Page Text
________________
તા. ૧-૨૪૫
' લગભગ ૩૦૦ ભાઈ બહેનો લાભ લઈ રહ્યા છે તે વર્ગો ગોઠવવાની વર્ગોની યોજના કરતી વખતે ગીજુભાઈને આપવાનું શું એ પ્રશ્ન કઈ ' તેમજ આ માટે એકઠા થયેલા ભાઈ બહેનને રહેવા ખાવાની બધી યેજના આ દિવસ આગળ આવ્યે જ હેત. પણ આપણને કહેવામાં આવે છે કે
શ્રી સરલાદેવીએ-એકલાયે કરી છે. આવી જહેમત ઉઠાવવા બદલ યુરોપમાં આવી કોઈ સેવા પ્રણાલિને ખ્યાલ અસ્તિત્વ ધરાવતે નથી - ગુજરાત તેમનું ખરેખર રૂણી બન્યું છે. ગુજરાતના આંગણે મેન્ટીસરી- અને આવી રીતે દ્રપાન કરવામાં કશું બેટું હોય એમ કોઈ :: ગંગાને ખેંચી લાવવા માટે શ્રી સરલાદેવીને ખુબ ધન્યવાદ ઘટે છે. માનતું નથી. આપણે પણ આ વિષયમાં આપણું દૃષ્ટિકોણ બદલવું છે. આમ, મેડમ મેન્ટીસરીની ગુજરાતમાં થયેલી પધરામણીને જોઈએ અને એ ન બદલીએ તો પણ પશ્ચિમની કાઈ આવી વ્યકિતના
આનંદથી વધાવવા સાથે તેમના વર્ગોને લગતી આખી રચના વિષે થોડુંક ' વિશિષ્ટ જ્ઞાનને લાભ લેવો હોય તે આપણે તે ભાંગે તે કીંમત | કહેવાનું પ્રાપ્ત થાય છે. આ વર્ગમાં જે કોઈ ભાઈ કે બહેન ત્રણ માસના શિક્ષણના લવાજમ તરીકે રૂ. ૧૫] આપે તે જોડાઈ શકે છે.'
હવે આ રચનાને લાભ લેનારને ઉપર ગણાવેલ હીસાબે ભણવાના - આ ઉપરાંત આવી રીતે જોડાયેલા ભાઈ કે બહેને રૂ. ૨૫ પરીક્ષાનું
'તેમજ ખાવા પીવા તથા રહેવાના રૂ. ૪ર ૫ અને ૭] જવા આવવા - લવાજમ અને રૂા. ૧૫ પ્રમાણપત્રનું લવાજમ ભરવાનું રહે છે.
છે તે ' વગેરેના પરચુરણ ખર્ચના થાય એમ ગણીએ તે આશરે રૂ. ૫૦૦ની આ ઉપરાંત ગુજરાતી અનુવાદને લાભ લેવો હોય તેને ઘણું ખરૂં બીજી
દરેક વિદ્યાર્થીએ વ્યવસ્થા કરવી પડે. આ વર્ગોમાં ગરીબ કે સારી અમુક રકમ આપવાની હોય છે. તદુપરાંત આ ચાલુ વર્ગોમાં જોડાયા ન હોય
સ
!
સ્થિતિના એ કોઈ ભેદ રાખવામાં આવ્યો નથી, એટલે કે વર્ગોમાં એવા બહારના ભાઈ બહેને માટે મેડમ મોન્ટીસરીએ અઠવાડીઆનાં '
' જેડાવા ઇચ્છનાર કોઈ ગરીબ ભાઈ કે બહેનને કશી પણ રાહત આપ, ત્રણ વ્યાખ્યાન એમ ત્રણ માસ માટે અમુક વ્યાખ્યાનમાળા ગોઠવવામાં
વાની ગોઠવણ નથી. આની અંદર કેટલાક તે બાળશિક્ષણમાં " આવી છે જેનો લાભ લેવા ઇચ્છનારે રૂ. ૭૫ આપવા પડે છે. એમ
5 કામ કરતા અને મહીને દહાડે ૩૫ કે ૪૦ રૂપી બા કમાતા તે કહેવાય છે કે આ ત્રણ માસના વર્ગો ચલાવવાના મહેનતાણા બદલ પ્રસ્તુત કે
તે શિક્ષક શિક્ષિકાઓ જોડાયા છે-એ આશ એ કે મેસરી ડીપ્લોમા * વર્ગના પ્રજકો તરફથી મેડમ મેન્ટીસરીને રૂા. ૫૫૦૦૦ આપવાનું
મળશે તે પિતાના માસિક પગારમાં પાંચ દશ રૂપીઅને વધારે . નક્કી કરવામાં આવ્યું છે. આ માન્યતા બરાબર હો કે ન છે પણ આજે ૧
ર .. થશે. આવી સ્થિતિને માણસને રૂપિયા ૫૦૦ ની સગવડ કરવા | ચાલતા મેન્ટીસરી વર્ગોમાં ૩૦૦ ભાઈ બહેને દાખલ થયા છે. તેમને
તે માટે કેટલું ખેંચાવું પડે અને દેવું કરવું પડે--અને ઘણો - આપવી પડતી રકમને સરવાળે કરીએ તે પણ રૂા. ૫૫૫૦ થાય છે.
“ મેટ વર્ગ લગભગ અડવી જ સ્થિતિને આ શિક્ષણ વર્ગોમાં
* છે. આ ઉપરાંત જાહેર જનતા માટે ગોઠવાયેલી અલગ વ્યાખ્યાન માળામાં
દાખલ થયે છે-આ બાબતની દા
ગ્યાયોગ્યતાને વિચાર કરે ઘટે છે. ' આવક થાય તે જુદી. આ બધી આવક જ્યારે તેના ઉપયોગના બીજી
તેના હાથે શતા બી. એક બાજુ રૂ. ૫૫૦૦૦ જેટલી મેટી રકમની થેલી મેડમ મેન્ટીસરીને કઈ યોજના આપણું જાણવા સાંભળવામાં આવી નથી ત્યારે મેડમ
આ આપવી અને બીજી બાજુએ એ રકમ આ વર્ગોને લાભ લેવા માંગતા મેટીસરીને જ મળવાની છે એમ આપણે માની લેવાનું રહ્યું.
સાધારણ રીતે ગરીબ વર્ગ ઉપર ફાળવવી–એ કઈ આ રચનાને મેડમ મેન્ટીસરી શાહીબાગ રહે છે; વર્ગોની અને વિધાથી
સાર તારવે તે આપણે તેને શું જવાબ આપો?
ત્રીજી બાબત એ છે જે વર્ગોમાં દાખલ થવાની યોગ્યતાનું કેઇ પણ કે એને રહેવા વગેરેની ગોઠવણુ ગુજરાત વિદ્યાપીઠમાં રાખવામાં આવી છે.
' ચેસ ધારણ રાખવામાં આવ્યું ન હોય તે વર્ગોમાં વ્યાખ્યાને કયા - સાધારણ રીતે મેડમ મીસરી અઠવાડીઆમાં ત્રણ વખત ગુજરાત ક વિદ્યાપીઠમાં આવે છે અને કલાક કલાક વ્યાખ્યા આપી જાય છે. તેઓ
છેરણ ઉપર આપવામાં આવતા હશે તે કલ્પનામાં આવતું નથી. જેમ ઈટાલીયન ભાષામાં બોલે છે. તેમનો ભત્રીજે મેરીઓ મોટીસરી અંગ્રેજીમાં '
- સર સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણનનું વેદાન્ત ઉપર વ્યાખ્યાન ગોઠવવામાં આવે
છે કે સમજાવે છે અને ત્યાર બાદ તેને ગુજરાતી અનુવાદ શ્રી. મજુમદાર.'
અને તેને સાંભળવાને એકઠા થયેલામાંથી જેમને અંગ્રેજી ભાષાનું જ્ઞાન સંભળાવે છે. બાકીની બધી પ્રવૃત્તિઓ મેરીઓ મેન્ટીસરી ચલાવે છે.”
ન હોય અને તત્વવિચારણાનો પરિચય હોય તેવા થોડાક તે તેમને બરોબર છે. આ પ્રસાણે દર અઠવાડીએ લગભગ ત્રણ વ્યાખ્યાન આપવા ઉપરાંત
સમજે, બીજા કેટલાક પિતાની યોગ્યતા મુજબ સાર ગ્રહણ કરે, બાકીનાછે. મેડમેન્ટિીસરીને વિદ્યાર્થીઓ સાથે વિશેષ કઈ સંપર્ક રહેતો નથી..
માંથી કેટલાક તેમનું અંગ્રેજી સાંભળીને મુગ્ધ બને અને બાકી રહેલા કોર ગુજરાત વિદ્યાપીઠમાં રહેવાની સગવડને લાભ લેવા ઇચ્છનાર ,
- તેમની પ્રતિભાસંપન્ન મુખમુદ્રાનાં દર્શન કરીને અને તેમની શાસ્ત્રપૂત કે વિદ્યાર્થીઓએ માસિક રૂ:૭૫ લેખે ત્રણ માસના રૂ. ૨૨૫ આપવાના ' '
વાણી કેવળ શ્રવચર કરીને કૃતકૃત્યતા અનુભવે–આવું જ કાંઈક
આ વર્ગોમાં લાભ લેતા ભિન્ન ભિન્ન કોટિના વિદ્યાર્થીઓ પર બનતું છે. આ બાબત દરેક વિધાર્થી માટે ફરજીયાત નથી. આ ઉપરાંત કુલ. હશે એમ લાગે છે. હું * * * * ખરચ ગણતાં જે કાંઈ બચત રહેશે તે વ્યકિત દીઠ ફાળવીને પાછી .
1. આખી આલોચનાને સાર એ છે કે, જેમ કોઈ વિજ્ઞાનશાસ્ત્રી
. ન આપવામાં આવશે એમ જાહેર કરવામાં આવ્યું છે... -
' પિતાની શોધમાંથી પૈસા કમાવા લાગે ત્યારે તે વિજ્ઞાનને ભેખધારીઆ વર્ગોમાં દાખલ થવાની યેગ્યતા માટે કોઈ ચોકકસ ઘેરણ
કકસ ધારણ ને મીશનરી-મટી જાય છે તેવી જ રીતે મેડમ મેન્ટીકરીને આપણે લેખવા તે નક્કી કરવામાં આવ્યું નથી. ઓછું ભણેલ, વધારે ભણેલ, અંગ્રેજી ન જોઈએ. તેમની પાસે જે કાંઈ આપણી પ્રજાને લાભદાયી નીવડે એવાં ભણેલ, અંગ્રેજી નહિ ભણેલ, બાલશિક્ષણને અનુભવ હોય, ન પણ હોય
- બાળશિક્ષણને લગતા અમૂલ્ય તા હોય તે આપણે તેઓ જે કાંઈ મૂલ્ય ની ભાષા તેમજ શિક્ષકે તેમજ વિદ્યાર્થીઓ-જે કોઇ ઉપર જણાવેલ માંગે તે આપને જરૂર ખરીદવા પણ તે માટે આપણે વાત તે લવાજમે આપે તેમને દાખલ કરવામાં આવ્યા છે. ' . .
- સમુહ વ યોજવાને બદલે તેઓ પોતે જયારે આવા વર્ગો જે ત્યારે ના સૌથી પ્રથમ તે ત્રણ માસેનાં ઉપર જળ્યા મુજબના વર્ગો
બાળશિક્ષણ સારા અનુભવ ધરાવનારા અને બાળશિક્ષણના પ્રચારને જ ( ચલાવવા માટે મેડમ મોન્ટીસરીને રૂા. ૫૫૦૦ , જેવડી મેટી રકમ
જીવનના ધ્યેય તરીકે સ્વીકારનાર એગ્ય વ્યક્તિઓને પસંદ કરીને એક જ આપવામાં આવે તે છે કે કેમ તે વિચાર કરવા જેવી બાબતો
કમાન લવા. તેઓ મેડમ મેટીસરી પાસેથી જાણવાનું જાણી લે અને જોઇતી છે છે. શિક્ષણ પ્રદ્ધાનદ્વારા બે પાન અને તે પણ આવડા મોટા પાયા પ્રેરણા મેળવી લે અને પછી પોતે જે કંઈ પ્રાપ્ત કર્યું હોય તેનો : છે ઉપર આ બાબતને આપણે ત્યાં આજ સુધી જે વિચારપરંપરા ચાલતી હોય
નો લાભ ગુજરાતના આળશિક્ષણસિકને આપે. આમ છતાં પણુ આવા : િઆવી છે તેની સાથે જરા પણ મેળ બેસતો નથી. જેવી રીતે ધર્મોપ
- પંચરંગી કેળાના સમુહ વર્ગોની જેને આવશ્યકતા લાગતી હોય તે દેશ તેવીજ રીતે શિક્ષણપ્રદાનઆપણે ત્યાં કેવળ સેવા બુદ્ધિથી જ આવા વર્ગોને આર્થિક ભાર ગરીબ શિક્ષક શિક્ષિકાઓ ઉપર ન પડે ન અપાતું આવ્યું છે. ગીજુભાઇ પણ આવા વર્ગો ચલાવતા. પણ આવા તેટલી જરૂર સંભાળ રાખે.! .
', ' , પરમાનંદ, ધી બી મુબઇ. જેન યુવક સધ માટે તરી મુદ્રક પ્રકાશક: સી. ભણિલાલ મકમચંદ શાહ, ૫-૭ ધનજી ટ્રીટ, મુબઈ.
જો , મુદ્રગુસ્થાન સૂર્યકાન્ત ડિપ્રેસ, ૫૧, હાલબાદેવી રેડ, મુબઇ. ૨ |
| SR No. | 525930 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1945 Year 06 Ank 17 to 24 and Year 07 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1945 |
| Total Pages | 190 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 22 MB |