Page Text
________________
પ્રબુદ્ધ જૈન
તા. ૧૫-9-૪૫
સંતત્રતા પ્રાપ્ત કરવાને, શ્રમનાં ફળનો ઉપભોગ કરવાને, અને હિંદુસ્થાન તે લોકશાસનની ભાવનાનો, માણસ માણસ વચ્ચે-જા . જીવનની જરૂરિયાતો મેળવવાને જન્મસિદ્ધ હકક છે. અમે એમ પણ પ્રજા વચ્ચે–ન્યાય અને સમાનતાને સ્વતંત્ર વિચાર અને નિરંકુશ માનીએ છીએ કે જે કોઈ સરકાર જનતાના આ અધિકાર ઉપર વાણીને ટુકામાં કહું તે સ્વાતંત્ર્યચતુષ્ટયને પક્ષ લઈને ઉભુ છે. આક્રમણ કરે અને તેની ઉપર જુલમ ગુજારે તે જનતાને એ સરકાર
' હિંદ અને અમેરિકા વચ્ચેનું સામ્ય ઉથલાવી નાંખવાનો અને નાબુદ કરવાનો વિશિષ્ટ અધિકાર પ્રાપ્ત થાય તમારી અને અમારી વચ્ચે ઘણી બાબતમાં સરખાપણું છે. છે.' હિંદમાંની બ્રીટીશ સરકારે માત્ર હિન્દી પ્રજાની આઝાદી જ છીનવી 'તમે અંગ્રેજો પાસેથી તમારી આઝાદી પ્રાપ્ત કરી છે, અમે અમારી લીધી છે એમ નથી, પણ આમ વગના શોષણ ઉપર પિતાની મહે- સ્વતંત્રતા તેમના પાસેથી જ હાંસલ કરવા હીલચાલ કરી રહ્યા છીએ.
સ્વતંત્રતા તેમના પાસેથી જે હાસલ કરવા હેલિચાલ લાતના પાયા ચહ્યા છે અને આર્થિક, રાજકીય, સાંસ્કૃતિક અને કેટલીક વાર જ્યારે જ્યારે તમે હિંદી લડતની અમુક બાજુ વિષે આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિએ હિદને બરબાદ કર્યું છે. માટે અમે માનીએ છીએ નાપસંદગી દર્શાવે છે અને લાંબાં વર્ષોના દમનને પરિણામે જેમના
કે હિદે બ્રીટન સાથેના સંબધે ફગાવી દેવા જોઈએ અને પૂર્ણ સ્વ- દિલમાં એક જાતની તીખાશે અને કડવાશે ઘર ક્યું છે તેવા દિંદી એક રાજ્ય અર્થવા તે સંપૂર્ણ સ્વાતંત્ર્ય હાંસલ કરવું જોઈએ.
પ્રજાજનોની કોઈ કઈ બાબતમાં ટીકા કરવા તરફ તમારું મન ઢાળી “નાત જાત કે ધર્મના ભેદ સિવાય પ્રજાજનો વચ્ચે સદભાવની જાય છે ત્યારે ત્યારે તમને એ યાદ કરવા હું વિનંતિ કરું છું કે એ લાગણી ફેલાવે થાય તે માટે અમે શકય તેટલા પ્રયત્ન કરીશ. જે દિવસે ગયાને હજુ બહુ વર્ષો પસાર નથી થયાં કે જ્યારે તમે પણ જેમની આજ સુધી ઉપેક્ષા કરવામાં આવી છે તેમને અજ્ઞાન અને એવી જ લાગણીઓથી પ્રેરાઈને બળવો કર્યો હતો કે જેના પરિણામે ગરીબાઈમાંથી ઉમે લાવવા માટે તેમજ જેમને પછાત અથવા તે દુનિયાની એક મહાન પ્રજાનું રથાન તમે પ્રાપ્ત કરી શકયા છે. કારણ દલિત વર્ગો કહેવામાં આવે છે તેમને દરેક રીતે આગળ લાવવા માટે કે જે વર્ષો પહેલાં અમેરિકાને પોતાના સ્વાતંત્ર્ય વિગ્રહમાં વિજય
અમે સદાય પ્રયત્નશીલ રહીશું. અમે જાણીએ છીએ અને જણાવીએ થયો ન હોત તો આજે અમે જોઈ રહ્યા છીએ તેવી દુનિયાની એક " છીએ કે જે કે અમે આજની શાહી પદ્ધતિને નાબુદ કરવા કટિબદ્ધ સર્વોત્કૃષ્ટ પ્રજા અમેરિકા શી રીતે બની શકયું હોત? R. થયા છીએ, એમ છતાં પણ અધિકારી કે બીનઅધિકારી અંગ્રેજો સાથે
એક બીજું આપણી વચ્ચેનું સરખાપણું આપણે વિચારીને [ અમને કોઈ પણ પ્રકારનો ઝગડે કે વૈરભાવ નથી.”
, તમે તમારું સ્વાતંત્ર્યચતુષ્ટય આગળ ધરી રહ્યા છે. અમે પણ . . હું તમને પૂછું છું કે જે પ્રજાની મેં હમણાં વાંચી સંભળાવી અમારા લોકો માટે એજ વસ્તુની સાધના કરી રહ્યા છીએ. તમે આજે
તેવી પ્રતિજ્ઞા છે અને જે પ્રજા અપાર સંકટ, આપદાઓ અને કેટલીક દુનિયાના ભાવીને ઘડી રહેલાં નવાં બળે સમજવાનો યત્ન કરી રહ્યા વખત પ્રાણહાનિનું પણ જોખમ ખેડીને દર વર્ષે એક ભાવના ખાતર છે, દુનિયામાં માનવતાની ભાવના જેથી વધારે સ્થાયી પદને પ્રાપ્ત કરે લડવાની-માત્ર પિતા ખાતર જ નહિં પણ દુનિયાભરની સમસ્ત ત્રસ્ત એવી રીત રસમ તમે શોધી રહ્યા છે, અને પુનર્ઘટનાની યેજના પ્રજાએ ખાતર લડવાની–પ્રતિજ્ઞા લઈ રહી છે તે પ્રજામાં એવું કાંઈક ઘડવી તમે શરૂ કરી દીધી છે. તે દિશાએ અમારથી બને તેટલે ફાળે, નથી કે જેની તમને સાચી સમજણ હોવી ખાસ જરૂરી છે? એ આપ એ બીજી કોઈ પણ વસ્તુ કરતાં અમને વધારે ઈષ્ટ છે. છેલ્લાં પ્રજામાં એવી એક શકિત તમને નથી દેખાતી કે જે શકિતને દુનિયાના થોડાં વર્ષ દરમિયાન દુનિયામાં જે કોઈ અનિષ્ટ તો ઉભા થયા છે તે નાગુ કલ્યાણ માટે ખુબ ઉપયોગ છે અને દુનિયાની વિવિધ સમસ્યાઓને થાય, હવે પછી નીચલા વર્ગોનું-પરાધીન પ્રજા એનું–શેષણ બંધ થાય
ઉકેલ લાવવામાં જે ખુબ મદદ રૂપ નિવડે તેવી છે ? અને આમ છતાં મેટી સત્તાઓ, નાની સત્તાઓ, તવંગર અને ગરીબ, શોક અને '. કમનસીબે હિંદી સમસ્યા એવી વિકટ અને જટિલ છે કે જેની શાષિત એવા ભેદ નિર્મૂળ બને, દરેક પ્રજા પિતાને પૂર્ણ વિકાસ પર આંટીઘુંટી ઉકેલવા માટે વર્ષોને અભ્યાસ જોઈએ અને તે પણ જેને સાધી શકે, અને દરેક પ્રજા પિતાના સંસ્કાર વારસાની ભરપુર સમૃધિ
પુરો ઉકેલ થઈ શકે કે નહિ એ એક સવાલ છે એમ આપણને ' માંથી આપી શકાય તેટલું આપીને દુનિયાના સંસ્કાર વારસાને વિશે' કહેવામાં આવે છે.
" અને વિશેષ સમૃધ્ધ બનાવે એવી રાજ્યનીતિ દુનિયાની પ્રજાઓ અને હિંદી સમસ્યાનું સાદુ અને સીધું ૨વરૂપ ' રાજ્ય અંગીકાર કરેલી સમજણ ફેલાવવાની અને આવી છેઃ :- . . પણ હું તમને હિંદી સમસ્યા બીજા દૃષ્ટિકોણથી સમજાવવા સ્થિતિ નીપજાવવાની બાબતમાં તમને મદદરૂપ બનવા અમે ખુબ
છું. હિંદની સમસ્યા એ કાંઈ હિંદુ, મુસલમાન અને અસ્પૃશ્યની ઇન્તજાર છીએ. મને લાગે છે કે આ કાર્યમાં અમે તમને જરૂર મદ સમસ્યા નથી. એ કાંઈ ધર્મ, સંપ્રદાય કે લઘુમતીની સમસ્યા નથી. કરી શકીએ, પણું ગુલામ પ્રજા તરીકે નહિં. એ એવી પણ સમસ્યા નથી કે જેના માટે ઉંડા અભ્યાસની ક સંશ- સરમુખત્યારેને પંપાળવાની નીતિ સામે કેસને સૂળથી વરાળ ધનની કોઈ જરૂર હોય. એ કેવળ સાદી અને સીધી સમસ્યા છે. તે એક | સરમુખત્યારેને સંતોષવા અને પંપાળવાની જે રાજ્યનાતિ જુદા પ્રજાના ઘણા મોટા વર્ગની સમસ્યા છે –તે એ કોની સમસ્યા છે કે જુદા રાષ્ટ્ર અનુસરી રહ્યા હતા અને યુરોપમાંથી આગળ વધતી જેઓ ભુખ્યા છે, નવસ્ત્રા છે, અભણ છે, જેમને માંદગીમાં કોઈ મદદ જે રાજ્યનીતિ આફ્રીકા થઈને એશીઓ સુધી પ્રસરી રહી હતી અને મળી શકતી નથી. હિંદની આ સમસ્યા છે. અને આ ચાલીશ કરેડની જેનું આખરી પરિણામ આજે ચાલી રહેલ વિશ્વવિગ્રહમાં આપણે વસ્તીને લાગુ પડે છે–પછી તે ગમે તે જાતના હોય કે ધર્મના હોય. જોઈ રહ્યા છીએ તે સરમુખત્યારેને પંપાળવાની રાજ્યનીતિમાં રહેલાં આ સમસ્યાને અમેરિકા બંબર સમજે અને તેનું ગાંભીર્ય અમેરિકા જોખમ તરફ ૧૯૨૮ ની સાલથી જે રાજકીય પક્ષ દુનિયાનું બને યથાર્થ રીતે ગ્રહણ કરે એમ હું ખાસ ઇચ્છું છું.
તેટલું ધ્યાન ખેંચતો આવ્યો છે તે રાજકીય પક્ષની હું એક સાધ્ય મતભેદનું તુત
છું. હું ૧૮૩૮ માં મધ્ય યુરેપમાં હતી અને પિલાંડ, કાર્તવાકીઆ અમારે ત્યાં મતભેદ છે, જરૂર અમારે ત્યાં મતભેદ છે અને અને હંગરીમાં પ્રવાસ કરી રહી હતી. એ એ વખત હતું કે જ્યારે અમારે ત્યાં હમેશા મતભેદ રહેવાના. જે પ્રજામાં મતભેદ હોવાનું આખા યુરોપમાં એક પ્રકારની અંધાધુંધી ફેલાઈ રહી હતી અને - બંધ થઈ જાય તો તે પ્રજા જડ બની જાય અને તેને આત્મા હિંદુસ્થાનમાં જે હિંદુ-મુસલમાનને પ્રશ્ન છે તેવા જ સુડેટન
અવસાન પામે. અને જન્મ થયા પહેલાં જ હિંદનું આવું અવસાન જર્મનના પ્રશ્નને ઉકેલ કરવા માટે રોમાનીઆનું પ્રતિનિધિ મંડળ; થાય એ તો પરમેશ્વર પણ ન કરે ! પણ હું પૂછું છું કે એવી કઈ કેસેયાકીમાં આવી પહોંચ્યું હતું. વળી જ્યારે ચેમ્બરલેપ્રજા છે–એવી કઈ પ્રજા તમે મને દેખાડી શકો છો-કે જે પ્રજામાં હીટલરને મળવા બન્ચ ગેડન ગયેલ ત્યારે હું લંડનમાં એમની કોઈ આન્તર્ગત મતભેદ અસ્તિત્વ ધરાવતા નથી ? જ્યાં સરમુખત્યારી- સભામાં હાજર હતી. જ્યારે ચુંબરલેન તત્કાળ જેનાથી શાન્તિ સ્થપાઈ ડીકટેટરશીપથી રાજ્ય ચાલતું હોય ત્યાં જ આવી સ્થિતિ શકય છે જ્યારે
( અનુસંધાન પૃષ્ઠ ૪૭ જુઓ )
*.
-
| SR No. | 525930 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1945 Year 06 Ank 17 to 24 and Year 07 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1945 |
| Total Pages | 190 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 22 MB |