________________
પ્રબુદ્ધ
ન
તા. ૧૫-૧૧-૪૫
જ છે.
થયો ફેરફારને નિકી આડે જે કંઈ કરી અને જાહેર
કરવા
જનતાનું ક૯યાણ ' હિન્દની સમસ્યાઓમાં સૌથી અગત્યની અને તાકીદની સમસ્યા
ગામની દીકરી ગરીબાઈના શાપને કેવી રીતે દૂર કરે અને જનતાનું જીવનધોરણ અલબત્ત હું એક સેંદર્યભૂખ્યા લક્ષ્મીનંદનની ભાડુત પત્ની બની કેમ ઉચું લાવવું તે છે. આમ જનતાના શ્રેય અને પ્રગતિ પ્રત્યે હતી, છતાં પણ ગૃહસ્થીજીવન મેં કેટલું વાંચ૭યું હતું તે તે મારે કોંગ્રેસે પિતાનું ખાસ લક્ષ અને પોતાની રચનાત્મક પ્રવૃત્તિઓ વાળી પરમાત્મા જ જાણે છે. મારું આજનું જીવન કઈ શેખનું નહતું પરંતુ છે. જનતાના શ્રેય અને પ્રગતિ દ્વારા જ તેણે પ્રત્યેક દરખાસ્ત અને પરાણે લદાયેલું હતું. પ્રત્યેક ફેરફારને નિહાળ્યાં છે અને તેણે જાહેર કર્યું છે કે અમારા હજુય મને સાંભરે છે મારી બાલ્યાવસ્થામાં ઘરના આંગણે ગીતડાં દરાની જનતાના શ્રેયની આડે જે કંઈ આવતું હોય તેને દૂર કરવું ગાતા અને સતીઓના રાસ લેતા તે. મારા બાપુની વાંચેલી રામાયણ
જોઇએ. ઉદ્યોગ અને ખેતી, સામાજિક સેવાઓ અને જાહેર ઉપ- મહાભારતની કથા અને માતા પાસેથી સાંભળેલી વીરાંગનાઓની ગાથા - ગિતાનાં ખાતાંઓને પ્રોત્સાહન મળવું જોઈએ, તેમને અર્વાચીન ધારણ પણ એવી ને એવી સાંભરે છે. ભડભડ બળતી ચિતા અને તેમાં ‘જય અંબે
પર મુકવાં જોઈએ અને તેમને ઝપાટાબંધ વિસ્તારવાં જોઇએ, જેથી જ્ય અને’ ખેલતી છૂટા કેશ અને ભાલમાં કંકુની પિયળ સાથે કુદી
કરીને દેશની લતમાં વધારો થાય અને દેશને બીજાઓ પર આધારે પડતી સતીએ હજુ પણ આંખ સામે તરવરે છે. પણ હું ક્યાં છું? [ રાખ્યા વિના સ્વવિકાસ માટેની શકિત મળે. '
હું એક “વેસ્પા રાંડ' “ભમાંગના' છું આ ભાન મારા હદયન - ૫ણ આ બધું આપણી પ્રજાના આમસમુદાયનું ભલું કરવાના, સતત કેરી ખાય છે. છતાં પણ તેથી થોડી છૂટી શકું તેમ છું ? તેમના આર્થિક, સાંસ્કૃતિક અને આધ્યામિક ધેરણુ ઉન્નત બનાવવાના, તેમાંથી કાંઈ મારે થોડે ઉદ્ધાર થઈ શકે તેમ છે? - બેકારી ટાળવાનો અને વ્યક્તિના ગૌરવમાં વધારો કરવાના પ્રાથમિક હેતુ કદાચ તમે પૂછશે કે આટલી સમજ અને ભાવના હોવા છતાં છે અને સર્વોપરી કર્તવ્યદ્વારા થવું જોઈએ. આ હેતુ માટે સામાજિક પણ કેમ માર્ગ ભૂલી? બાપુની કથા કે સતીઓની ગુણગાથી કામ ન
આગેકુચ અંગે તેના બધા સંખ્યાબંધ ક્ષેત્રેનું આયોજન અને સમી- ' આવ્યા ? શું બધું નિરર્થક ગયું? ના, કંઈ નિરર્થક નથી ગયું. આ કરણ કરવાની, દેલત અને સત્તાને વ્યક્તિઓ તથા જુથોના હાથમાં જના જીવનમાં પણ પ્રમાણિક થવાની વૃત્તિ એ જ્ઞાનનું પરિણામ નથી કેન્દ્રિત થતી અટકાવવાની, સમાજના શત્રુ સમા સ્થાપિત હિતને વિકાસ લાગતું ? સુખ, સાહ્યબી અને યૌવન છતાં પણ આજનું જીવન સાલે - શકવાની અને ખનીજ સાધને, વ્યવહારના સાધન તેમજ જમીનું છે તે જૂના સંસ્કારનું ફળ નથી લાગતું? આજે હદયમાં રહું છું,
ઉદ્યોગ અને રાષ્ટ્રીય પ્રવૃત્તિના બીજ ખાતાંઓમાંના ઉત્પાદન અને પ્રતિક્ષણે મારી બીજી બહેને જેવી બની રહેવા દિલ ઝંખે છે, પણ - વહેંચણીની મુખ્ય પદ્ધતિઓ પર સામાજિક અંકુશ મેળવવાની જરૂર સમાજ કયાં બનવા દે છે? આ તે જગત સામે ગુનેહગારરૂપે પતિતા પડશે, જેથી સ્વતંત્ર હિન્દ વિકાસ પામીને સહકારી રાષ્ટ્રસમૂહ બને. તરીકે ઉભી છું! “મને મારા પાપની સજા થવી જ જોઇએ' એમ વિશ્વસમવાયતંત્ર
કહી દુનિયા પિતાની સદ્દવર્તન તરફની અભિરૂચિ પ્રગટ કરે છે, ત્ય - આંતરરાષ્ટ્રીય બાબતોમાં કોંગ્રેસ સ્વતંત્ર રાષ્ટ્રના વિશ્વ સમવાય
મારે મારી વાત કહેવા જેવું ક્યાં છે? ‘તંત્રની સ્થાપનાની હિમાયતી છે. આવું સમવાયતંત્ર સરકાર ધારણ
મારા બાપુ એક રાજ્યમાં નેકર હતા, પરંતુ રાજ્ય ખટપટના કરે ત્યાં સુધીના સમયમાં હિંદે તમામ રાષ્ટ્રો સાથે અને ખાસ કરીને
શિકાર બની એ ઘરે બેઠેલા અને માલ-મિલકત વગેરે ગુમાવી નિરાધાર પૂર્વ, પશ્ચિમ તથા ઉત્તરમાંના પિતાના પાર્ડોશીઓ સામે મૈત્રીભર્યા દેશમાં આવી પડેલા. આ અરસામાં જ મારી દુ:ખદ સ્થિતિની શરૂ[ સંબધે વિકસાવવા જોઈએ. દર૫વમાં, અગ્નિ-એશિયામાં અને પશ્ચિમ આત થઈ. | એશિયામાં હિંદને વર્ષોથી વ્યાપારી અને સાંસ્કૃતિક સંબંધો હતા અને
' અમારા ગામમાં ગરીની છોકરીઓને ઉપાડી જઈ મોટા શહેરમાં સ્વતંત્રતા મળે ત્યારે તે આ સંબંધે નવેસરથી બાંધી વિકસાવે એ ? વચનાના થધા કરતા એક છૂપા ટાળી હતી. આ ટોળીની જાળમાં અનિવાર્ય છે. સલામતીના કારણો અને વ્યાપારના ભાવિ પ્રવાહે પણ
આ
હું સપડાણા. *
હું સપડાણી. રેલવે-સ્ટેશન પર કામ કરતા મારા બાપુ મને બેલાવે છે આ પ્રદેશ સાથે ગાઢતર સંપર્કો માગી લે છે. અહિંસક ધોરણે સ્વતંત્રતા કરવાનું ઠરાવ્યું છે તે એમ બતાવી આપવા માટે કે ચૂંટણીઓ માટેની પિતાની લડત ચલાવનાર હિંદ હંમેશાં પિતાને ટેકે વિશ્વશાંતિ ગમે તેટલી મર્યાદિત હોય તે પણ તેમનું અનિવાર્યું પરિણામ આઝા[અને સહકારને પક્ષે આપશે. તે બીજા બધા ગુલામ રાષ્ટ્રો અને લેકની દીના મુદ્દા પર મતદારોના અભિપ્રાયનુ અતિ ભારે પીઠબળ દેખાડવાનું આઝાદી પક્ષ પણ લેશે, કારણ કે આ સ્વતંત્રતા અને દરેક સ્થળે તેવું જોઇએ. તેથી આ ચૂંટણીમાં નવા મુદાઓની કે વ્યક્તિએની કે શાહીવાંદના નિકંદનને ધેરણે જ વિશ્વશાંતિ સ્થાપી શકાય.
વિભાગીય પિકારની કંઈ જ ગણુના નથી. ગણુ છે માત્ર એક આગામી ચૂંટણી '
વસ્તુતી-આપણી માતૃભૂમિની સ્વતંત્રતા અને આઝાદીની, જેમાંથી તા. ૮ ઓગસ્ટ ૧૯૪૨ ના રોજ અખીલ હિંદ મહાસભા બીજી બધી સ્વતંત્રતા આપણી પ્રજા પ્રત્યે વહી આવશે. સમિતિએ એક ઠરાવ પસાર કર્યો હતો, જે તે પછીથી હિંદના ઈતિ- તેથી દેશભરના મધ્યસ્થ ધારાસભા માટેના મતદારોને કેગ્રેસ હાસમાં પ્રખ્યાત થઈ ગયું છે. આ ઠરાવના ધોરણ પર અપીલ કરે છે કે આગામી ચૂંટણીઓમાં કેંગ્રેસ ઉમેદવારને દરેક રીતે અને તેના મહાનાદથી કોંગ્રેસ મધ્યસ્થ અને પ્રાંતિક ધારાસભાઓ કે આપજો અને ભાવી શક્યતાઓથી સભર એવા આ કટોકટીના માટેની ચૂંટણીઓને સામને કરે છે. મધ્યસ્થ ધારાસભા તબકકે કોંગ્રેસની પડખે ઉભા રહેજો. અનેકવાર હિન્દની પ્રજાએ એ કશીયે સના કે અધિકારી વિનાની સંસ્થા છે અને તે લગભગ સ્વાતંત્ર્યની પ્રતિજ્ઞા લીધી છે, એ પ્રતિજ્ઞાને હજી સિદ્ધ કરવાની છે સલાહકારી સંસ્થા છે, જેની સલાહ સતત રીતે ધુત્કારવામાં અને અને જે અતિપ્રિય ધ્યેયને માટે એ પ્રતિજ્ઞા છે અને જે ધ્યેયે આપણને અવગણવામાં આવી છે. તે તદન સમયાતીત છે અને ખુબજ મર્યાદિત અનેકવાર હાકલ પડી છે તે હજી આપણને હાકલ પાડી રહ્યું છે. મતાધિકાર પર રચાયેલી છે. એ ધારાસભા માટેના મતદારપત્રકે ભૂલ- પરંતુ એ સમય આવી રહ્યો છે કે જ્યારે આપણે એ પ્રતિજ્ઞા સંપૂર્ણ યુથી ભરપૂર છે અને તેમાં સુધારાવધારા કરવા માટેની કેઈ તકે રીતે સિદ્ધ કરશું–ચૂંટણીથી નહિ પરંતુ ચૂંટણી પછી જે. આવવાનું આપવામાં આવી નથી. આપણું દેશબંધની મેટી સંખ્યા હજી. છે તેનાથી. દરમ્યાનમાં ચૂંટણી એ આપણે માટે એક નાનકડી કટી કારાવાસમાં છે અને જેમને છોડ્યા છે તેમાંના ઘણા ચૂંટણી માટે છે, આવનારી મહાન વસ્તુઓ માટેની તૈયારી છે. હિંદની મુક્તિ અને ઉભા રહેવાને લાયક નથી. ઘણી જગ્યાએ હજી જાહેર સભાઓ ભર- ' આઝાદી માટે જેમને દરકાર અને તલસાટો હોય તેઓ બધા આ
ના ભાગમાં અંતરાયે ચાલુ છે. છતાં આ અને બીજા અંતરાયે કસેટીને શક્તિ અને વિશ્વાસથી પહોંચી વળે અને આપણા સ્વપ્ન અને ઉણપ સાથે પણ કોંગ્રેસે ચૂંટણીઓમાં હરીફાઈ મુજબના સ્વતંત્ર દિન પ્રત્યે એકીસાથે કુચ કરે.