપમિત્રભાવ-ઉપલક્ષિત અને (૨) મિત્રભાવ-અનુપલક્ષિત. જે કે એમાં વાની વ્યવસ્થા થાય એ મને સમંત છે. પણ સાથે સાથે એ પણ અન્ય લોકોને કોઈ પણ પ્રકારે ધર્માતર કરાવવાનું તીવ્ર ઝનુન હેય સુચવું કે આ વિદ્યાર્થીઓને પુરતું પોષણ મળે એટલે ખોરાક અપાવો અને આપણાં પર જે કોમનાં દિલમાં એવી દુબુદ્ધિ હોય તેવી જોઈએ. એક વખત આ સદાવ્રત વટેમાર્ગુઓ અને પ્રવાસીઓને
| SR No. | 525933 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1948 Year 09 Ank 17 to 24 and Year 10 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1948 |
| Total Pages | 244 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 28 MB |