Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1945 Year 06 Ank 17 to 24 and Year 07 Ank 01 to 16

SR No.: 525930
Original Sutra Author: N/A
Author: Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1945
Total Pages: 190
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 22 MB

Page 145

ક
તા. ૧-૧
-૪૫
પ્રબુદ્ધ જૈન
.
શ્રી. કાન્તિલાલ ઈશ્વરલાલનું પ્રમુખ સ્થાનેથી પ્રવચન [ મુંબઇ જન સ્વયંસેવક મંડળના રજત મહત્સવના અંગમાં તા. ૨૩-૯-૪૫ રવિવારના રોજ સુંદરખાઈ હાલમાં પ્રમુખરથાનેથી શ્રી કાન્તિલાલ ઈશ્વરલાલે એક પ્રેરક અને જૈન સમાજના કેટલાક પ્રશ્નો ઉપર માર્ગદર્શક વ્યાખ્યાન આપ્યુ હતુ જે નીચે આપવામાં આવે છે. તંત્રો,]
મુંબઇ જન સ્વયંસેવક મંડળના રજત મહોત્સવમાં ભાગ લેતાં 'ગુન્હેગાર નથી. આની પાછળ ગમે તે કારણ હોય, પણ આપણી આપણને અત્યંત આનંદ થાય છે. જૈન અને જૈનેતર બંધુઓને ડગલે નબળાઈ અને આપણી વધુ પડતી કહેવાતી ઉદારતાને હું મુખ્ય કારણ અને પગલે પિતાની હાર્દિક સેવા આપવા જે મંડળે છેલ્લા પચ્ચીસ ગણું છું. આપણે ફરીથી ભાવનગર રાજયને આપણી માધવબાગની વર્ષથી ખડે પગે ઉભું રહ્યું છે તે મંડળને આજે તેને રજત મહોત્સવ સભાના નરમમાં નરમ શબ્દમાં વિનંતિ કરીશું કે સખ્તમાં સસ્તી ઉજવવાને સંપૂર્ણ અધિકાર છે. જન સ્વયંસેવક મંડળે સમાજના હાથે આ પ્રકરણને તેને હાથ ધરે. હદયમાં પિતાનું સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું છે. તેની પચીસ વર્ષની કાર્યવાહી .. મુંબઈ પ્રાંતના ભિક્ષાના કાયદામાં જન સાધુ આવી જાય છે. આથી જોતાં એની સેવાઓનો સરવાળો આપવો કઠીન છે. સેવાભાવી યુવકેથી વાક્ય સાંભળતાં જ ઉંડા અપમાનની અસર આપણને થાય છે. જેની સંગઠ્ઠીત બની પિતાની સર્વ શક્તિએ ધાર્મિક અને સામાજિક કાર્યોમાં ધર્મ અંગેના સાહિત્યને જ્યાં સુધી આપણે બહોળા પ્રચાર દરેક ભાષામાં રચનાત્મક રીતે ખર્ચવા બદલ આ સંસ્થા આગળ દરેક જૈનનું મસ્તક : છુટા હાથે ન કરીએ, ત્યાં સુધી આવી છુંચવણે ઘણી વખત ઉભી થવા નિમવું જોઈએ. સ્વયંસેવક મંડળને રજત મહોત્સવ તે મુંબઈના જનાને સંભવ છે. અને આપણે કેટલાક સાધુઓના શિથિલાચારના પ્રકરણે ખાસ કરી ગૌરવને વિષય છે.
- વર્તમાન પત્રોમાં નજરે પડે છે ત્યારે તે મને તળાજા પ્રકરણ જેટલી પચ્ચીસ વર્ષની તમારી કારકીર્દી સેવાથી ખીચખીચ ભરેલ છે. કંપારી છૂટે છે. મૂર્તિખંડન અને સાધુનાં ચારિત્ર ખંડનમાં જરા પણ તમને લેક સમુહમાં ભળવાના અનેક પ્રસંગે પ્રાપ્ત થાય છે. આ ફેર સમજવાની મારી સામાન્ય બુદ્ધિ ના પાડે છે. જૈન ધર્મને ટકાવી પ્રસંગને પૂરેપૂરો લાભ લેવા જેવો છે. હવે આ જ્ઞાનપિપાસાને યુગ ' રાખનાર આપણે સાધુ વગ છે તેવું મેં જાહેર પ્લેટફોર્મ ઉપરથી ચાલે છે. લોકોને નવું જાણવાની જિજ્ઞાસા વધતી જાય છે તેવા સમયે ઘણી વખત કહ્યું છે. તેટલા જ માટે આ વર્ગ પવિત્રમાં પવિત્ર તમારી સેવાના અવસર પ્રસંગે નાનાં પાનીઓ દ્વારા કેટલાક પ્રચાર રહે તે જોવાની આપણી પહેલી ફરજ છે. આવાં પ્રકરણને કરવાની જરૂર છે. આપણું આરોગ્ય, વ્યાયામ, જમણવારમાં આપણી કે એગ્ય ન્યાય આપવાને સૌથી પ્રથમ અધિકાર દરેક સંધાડાના આચાર્યોને. અસ્વચ્છતાનાં કારણે, કેળવણી પ્રચાર, શિસ્તુપાલન, વ્યાપક ધર્મભાવના છે. સાધુ સમાજની મયાર્દીએ આપણુ ગૃહસ્થ વગ કરતાં અનેક રીતે સ્વદેશી, રાષ્ટ્ર અને ધર્મ, આવા અતિશય ઉપયોગી વિષય ઉપરનાં બહુજ ટુંકી છે, એટલે આવી હકીકતો ઉપર છેલ્લા નિર્ણય ઉપર આવતાં ગૃહજી નાનાં સાહિત્યને મફત ફેલા આવા સમુહમાં કરવાની જરૂર છે. સ્થ વગું કરતાં તેમને વધારે સમય લાગે તે બનવાજોગ છે. પણ - રાષ્ટ્રીય કાર્યોમાં પણ તમારે હિસ્સો નાને સુને નથી. આપણી કમનસીબે આટલી ધીરજ ગૃહસ્થ વગે” રાખે જ છુટકો છે. આવા રાષ્ટ્રીય મહાસભાની દરેક પ્રવૃતિઓમાં તમે જે રસ લઇ રહ્યા છો તે સમયની મર્યાદા પછી જે સાધુ વર્ગના અધિકારીએ જરા પણ સમય માટે જન કેમ ખરેખર મગરૂબ થઈ શકે છે. તમારા મંડળના અનેક બરબાદ કરે અથવા તે ઢાંકપીછોડે કરવા પ્રયત્ન કરે, તે જરૂર ગૃહસ્થ છે સભ્યએ દેશના કટોકટીના સમયે, અમૂલ્ય હાકલ વખતે, જરૂર પડે વગે આ કાર્યમાં સંગઠન કરી પક્ષાપક્ષીના ભેદને તિલાંજલિ આપી ત્યારે જેલ નિવાસ ભોગવવાનું પણ હસતે ચહેરે સ્વીકાર્યું છે. એગ્ય ન્યાય આપવાનું કાર્ય હાથ ધરવા જેવું છે. આવા મહત્વના તમારી આ ઉદાર ભાવના જૈનત્વને શોભા આપનારી છે. રાષ્ટ્ર સુખી કાર્યોમાં સાધુવના અધિકારી કે સમાજની જવાબદાર વ્યક્તિઓ અને સંતોષી હશે તે જ ધમ બરાબર સચવાઈ શકશે. એ આદર્શને ઢાંકપીછોડે કરવા પ્રયત્ન કરે તે જન શાસનને જોખમમાં મુકવાનું તમેએ પૂર્ણ રીતે સ્વીકાર્યો છે.
પાપ તેઓ પિતાના માથે વહોરે છે. પચ્ચીસ વર્ષની કાર્યવાહીમાં તમારે માટે જે કઈ દુ:ખદાયક . સ્વયંસેવક બધુઓ ! જે સમાજસેવાની તમને તમન્ના લોગી ઘટના મારી નજરમાં આવી હોય તે તે ફકત એક જ છે. જૈન છે, જે સમાજ માટે તમારી જેવા સેવાભાવી યુવકે દરેક જાતની સમાજને જેની આજે વધુમાં વધુ જરૂર છે તેવી વ્યાયામશાળાનું કાર્ય શક્તિ ખરચવા તત્પર થયા છે તે સમાજ જે આટલી પણ પ્રગતિ ની ઘણા જ દુઃખી હૃદયે તમારે બંધ કરવું કરવું પડયું છે અને તે પણ સાધી શકે તે તમારી સેવા નિષ્ફળ જાય અને તમારી શક્તિને ખેતી એક જન સંસ્થા દ્વારા કે જેને અનેક વિનંતિ કરવા છતાં એક વ્યય થયેલ ગણાય. તમારી સેવા અને શક્તિ સફળ નીવડે તે માટે લશ્કરી હુકમ માફક આવી વ્યાયામશાળા બંધ કરાવી. એ ઘટના જ મેં ઉપરના ઉદગારો તમારી સમક્ષ રજુ કર્યા છે. ' : તમારા માટે જેટલી ખેદજનક છે તેટલી જૈન સમાજ માટે શરમજનક હવે હું બેસી જાઉં તે પહેલાં તમે સ્વયં સેવક બંધુઓ પ્રત્યે છે, મંડળને સુવર્ણ મહોત્સવ ઉજવાય તે સમયના અરસામાં જૈન તેટલી જ શુભેચ્છા છે કે જૈન ધર્મ અને જનતાના હૃદયમાં સ્થાન કામને વધુમાં વધુ જરૂર હવે વ્યાયામની રહેશે. આપણી સાર્વજનિક પ્રાપ્ત કરનારનું ચારિત્ર કેટલું નિર્મળ હોવું જોઈએ તે જૈન ધર્મના સંસ્થાઓ કે જેની પાસે જગ્યાની છુટ હોય તેમના કાર્યકરોએ આ અતિ અનુયાયીને શિખવવાનું ન હોય. સેવાભાવી યુવક સાચે સ્વયંસેવક તે મહત્વના કાર્ય માટે મંડળ માટે તરત હાથ લંબાવવાની જરૂર છે. જ બની શકે કે જે ચારિત્રને તેણે તેના જીવનમાં મુખ્ય સ્થાન આપ્યું છે
રવયંસેવક બંધુઓ ! જે સમાજમાં તમારો જન્મ થયો છે અને ' હાય. તમે સમાજના સાચા સેવક થજો ! જેને તીર્થંકરે પણ નમે છે જેની સેવા માટે તમને તમન્ના લાગી છે તે સમાજ માટે આ સ્થાને છે તે સંધની સેવાનું બીડું તમેએ ઝડપ્યું છે તે તમારા અહીં* બે બોલ બોલું તે તે અસ્થાને નથી. જન કેમની સામાજિક સ્થિતિ ભાગ્યની નિશાની છે. જેને જનતામાં ધાર્મિક પ્રસંગોમાં પૂર્ણ મદદગાર દિન-પ્રતિ-દિન જીર્ણ અવસ્થામાં પહોંચતી હોય તેમ જણાય છે. બનશે. તેના સામાજિક ક્ષેત્રોમાં તમારી શુભ ભાવનાઓ રેડજો ! વતી આપણા જન સમાજમાં આંતરવિગ્રહ પણ તેટલા જ ઉંડા ઉતરેલા છે. માન અને ભવિષ્ય કાળને વિચાર કરી તેની પાસે નાના મેટા રચનાત્મક તળાજાનું પ્રકરણ, મુંબઈ ઈલાકામાં ભિક્ષાના કાયદામાં આપણા ત્યાગી કાર્યો રજુ કરજો ! લાભાલાભની દષ્ટિએ કયા કાર્યો ધર્મ અને સમાજને વર્ગને થતે સ્પર્શ, છેલ્લા એકાદ વર્ષથી મુંબઈ અને અમદાવાદના વધુ ફળદાયી છે તે દેખાડવા પ્રયત્ન કરશો. જૈન સમાજ પાસે દ્રવ્ય છે વર્તમાનપત્રોમાં નજરે પડતાં આપણાં સાધુ વર્ગમાંથી કેટલાકના પણ તમારી જેવા નકકર સેવાભાવી યુવકોની ખામી છે તે પૂરી પાડજે. શિથિલાચારના બનાવે, આ દરેક હકીકત ઉપર વિચાર કરતાં આપ- આ પ્રમાણે જનતાના હૃદયમાં પ્રવેશ કરજો! સંધને એક એક માનવી ણને રડવું આવે તેમ છે. તળાજામાં જૈન મુતિએનું ખંડન તે આ ભગવાન થવાને સરજાય છે. તેની અનુપમ સેવા કરો અને આજની વીસમી સદીની અજબ ઘટના છે. મારી બુદ્ધિ મુજબ તે મુતિ ખંડન સેવક તે આવતી કાલને સાચે અગ્રેસર થવાને કુદરતી જ રીતે નિર્માણ કરનાર વ્યકિત કરતાં ચરિત્ર ખંડન કરનાર સાધુ જરા પણ, ઓછાં થયાં છે તે પ્રચલિત સૂત્રને ન વિસરતા.”