Page Text
________________
તા. ૧-૭-૪૫
પ્રબુદ્ધ જેન ,
છે.
ભોગીલાલ દેલતચંદ હાઈસ્કૂલનું ઉદ્દઘાટન કરવામાં આવ્યું હતું. '
વિશ્વસમસ્યા અને વ્રતવિચાર દેશભરમાં ભણતા વિદ્યાથીઓની સંખ્યા એટલા મેટા પ્રમાણમાં વધતી જાય છે કે આજની કઇ પણ સરકારી વ્યવસ્થા આ જરૂરિયાતને
'
(ગતાંકથી ચાલુ) પહોંચી વળી શકતી જ નથી. આ માટે સમાજના શ્રીમાને તરફથી નિશાળે, હાઈસ્કુલ અને કોલેજો ઉઘડવાની ખુબ જ જરૂર છે અને સાથે
આન્તરિક વ્યવસ્થામાં અહિંસા સાથે સંખ્યાબંધ છાત્રાલયની પર્ણ એટલી જ આવશ્યકતા છે. બહેનને
આમ કેવલ આન્તરરાષ્ટ્રીય સંબંધોમાં જ નહિ બલકે આન્તરિત શિક્ષણ આપવા માટે કન્યાશાળાઓની પણ એટલી જ અપેક્ષા છે. વ્યવસ્થામાં પણ નવીન અધ્યાયને સૂત્રપાત થશે. કોઈપણું સ્થૂલદ્રષ્ટીને સદભાગ્ય સ્થળે સ્થળે નવી નવી શિક્ષણ સંસ્થાઓને ઊદ્ધાટન સમા- આ વાત જણાયા વગર નહિ રહે કે ઘણું ખરા દેશની આન્તરિક ચાર આવ્યાજ કરે છે અને આ ખરેખર ખુબજ આવકારદાયક આર્થિક વ્યવસ્થા અધિકાંશ જનવગને સમાન સગવડ ન આપવાની અને પ્રશંસા છે. ઉપર જણાવેલી સાર્વજનિક હાઇસ્કુલની શરૂઆત ' નીતિ પર અવલંબિત છે. તેથી જો આપણે વિશ્લેષણ કરીશું તો સ્પષ્ટ કરવા માટે શ્રી. ભોગીલાલ ભાઈ તરફથી થોડા સમય ઉપર રૂા. ૬૧૦૦૦ ભાસશે કે આપણી જાતિવ્યવસ્થા તથા વર્ગવ્યવસ્થા કાંઈક તે બળપ્રયોગથી
ની રકમ આપવાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. પ્રસ્તુત ઉદ્ધાટન- 1 ઉપર અને કાંઇક તે પરંપરા તથા પ્રકૃતિ ઉપર નિર્ભર છે. પ્રાચીન . સમારંભ પ્રસંગે આ હાઈકુલને વધારે સંગીન પાયા ઉપર મૂકજના સમયમાં વસ્તુઓની અછતને લીધે આ વ્યવસ્થાના પક્ષમાં ગમે તે
દલીલ કરવામાં આવતી, પરંતુ તે બધી દલીલે આધુનિક યુગમાં વસ્તુ એની છતને લીધે નકામી થઈ ગઈ છે. હવે નવીન સિદ્ધાન્ત પર માનવીય સંબધની રચના કરવાનો માર્ગ પ્રશસ્ત થયો છે. અહિંસાના સિદ્ધાન્તને છે વસ્તુતઃ એજ અર્થ છે કે પ્રત્યેક સ્ત્રી પુરૂષના હિતને સમાન રીતે વિચાર કરવામાં આવે, અને વધારે ને વધારે પ્રમાણમાં દરેકને આમાનુભૂતિને અવસર મળે.
અહિંસાનું વિધેયાત્મક સ્વરૂપ થી એ વસ્તુ તે સ્પષ્ટ થઈ ગઈ હશે કે અહિંસાનો સિદ્ધાન્ત એના નામથી સૂચિત થાય છે તેમ કઈ નિષેધાત્મક સિધ્ધાન્ત નથી. આ આ તે એક ક્રાંતિકારી વિધેયાત્મક સિદ્ધાન્ત છે. આ સિદ્ધાન્ત વિભિન્ન રાષ્ટ્રોની આન્તરિક શાસન પ્રણાલીમાં આમૂલ પરિવર્તન અને સામાજિક તથા આર્થિક વ્યવસ્થામાં સંશોધન કરવા તરફ સંકેત કરે છે. આ - સિદ્ધાન્તની દૃષ્ટિમાં સંસ્થાઓનું પુનઃ સંગઠન જેટલું મહત્વપૂર્ણ છે.
તેટલું જ મહત્ત્વપૂર્ણ આપણું દષ્ટિકોણમાં થવું જોઈતું જરૂરી ' પરિવર્તન પણ છે. ટૂંકમાં, સંપૂર્ણ જીવનના સંપૂર્ણ દૃષ્ટિકોણમાં
પરિવર્તનની આવશ્યકતા છે. પ્લેટ અને એરિસ્ટોટલનું કહેવું છે કે Tી પ્રત્યેક પ્રકારની સંસ્થા માટે તદનુકૂળ આચારનીતિનું હોવું જરૂરી છે.
* * જો તદનુકુળ આચારનીતિનું નિર્માણ નથી થતું તે સંસ્થાઓનું ' શેઠ ભેગીલાલ દલતચંદ
* સંગઠ્ઠન શક્તિહીન થઈ જાય છે, તે યંત્રવતું બની જાય છે અને થોડા.. તે હેતુથી શ્રી ભોગીલાલભાઇએ બીજી 3. પ ની રમ છે જ . વખત પછી તે સંસ્થાઓ કાં તે પ્રભાવહીન થઈ જાય છે અથવા તેમાં છે ક કાર્યમાં એક સરતો સાથે આપવાની ઈચ્છા દર્શાવી છે. જાણીતા
વિકૃતિ ઉત્પન્ન થાય છે. તેથી અહિંસાના સિદ્ધાંતને જીવનપથના હીરાના વ્યાપારી શ્રી. એચ. બી. શાહના શ્રી. ભેગીલાલભાઈ પિતા માર્ગદર્શક તરીકે સ્વીકાર થવો જોઈએ. પરંતુ અહિં એક અમથી, છે થાય. બંને પિતા પુત્ર સમાજના તેમ જ રાષ્ટ્રના અનેક કાર્યોમાં
કાર્યોમાં સાવધાન રહેવું આવશ્યક છે. સાથે
' અવારનવાર નાની મોટી રકમ આપતા આવ્યા છે. તેમની ઉદારો ઉપર જે કાંઈ કહ્યું છે તેને એ અર્થ નથી કે માનવ માનવ ની વૃત્તિ . અને દિલને ભાવ—સરળતા તથા સુજનતા-સૌ કે.....વચ્ચે સંબંધ માત્ર બલોગ (હિંસા) પર અવલંબિત છે. આવી છે શ્રીમાનને અનુકરણીય છે. એક લાખ અને અગિયાર હજાર જાતનું વાતાવરણ સમાજ સહન ન કરી શકે. પારિવારિક, કૌટુંબિક જેવી ભવ્ય સખાવત આવા જ્ઞાનદાનના સાર્વજનિક કાર્યમાં અને જાતીય જીવનના નિર્માણમાં અધિકાંશતઃ સહાનુભૂતિ, પારસ્પરિક આપીને પિતાની શ્રીમન્નઈને તેમણે સાર્થક કરી છે. તેમના હાથે સહાયતા, સ્નેહ, ત્યાગ અને એકનિષ્ઠાની ભાવનાઓને પણ ફાળ હોય તો ઉતાર આવાં અનેક કાર્યો થતાં રહે એવી પરમાત્માને પ્રાર્થના છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એટલું જ છે કે આ ભાવનાઓ જેટલી જઈએ. છે. પ્રસ્તુત પ્રસંગે યોજાયેલ સંમારંભમાં પાટણ શહેરના જૈન જૈનેતર તેટલી માત્રામાં વિદ્યમાન નથી. હિંસાની પ્રબળતા છે. તેથી હિંસાના પી આગેવાનેએ ખુબ ઉત્સાહથી ભાગ લીધો હતો અને સૌ કોઈએ શ્રી પૂર્ણ અવધ ઉપર જ અહિંસાપરક સામાજિક ગુણના અંકુર ઉત્પન્ન છે ભોગીલાલ ભાઈને ધન્યવાદથી વધાવી લીધા હતા. પરમાનંદ, , થઈ શકે એમ છે અને તેમને વિકાસ સંભવે છે. બીજી પણ એક ભુલ સુધાર
વાત સમજવાની જરૂર છે કે વૈયકિતક જીવનની નૈતિકતા અને સામાજિક તા. ૧-૬-૪૫ ના અંકમાં સંધના રાહત કાર્યમાં મળેલી મદદની વાતાવરણને નિકટ સંબંધ છે. વ્યક્તિત્વનું નિર્માણ સમાજમાં થાય છે.' યાદીમાં “રૂ. ૧૦૦ એક ગૃહસ્થ હઃ પુલચંદ અમરચંદ દેશી’ એમ ' બીજા શબ્દોમાં વ્યકિતત્વ સમાજની ઉત્પત્તિ છે. તેને સામાજિક જણાવ્યું છે તેને બદલે રૂ. ૧૦૦ એક ગૃહસ્થ હઃ પુલચંદ માણેકચંદ
વ્યવસ્થા, સાથે ઘનિષ્ટ સંબંધ છે. અનુભવથી માલુમ પડે છે કે જાતીય દેશી” એમ વાંચવું.
જીવનમાં નૈતિકતા આણવા માટે કેવળ ઉપદેશ કે પ્રાર્થના પર્યાપ્ત નથી. તા. ૧૫-૬-૪૫ ના અંકમાં “વીતરાગની મૂર્તિની આ તે કેવી બીજના વિકાસ માટે તદનુકૂળ ખાતર અને ઋતુ અર્થાત વાતાવરણની જા વિડંબના ?” એ લેખના મથાળાની ધમાં શ્રી. જયન્તીલાલ એમ.\ જરૂર હોય છે. તેથી સમસ્ત સંસારના જીવનમાં વાસ્તવિક રીતે બદામી” લખ્યું છે ત્યાં બદામીને બદલે ‘પટણી” વાંચવું. તંત્રી અહિંસાને પ્રાદુર્ભાવ તો જ થઈ શકે કે જે સામાજિક સંગઠ્ઠન અને
,
n
Ch
, ,,,! #
E
''
' , '
,
-
|
*
* , ' + કે. *
' ,
, ' ,
,
' '
| SR No. | 525930 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1945 Year 06 Ank 17 to 24 and Year 07 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1945 |
| Total Pages | 190 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 22 MB |