________________
તા. ૧૫-૯-૪૫
પ્રબુદ્ધ જૈન
H
કેટલાક સમાચાર અને નોંધ
આવી સંસ્થાઓનું નામ અને રૂ૫-ઉભયનું રૂપાન્તર કરી નાંખી
જોઈએ એ બાબત ઉપર ઉપર જણાવેલ સમારંભ પ્રસંગે પિતાની શ્રી, સાવરકુંડલા દશા શ્રીમાળી જૈન યુવક મંડળ વિચારે રજુ કરતાં શ્રી. ચીમનલાલ ચકુભાઇ શાહે ખુબ ભાર મુક
આ સંસ્થાનું કાર્યક્ષેત્ર કાઠિયાવાડમાં આવેલ સાવરકુંડલા છે. હતા. તેમણે પિતાના વકતવ્ય દરમિયાન જણાવ્યું હતું કે - તે જ સંસ્થાની મુંબઈમાં વસતા કેટલાક સાવરકુંડલાના ભાઈઓએ
“હું જોઉં છું કે તમારી પ્રવૃત્તિઓ સાર્વજનિક છે. તેમાં કામ શાખા ઉધાડી છે. મુંબઈમાં વસતા પિતાના સહવતની ભાઈઓ પાસેથી કે જ્ઞાતિના ભેદ નથી. પણ તમારી સંસ્થાનું નામ જ્ઞાતિ અને 'ધૂમ દ્રવ્ય ઉધરાવી સાવરકુંડલામાં ચાલતી પ્રસ્તુત મંડળની પ્રવૃત્તિઓને (દશા શ્રીમાળી જન) બંનેની મર્યાદા સુચવે છે. દરેક સંસ્થાનું નામ પાવવી એ આ શાખાનું મુખ્ય કાર્ય છે. આ શાખાએ તા. ૨૬-૮-૪૫ પોતાની પ્રવૃત્તિઓને અનુરૂપ જોઇએ, તેથી જનતા ભ્રમમાં ન પડે રવિવારના રોજ પોતાના મંડળની વિવિધ પ્રવૃત્તિઓને વિશેષ જાહેરાત સાથે આપણા વિચારોની સ્પષ્ટતા રહે. નવી ભાવના જુનાં બીબાં , મળે એ હેતુથી શ્રી. દુર્લભજી ખેતાણીના પ્રમુખપણું નીચે મને રંજક
માં ગઠવી શકાતી નથી. નામ, બંધારણ, વાતાવરણ વિગેરે દરેક . કાર્યક્રમથી ભરેલે એક વાર્ષિક સમારંભ યેા હતા અને સંસ્થાને
સંસ્થાએ પિતાની ભાવનાને અનુકુળ રાખવું જોઈએ. તેથી મારી નમ્ર વાર્ષિક વૃત્તાન્ત એ પ્રસંગે રજુ કરવામાં આવ્યું હતું. એ વૃત્તાન્ત સૂચના છે કે તમારા મંડળનું નામ સાવરકુંડલા યુવક મંડળ, રાખશે જોતાં માલુમ પડે છે કે આ યુવક મંડળ પિતાની કામના કુંડાળામાં જ
તે વધારે સાર્થક લેખાશે. તેથી તમને સમસ્ત સાવરકુંડલાની જનત્તામાં પિતાની સર્વ પ્રવૃત્તિઓ મર્યાદિત કરીને બેઠું છે એમ નથી, પણ એ
સાથ મળશે અને તમારી ભાવના વધારે વિશદ થશે.' મંડળની પ્રવૃત્તિઓને માટે ભાગ સાવરકુંડલાની સામાન્ય જનતાના
- “તમારા અહેવાલ ઉપરથી હું જોઉં છું કે જ્ઞાતિનું સંગઠ્ઠન કરવું સુખ તેમ જ શ્રેયને સાધવા તરફ ઢળેલ છે. મંડળના કાર્યવાહકે
એ પણ તમારી એક ભાવના છે. તે સાથે રાષ્ટ્રીય કાર્ય પણ તમે આખા ગામને વૈદ્યકીય રાહત મળે તેવી કેટલીક પ્રવૃત્તિઓ ચલાવી
કરો છો. આ બે વસ્તુ સંગત નથી, તેને મેળ નથી. જ્ઞાતિ સંસ્થાની રહ્યા છે અને તેને વિશેષ અને વિશેષ વિકસાવવી એ તેમનું લક્ષ્ય છે.
કોઈ ઉપયોગીતા હું હવે માનતો નથી. તે સંસ્થાને અંત આવવો રેટીયા પ્રવૃત્તિને પણ તેઓ સાર્વજનિક ધોરણે વિવિધ પ્રયત્ન વડે જોઇએ. તેનું સંગઠ્ઠન થાય અને જ્ઞાતિભાવના વધે એવું કોઈ કાર્ય યુવક પ્રોત્સાહન આપી રહ્યા છે. ધાર્મિક શિક્ષણ અને કેળવણી વિષયક મંડળે કરવું ન જોઈએ. જ્ઞાતિમાં રહેલાં અનિષ્ટોનો મકકમ વિરેજ કરે સહાય પિતાની જ્ઞાતિ અને સંપ્રદાય પુરતી તેમણે હજી મર્યાદિત રાખી અને જ્ઞાતિ સંસ્થાને અંત લાવવા એ આવા યુવક મંડળનું કર્તવ્યો છે, જ્યાં હજુ કેમ વાડાઓ અને વલેને સર્વથા ઉચ્છેદ શક્ય હોવું જોઈએ. ગાંધીજી તે આંતરજ્ઞાતિય લગ્નને પણ આવકારે છે. તે બન્યો નથી એવા આપણા દેશમાં આવા કેમી યુવક મંડળે પિતાની પ્રસ્તુત પ્રસંગને લાભ લઈને જ્ઞાતિ, કોમ, ઘેળ વગેરે નાના કમી પ્રવૃત્તિ ઉપરાંત સાર્વજનિક શ્રેય અને સ્વાધ્યની પ્રવૃત્તિઓ હાથ નાના વાડા વતુળમાં કામ કરતા અને સીધી કે આડકતરી રીતે આ ધરે એ આવકારદાયક છે, એમ છતાં પણ વ્યાપક લય અને સંસ્થાનું જ્ઞાતિની દિવાલોને જ વધારે મજબુત કરતા અનેક યુવકેને તેમજ યુવક કોમી સ્વરૂપે આ બન્ને વચ્ચે કોઈ સંગતિ સંભવતી નથી અને ઉદાત્ત , મંડળાને શ્રી. ચીમનભાઈએ સ્પષ્ટ માર્ગદર્શન કરાવ્યું છે. આ માર્ગ- દયેય ધરાવતા યુવકોએ આવા કામી વર્તામાંથી છટા થવું જોઈએ ' દશનને સ્વીકાર કરીને ઉપર જણાવેલ “શ્રી. સાવરકુંડલા દશા શ્રીમાળી, ' અને કોમી સંગઠ્ઠનને દયેયના સ્થાને રાખતી પિતાને હસ્તક ચાલતી જૈન યુવક મંડળ” “શ્રી સાવરકુંડલા યુવક મંડળમાં પોતાનું સત્વરે . ' વિના અને અને પોતાની માતા હિંસાને જ ભોગ લીધા વિના શમવાને
રૂપાન્તર પામીને એક અનુકરણીય દાખલો બેસાડશે એવી આશા નથી. વિજ્ઞાને હિંસા સાથે પરણીને ભારેમાં ભારે ભૂલ કરી છે. એ
રાખવામાં આવે છે. ' શાપમાંથી દુનિયાને ઉગારવાનું કામ આપણું છે, પણ તેને માટે પ્રથમ
અણુબ અને ઈશુ ખ્રીસ્તના વારસદારે
અણ આપણે આપણા પોતાને ઉદ્ધાર કરી રહ્યો. તે શકિત કેળવવા માટે, અણુબેબના ઉપગે આજે આખા જગતને ઉંડા વિચારમાં પ્રેમથી દેવને જીતવા માટે આપણે માનવતાની નવરચના કરવી રહી. નાંખી દીધું છે અને માનવ જાતના સમગ્ર ભાવીને ચિન્તાગ્રસ્ત બનાવ્યું
આપણા શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે—મહાભારતમાં છે કે-સત્યયુગમાં છે. આ અણુબેબના ઉપગ સામે અનેક દિશાએથી વિરોધના સુર અનેક દેવે ન હતા. એક પુરૂષોત્તમ નારાયણની જ ઉપાસના થતી. ઉઠયા છે, જ્યારે કઈ કઈ દિશાએથી તેનઅનુદન પણ મળ્યું છે. મનુષ્યજાતિમાં રહેલા શ્રેષ્ઠ તત્વની,-ઉત્તમતાની-ઉપાસના જ થતી અને આજના પાદરીઓ ઈશુ ખ્રિીસ્તના ચુસ્ત અનુયાયીઓ અને તેમનાં વણું પણ એક જ હતો. વર્ષોની અનેકતા તે તે યુગની આવશ્યકતાને અમૂલ્ય ઉપદેશના સીધા વારસદાર હોવાનો દાવો કરે છે. આ વર્ગમાંથી લીધે પાછળથી જન્મી. આજે આપણે ત્યાં ચાતુર્વને ઠેકાણે અનંત કેટલાકે અવશ્ય અણુબના આ ભયાનક અને નિષ્ફર ઉપગ સામે વણેને ગોટાળે જન્મે છે અને આપણે છિન્નભિન્ન થઈ દુનિયાના સુખમાં સખ્ત વિરોધ ઉઠાવ્યા છે. તેમની આંતરડી શહેર જેવા શહેર તિરસ્કારના પાત્ર થયા છીએ. જે લોકો પોતીકને ઈનકાર કરે, તેઓ ' રને અણુઓંબથી રક્ષણ માત્રમાં સંહાર થયે સાંભળીને કકળી ઉઠી છે, બધે તિરસ્કારને પાત્ર ન થાય તે શું થાય ? હવે આપણે બધાને વગર અને આ અણુબંબ ઉપર કડકમાં કડક અન્તર્રાષ્ટ્રીય મર્યાદા મૂકવાને શરતે સ્વીકાર કરે રહ્યો. તે માટે જાતે પીલાઈ જઇને એમાંથી નીકળતું .
તેઓ આગ્રહ કરી રહ્યા છે. પણ બીજા એવા પણ કેટલાક પાદરીઓપિતાનું તેલ (સ્નેહ) સામાજિક ઘર્ષણ મટાડવા વાપરવું રહ્યું. એવા ખ્રીસ્તી–સાધુએ પ્રગટ થયા છે કે જેઓ બેશરમ રીતે અને પુરી નફટાઈથી રસાયણથી જ આપણે એક થઈશું. આજના Confusion સામે આ અણુબેબના ઉપયોગનું સમર્થન કરી રહ્યા છે. દાખલા તરીકે કેન આપણી આગળ એક જ એસિડ છે અને તે છે Fusion નું કલિયુગ * લના ઘરન્ડ ગલામયલ જણાવે છે કે "અણુબાબના ઉપયા ટાળીને એકવણું સત્યયુગ સ્થાપવાનું.
આશ્ચર્ય થયું છે એમ હું કહી શકતા નથી. એક ભલા દયાળુ માણસની ધંધોપરત્વે આપણા વણે ભલે ગમે તેટલા હોય, પણ જીવન- વાત છે કે તેને એક કુતરાની પૂંછડી કાપવી હતી, પણ આખી પુંછડી પર આપણે બધાએ એકજિન્સી (homogenious) એકવણું પ્રજા એક સાથે કાપી નાંખવાની તેની હીંમત નહોતી ચાલતી, તેથી તે થવું ઘટે છે. દુનિયા આગળ આજે એક જ સવાલ છે. કાં તે હંમેશા તે પૂંછડી કટકે કટકે કાપતો હતો. હું પોતે છુટક છુટક હિંસા ગાંધીને સ્વીકાર કરે. નહિ તે અણુટકની અધીને. આપણા માટે કરતાં સામુદાયિક હિંસાને વધારે પસંદ કરું છું.” અન્ય ધર્માધિકારી
એક ક્ષણને પણ વિચાર કરવા જેવું નથી રહ્યું. સ્વાવાદ અને સર્વ સેન્ટજોન એર્વાન જેએ એક જાણીતા નાટકકાર પણ છે તેઓ જણાવે • ધર્મસમભાવ જાણુનારા આપણે, આપણું મિશન ઓળખી, બધાને જે છે કે “અણુબ વિષે કેટલાક લોકે બેવકુફી ભરેલી ચર્ચા કરી રહ્યા છે
સ્વીકાર કરીએ, અને બધાના જ સહકારથી વિશ્વકક્ષાણુની યાત્રાએ ‘ છે. જે મારૂં એવી જ કઈ રીતે મૃત્યુ થવાનું હોય તે બંદુકના ની સ્થિર પગલે આગળ વધીએ.
- કાકા કાલેલકર
.
( અનુસંધાન પૃષ્ઠ 9૮, જુઓ).