Page Text
________________
તા. ૧૫-૧૧-૪૫
- પ્રબુદ્ધ જેન
અ ' હોવા સંભવ છે તેને પણ પિતાના રાજ્યમાં આવે કઈ પણ આહાર કેટલાક સમાચાર અને નોંધ
બનશે તે રાજ્ય હવે ક્ષjભર સહન નહિ કરે અને એ માટે આમ તો ડૅ. ટી. એ. શાહનું અકાળ અવસાન ઃ ',
વગને રાજ્ય જવાબદાર ગણશે; એવું સચોટ ભાન નહિ કરાવે તે 'ડે. ટી. એ. શાહના થોડા સમય પહેલાં નીપજેલ અવસાનથી ભાવનગર રાજ્ય અને પ્રજા ઉભયનું ભાવી ભારે ભયાનક છે અને કોઈ
એક. બહું જાણીતાં અને કુશળ સર્જનની વિશાળ સમાજને ખોટ પડી નિર્બળ કે નરમ વગને ભાવનગર રાજ્યમાં રક્ષણ મળવાનું નથી એ * છે. તેમની ડાકટરી કુશળતા સાથે તેમના મીઠા સ્વભાવને લીધે તેઓ ભાવનગર રાજ્યના અધિકારીઓ તેમજ પ્રજાના આગેવાને બરાબર સમજી તે અત્યંત લોકપ્રિય હતા. તેઓજન હોઈને તેમની ખ્યાતિ જૈન સમા- લે. આ પ્રશ્ન પર જે જે સમાચાર આવે છે તે ઉપરથી ભાવનગર તા. જને ગૌરવ રૂપ હતી. અનેક સાધુ સાધ્વીઓની તેમણે સેવાભાવે રાજ્યના દીવાન સાહેબનું વલણ ભારે વિચિત્ર, તીવ્ર અસંતેષ ઉપરની ઉપચર્યા કરી હતી. તેમનાથી આરામ અને રાહત પામેલા અનેક કરાવનારું લાગે છે. દીવાન સાહેબ મુંબઈ આવે છે અને જાય છે, દર્દીએ તેમની ભલમનસાઈ બદલ તેમને જીંદગી સુધી જરૂર સંભા- મુંબઈના જૈન આગેવાને તેમને મળવાની માંગણીઓ કરે છે. પણ રશે. તેમના આત્માને પરમાત્મા પરમ શાન્તિ અપે! '
દીવાન સાહેબ તેમને મળી શકતા નથી, મળવા માંગતા નથી. તળાજા મૂર્તિખંડન અને આ
ભાવનગર મહારાજાને પણ આ પ્રશ્ન ઉપર મળવા દેવાનું હજું શક્ય " . ભાવનગર રાજ્યની શિથિલ કાર્યવાહી બનતું નથી. આ અત્યન્ત દુ:ખદ છે. જાણે કે આવેલી આફત ઉપર
*. તળાજા મૂર્તિમંડનને આજે લગભગ ત્રણ માસ થવો આવ્યા : ઠંડુ પાણી નાંખીને રાળી ટાળી નાંખવી અને આગળ બનશે તે જોયા • એમ છતાં એ મૂર્તિનું ખંડન કરનાર કોઈ પણ ગુનેહગારને ભાવનગર જશે એવી રાજ્યનીતિ નજરે પડે છે અને તેથી આખા હિંદનાં જેને - રાજ્યની પોલીસ હજુ સુધી કશા પત્તો મેળવી શકી નથી એ ભારે - સમાજમાં અત્યન્ત અસંતૂષ ફેલાતે જાય છે. હજુ પણ આપણે આશા
આશ્ચર્યજનક છે. આ બાબતમાં ભાવનગર રાજ્યનું શું વળણુ છે , રાખીએ કે, આ પ્રશ્ન પરત્વે નિરાંતે સુતેલા દીવાન સાહેબ અને વિષે જૈન સમાજના દિલમાં અનેક તર્કવિતર્કો પેદા થઈ રહ્યા છે. મહારાજા સાહેબ જાગે, પિતાની પોલીસને આ બાબતમાં સખ્ત તાકીદ આ અત્યાચાર કરનાર કેણું વગના છે એને નિર્ણય કરવા માટે કરે, અવિશ્વાસગ્રસ્ત અને શંકાગ્રસ્ત બનતી જતી માત્ર જૈન સમાજ જ બહુ કલ્પના કરવાની જરૂર છે જ નહિ અને તેથી જ જે આ નહિ પણ આખી હિંદુ સમાજને વિશ્વાસમાં લે અને ભાવનગર રાજ્યના - બાબતમાં રાજ્ય કશું પણ કડક વળણ અખત્યાર ન કરે, દુભાયેલા સમા- આ બાબતને અંગે ક્ષુબ્ધ બનતા જતા વાતાવરણને શાન્ત અને સ્વસ્થતી
જને પુરી તકેદારી રાખીને અને ચાંપતા ઉપાયે લઇને નિશ્ચિત્ત ન બનાવે. આજે જૈન મૂર્તિઓને પ્રશ્ન છે; આવતી કાલે કાઈ શિવલિગ, • બનાવે અને આ અત્યાચારના નિપાદન સાથે જે વગને સંબંધ વિષ્ણુ, ગણપતિ કે હનુમાનની મૂર્તિને પ્રશ્ન ઉભો થશે. થોડા સમય પહેલા સ્માર્તાની વિચારસરણી ગૃહસ્થ અને ત્યાગી બધાના જીવનને કેન્દ્રસ્થાનમાં
સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ ઉપર હુમલો થયો હતો. આવતી કાલે બીજો કોઇદી ન રાખી પ્રચલિત થઈ છે. બન્નેનું સામ્ય આ પ્રમાણે છે
નેતા કે આગેવાનો કાર્યકર્તા એવી જ કોઈ ગુંડાગીરીને ભેગ નહિ જ બને
એમ માનવાને કાંઈ કારણ નથી. વસ્તુતઃ આવી ગુંડાગીરીને નિમૂળ - (૧) સરવે વાજી ને હૃતવા.
કરવા માટે રાજ્ય શક્ય તેટલા ઉપાયે હાથ ધરવા જોઈએ. જેમણ (૨) સાધુ જીવનની અશકયતાનો પ્રશ્ન. .
ગુંડાગીરીને ઉત્તેજન આપ્યું છે, તેઓ રાજ્ય શું કરે છે તે જોયા કરે છે . (૩) શાસ્ત્રવિહિત પ્રવૃત્તિમાં હિંસાદેવનો અભાવ અર્થાત્ નિષિદ્ધા
અને રાજ્ય જેટલી નબળાઈ, ભીરતા અને ચશમપોશી દાખવશે એટલા ચરણે જ હિંસા
પ્રમાણમાં ગુંડાગીરી પેતાનો કદમ આંગળઉઠાવવાની જ છે. ગુહાગીરીના
પુરો સામને એ જ ગુંડાગીરી, ટાળવાને , સાચે ઉપાય છે. આંખડી ) મા વાત્ત સર્ષમૂલાનિ.
મીયામણાની આજની નીતિ અત્યંત જોખમી છે. ભાવનગરના નામદારો - ' , ' ' (૨) ચારે આશ્રમના સર્વ પ્રકારના અધિકારીઓના જીવનની તથા . મહારાજા સાહેબ તેમજ દીવાન સાહેબને આ અમારૂં નાવિજ્ઞાપને છે ( તત્સંબંધી કર્તવ્યની અશક્યતાને પ્રશ્ન.
શ્રી વેણુબહેન કાપડીઆને અભિનન્દન, અને ધન્યવાદ . (૩) શાસ્ત્રવિહિત પ્રવૃત્તિમાં હિંસાદેવને અભાવ અર્થાતુ નિષિદ્ધા
, હિંદી અખિલ હિંદની રાષ્ટ્રભાષા છે. આ ભાષાવડે હિંદુસ્થાનના ચાર જ હિંસા છે. '
કોઈ પણ ખુણે આપણે વ્યવહાર ચાલી શકે છે. આ રાષ્ટ્રભાષાનું - અહિં આ ધ્યાનમાં રહે છે જેન તત્વનું શાસ્ત્ર’ શબ્દથી જન ગાંધીજીએ આપણને ખ૩ મહત્વ સમજાવ્યું છે અને ગાંધીયુગમાં એ કે શાસ્ત્રને અને ખાસ કરી સાધુજીવનના વિધિ-નિષેધનું પ્રતિપાદન કરનારા - ભાષાના ખુબ પ્રચાર થયેલ છે. આજના શિક્ષણક્રમમાં પણ અનેક શાસ્ત્રનું ગ્રહણ કરે છે, જ્યારે વૈદિક તત્ત્વચિંતક શાબ શબ્દથી તેવા
સ્થળેએ અને અનેક વિદ્યાપીએ એ ભાષાના અભ્યાસને ફરજ્યિાત બધાં શાસ્ત્રોને લે છે જેમાં વૈયકિતક, કૌટુંબિક, સામાજિક, ધાર્મિક અને
બનાવેલ છે. રાષ્ટ્રની વ્યાપક સેવા કરવાને મને રથ ધરાવનાર સર્વ કાઈ રાજકીય વગેરે સર્વ કર્તવ્યનું વિધાન છે.'
યુવક યુવતીને માટે આ ભાષાનું જ્ઞાન અને આ ભાષાદ્વારા બેલવા
લખવાની આવડત અત્યન્ત જરૂરી છે. આ ભાષાને ચેકકસ અભ્યાસક્રમ (૪) છેવટે અહિંસાને મમ | , (૪) છેવટે અહિંસાનું તાત્પર્ય
નકકી કરવામાં આવેલ છે અને તેને લગતી ભિન્ન ભિન્ન ટિની પરીક્ષાઓ જિનાજ્ઞાના અર્થાત્ જેનશાસ્ત્રના | ' વેદ અને સ્મૃતિઓની આજ્ઞાના
લેવામાં આવે છે અને એ પસાર થનારને જુદી જુદી પદવી યથાવત્ અનુસરણમાં જ છે.. પાલનમાં છે.
આપવામાં આવે છે. આ અભ્યાસની અન્તિમ કટિ પસાર કરનારને ઉપાધ્યાયજીએ ઉપર્યુકત ચાર ભૂમિકાવાલી અહિંસાનું ચતુર્વિધ
રાષ્ટ્રભાષારત્નની ઉપાધિ આપવામાં આવે છે. અમને જણાવતા વાક્ષાર્થ દ્વારા નિરૂપણ કરી તેના ઉપસંહારમાં જે કાંઈ લખ્યું છે તે ' સન્મ, મુંબઈ જન. મહિલાસમાજના તેમ જ ભગની સમાજના એ
આનદ થાય છે કે શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધની કાર્યવાહક સમિતિના વેદાનુયાયી. મીમાંસક અને નૈયાયિકની અહિંસા વિષેની વિચારસરણીની કાર્યકર્તા અને દેશસેવિકા દળના સભ્ય શ્રી વેણીબહેન વિનયચંદૃ કાપડીએ છે. આ સાથે એક રીતે જન વિચારસરણીની તુલના માત્ર છે, અથવા એમ રાષ્ટ્રભાષા રત્નની પરીક્ષામાં પસાર થયા છે અને એ માટે તેમનું અને કહેવું જોઈએ કે વૈદિક વિચારસરણી દ્વારા જન-વિચારસરણીનું’ વિશ્લેષગુજ
- સહર્ષ અભિનંદન કરીએ છીએ. શ્રી. વેણીબહેન અંગત તેમજ તેઓએ કર્યું છે. જેમ મીમાંકેએ વેદવિહિત હિંસાને મૂકી દઈને - સાહિત્યને તેમજ સંગીતનો અભ્યાસ ચાલુ રાખી રહેલ છે. અસાધારણ
જાહેર જીવનની અનેક જવાબદારીઓનું વહન કરવા સાથે ભાષા બાકીની, હિંસામાં અનિષ્ટ ફળનું કારણ પણું માન્યું છે તેમ ઉપાધ્યા : ખંત અને ઉત્સાહભરી જ્ઞાનોપાસના માટે તેમને ધન્યવાદ ઘટે છે. એ યજીએ પણ છેવટે સ્વરૂપ હિંસાને અલગ રાખીને જ માત્ર હેતુ–પરિણામે
મણિલાલ મેમચંદ શાહ હિંસામાં જ અનિષ્ટજનકલ સ્વીકાર્યું છે. ' પંડિત સુખલાલજી '' - 1
તંત્રી, પ્રબુદ્ધ જૈન
| SR No. | 525930 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1945 Year 06 Ank 17 to 24 and Year 07 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1945 |
| Total Pages | 190 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 22 MB |