________________
પ્રબુદ્ધ જૈન
તા. ૧-૭–૪૫
છતાંય તે અડગ રહ્યો. અણનમ રહ્યો.
છોડી દેવો પડે છે. જેટલી અરજીઓ આવે છે તેના ચોથા ભાગને સત્ય એ જ ધર્મ છે એમ એણે ફરી પિકાયું. ધર્મના નામે પણ આ સંસ્થાઓમાં સમાસ થઈ શકતા નથી. કેલેજમાં ભણતા પ્રત્યેક સંપ્રદાયના ધર્મગુરૂઓ લોકોને પુણ્ય પાપ, નરક સ્વગ, લાભ વિદ્યાર્થીઓ માટે આજે જેટલી સગવડ વધારી શકાય એટલી ઓછી લેાભ દેખાડે છે તે અસત્ય છે એ તેણે ફરી જાહેર કર્યું.
છે. આ હકીકત ખ્યાલમાં રાખીને સંયુકત જન વિધાથગૃહને વિકહા બળતાં બળતાં તે પોકારી ઉઠ, “લેકે ચેતજો! આ અને સાવવાની ખુબ જરૂર છે.
આવા પ્રત્યેક ધર્મના સંપ્રદાયગુરૂઓ તમારી અવૈજ્ઞાનિક અંધશ્રદ્ધાને લાભ બીજુ આજે ત્રણ ફીરકાની એકતાની વાતો આપણે ઘણી કરી દઉઠાવી ધમને નામે પાખંડ ચલાવે છે; અધર્મ ઉપદેશે છે; જીવનની રહ્યા છીએ, પણ એ એકતાની ભાવનાને અમલી દિશાએ આપણી સચ્ચાઈને ઉચ્છેદ આચરાવે છે. તમે–ઓ લેકે !-એક માત્ર સત્યને– પાસે કશે કાર્યક્રમ નથી. જૈન સમાજના ત્રણ ફીરકાની એકતાની જીવનની સચ્ચાઈને જ ઓળખો!” .
ખરી શરૂઆત વિદ્યાર્થી જીવનથી જ થઈ શકે છે. ઉગતા છે . જોતજોતામાં આ ક્રાન્તિવીરના દેહની રાખ બની ગઈ. પણ જનતાને . : વિધાર્થીઓના દિલમાં એકતાની ભાવના રોપવામાં આવે તે એકતાના તેણે બેધેલું સત્ય આજે પણ એટલું જીવતું અને જાગતું છે. અમર છે. ધ્યેયને બહુ જદિથી વેગ આપી શકાય. થડા સમય પહેલાં * ચુનિલાલ કામદાર,
જાણીતા લેખક અને પ્રચારક શ્રી. જૈનેન્દ્રકુમારની પ્રેરણાથી મુંબઈના કે કેટલાક સમાચાર અને નેંધ : કેટલાક આગેવાન જૈનોની એક ઐય સંવર્ધક સમિતિ ઉભી કરવામાં સંયુક્ત જૈન વિદ્યાથીહ '
આવી છે. આવી સમિતિના સભ્યોને એકતાની પ્રાથમિક ભૂમિકા રૂપે
ઉપર જણાવેલ સંયુક્ત જૈન વિદ્યાથીંગૃહને વિકસાવવા તરફ પિતાનું છે. મુંબઈ શહેરમાં કોલેજમાં ભણતા જૈન વિદ્યાર્થીઓને રહેવા
ખાસ લક્ષ્ય એકત્ર કરવા વિનં- કરવામાં આવે છે. સંયુક્ત જૈન હું ખાવાની સગવડે આપતી જે ગણીગાંઠી જૈન સંસ્થાઓ છે તેમાં શ્રી
વિધાથી ગૃહ જેની સમગ્ર એકતાનું કેન્દ્ર બની શકે છે, એ સમિતિમાં મહાવીર જૈન વિદ્યાલય બહુ જાણીતી સંસ્થા છે. હાલમાં જૈન એજ્યુ
સામેલ ન થયા હોય એવા એકતાપ્રિય, બંધુઓ પણ સંયુકત જન કેશન સોસાયટી તરફથી એક છાત્રાલયની શરૂઆત કરવામાં આવી છે.
વિધાર્થી ગૃહને લગતી આ વિજ્ઞપ્તિ ધ્યાનમાં લે અને જ્યાં સંખ્યાબંધ ગોકુલભાઇ મુળચંદ હટેલની કેટલાંક વર્ષ પહેલાં સ્થાપના કરવામાં
જૈન વિદ્યાર્થીઓ પોતે શ્વેતાંબર કે દિગંબર એવા કશા પણ ભેદભાવ આવેલી, જે વચગાળે કેવળ સુષુપ્ત અવસ્થામાં હતું, પણ થોડા સમય
વિના સાથે રહે અને વિશાળ જૈનત્વની ભાવનાથી ઓતપ્રેત બને પહેલાં હાલ જેનો શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયે પુનરૂધ્ધાર કર્યો છે અને
એવું વિશાળ જૈન વિદ્યાર્થી કેન્દ્ર ઉભું કરવામાં કટિબદ્ધ થાય એવી - જ્યાં આજે ૪૦ જૈન વિદ્યાર્થીઓને રાખવામાં આવે છે. શ્રી હીરાચંદ
પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે. આજે આ સંસ્થાના મુખ્ય કાર્યવાહક શ્રી. હ ગુમાનજી જૈન બોડીગ આવી જ એક સંસ્થા છે જે સૌથી વધારે
મણિલાલ મકમચંદ શાહ છે. આ સંસ્થાને સારા અને સંગીન પાયા ક જુની છે. આ બધી સંસ્થાઓ દ્વારા જૈન વિદ્યાથીઓને સારી સગવડે
ઉપર મુકવાની તેમને ખુબ જ ઝંખના છે અને તે માટે બનતું કરી મળે છે. એમ છતાં પણ આ બધી સંસ્થાઓ અમુક એક અથવા તે
છૂટવા તેઓ તૈયાર છે. શ્રી. મુંબઈ જૈન યુવક સંધ પછી બીજી કોઈ - બીજા ફીરકાઓના વિદ્યાથીઓની જરૂરિયાતને પહોંચી વળવા માટે નિર્મા, ,,
" બાબત તેમના દિલને ગાઢપણે વળગેલી હોય તે આ શ્રી સંયુકત જૈન ચેલી છે. ત્રણે ફીરકાના જૈન વિદ્યાથીઓને રાખવાનો કોઈ પણ સ્થળે
વિદ્યાર્થી ગૃહ છે. અને સમગ્ર જૈન સમાજનું ઐકય આવી એક વિશાળકાય - પ્રબંધ થતું હોય તે તે માત્ર સંયુક્ત જૈન વિદ્યાથીગૃહે જ છે. આ છે. સંયુકત જન વિંદ્યાર્થીગૃહને પરિચય આપવો એ આ બેંધને હેત છે. આ સંસ્થાદારા , માત મને ' થયેલું જોવાની તેમની ભાવના છે. પણ આવા સંયુકત જૈન વિધાથીગૃહની મૂળ પ્રેરણા આપનાર જૈન ..
આ બાબતમાં તેમને અન્ય કાર્યકર્તાઓ અને આગેવાન જૈનોને પુરો હિત સમાજના પ્રસિધ્ધ તત્વજ્ઞ લેખક અને વકતા સદ્ગત વાડીલાલ મોતીલાલ
'' સહકાર જોઈએ. એ સહકાર જૈન સમાજ તરફથી તેમને પુરા પ્રમાણમાં
મળી રહેશે અને સંયુકત જૈન વિદ્યાર્થીગૃહને વિકસાવવાની તેમની દ શાહના નામથી ભાગ્યેજ કોઈ જૈન અજાણ્યું હશે, તેઓ અને
', પ્રબળ ઈચ્છા પાર ૫ડશે. એવી આશા રાખવામાં આવે છે. તેમના મિત્ર શ્રી મણિલાલ મેકમચંદ શાહની બીક, મણિલાલ
શ્રી. એન. બી. શાહનું દુ:ખદ અવસાન એન્ડ કું. ના નામની ભાગીદારી પેઢી ચાલતી હતી. તે પેઢી તરફથી
* શ્રી. નરોત્તમદાસ બી. શાહનું તા. ૨૭-૬-૪૫ ના રોજ એકારૂા. ૩૧૦૦૦ પ્રસ્તુત સંયુકત જન વિધાથીગૃહની સ્થાપના કરવા માટે છે,
એક હૃદય બંધ પડવાથી અવસાન થયું છે. આગળના દિવસે શ્રી.
એ જ સખાવત કરવામાં આવી હતી અને ૧૯૧૮ ની સાલમાં ઝાલાવાડના
શંકરરાવ દેવ સંધના કાર્યાલયમાં આવેલા ત્યારે તેઓ હાજર હતા. હર મરહુમ મહારાજાના હી આ સંસ્થાનું ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું હતું.
- તે પ્રસંગે આપણને કલ્પના સરખી પણ નહોતી કે બીજે દિવસે હર એ ઉદ્દઘાટન પ્રસંગે જ આ સંસ્થા માટે બીજા રૂ. ૨૫૦૦૦ ની રકમ
તેઓ આપણી વચ્ચેથી હંમેશાને માટે વિદાય લેવાના છે. - એકઠી થઈ હતી અને કુલ રૂા. ૫૬૦ ૦ ના ફંડ ઉપર આ સંસ્થાને વહીવટ
કાળની ગતિ ગૂઢ અને અગમ્ય છે ! સદ્ગત બંધુ ઘારી જૈન શરૂ થયો હતો. પ્રોન્સેસ સ્ટ્રીટ ઉપર આવેલા પીરભાઈ બીલ્ડીંગના ચોથા
દવાખાનાના સ્થાપક હતા; જૈન સમાજના એક નમ્ર કાર્યકર્તા જ માળ ઉપર સંયુકત જૈન વિદ્યાર્થીગૃહની શરૂઆત કરવામાં આવેલી.
હતા; અને જૈન વસ્તીગણતરી અને તેને લગતા અવાન્તર પ્રશ્નો આજે પણ એ સંસ્થા તે સ્થળે જ છે અને તેને આજે ૪૨ વિદ્યાર્થીઓ
તેમના ખાસ રસ અને અભ્યાસને વિષય હતું. આ સંબંધે તેમણે રિલાભ લે છે. ઉપર જણાવેલ ફંડના વ્યાજની વાર્ષિક આવક રૂ. ૨૨૪૦
આજં સુધીમાં વિપુલ સાહિત્ય તેમજ સામયિક પત્રોમાં અનેક - માંથી આ સંસ્થા ચાલે છે અને તેના હાલના ટ્રસ્ટીઓ નીચે મુજબ છે.
ચર્ચાપત્રો અને લેખ પ્રગટ કર્યા હતા અને જૈનેની ઉતરતી ક . શ્રી. માણેકલાલ અમુલખરાય મહેતા,
જતી વસતીવિષયક પરિસ્થિતિ અને આનુષંગિક બાબતે ઉપર જન ,, મણિલાલ મકમચંદ શાહ
સમાજનું સતત ધ્યાન ખેંચ્યા કર્યું હતું. તેઓ એક મૂક સમાજચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ
સેવક હતા અને શાન્ત સુચારિત્ર્યશાળી સજ્જન હતા. ચિત્તની પ્રસન્નતા કે , શાન્તિલાલ હરજીવન શાહ
અને સંતોષ એ તેમના વિશિષ્ટ ગુણો હતા. એક નિર્મળ પવનલહરિ ,, શાન્તિલાલ વાડીલાલ શાહ
માફક પિતાના સંકીર્ણ સગોમાં જે કાંઈ બની શકી તે સેવાઓ પર વિશેષ આવકના અભાવે આ વિધાર્થીગૃહમાં આજે ફકત કરતે કરતે ઐહિક જીવનની મર્યાદા વટાવીને તેમણે પરલોકમાં પ્રવેશ - રહેવાની તથા અભ્યાસ કરવાની સગવડ આપવામાં આવે છે. ખાવા કર્યો છે. તેમના આત્માને પરમ શાન્તિ મળે ! જ પીવાની સગવડ વિદ્યાર્થીઓએ પતેજ કરી લેવાની રહે છે.
શેઠ ભેગીલાલ દોલતચંદ હાઈસ્કુલનું ઉદ્ઘાટન આજે ઉપર જણાવેલી ત્રણ ચાર સંસ્થાઓ અસ્તિત્વ ધરાવતી ' તા. ૧૬-૬-૪૫ ના રોજ પાટણ ખાતે ગાયકવાડ રાજ્યના મિ હોવા છતાં ઘણા જૈન વિદ્યાર્થીઓને સગવડના અભાવે પિતાને અભ્યાસ વિધાધિકારી શ્રી. જોતીન્દ્ર માકડરાય મહેતાના શુભ હસ્તે શ્રી.