________________
' પ્રબુદ્ધ જૈન
તા. ૧-૮-૪૫
E ? ચર્ચાહીલને પક્ષ આવી રીતે મહાત થશે અને લેબર પક્ષ આટલી યોજના વિચારાઈ છે તેના બે વિભાગ છે. એક ગુજરાત માટે અને E બંધી બેઠક મેળવશે એ આજની રાજકારણી દુનિયામાં એક અદ્ભુત અન્ય મુંબઈ માટે. શ્રી. મહાદેવભાઈના સ્મરણમાં આજીવન ગ્રામસેવક C અને અસાધારણ ઘટના બની છે. લોકશાસનનાં ધોરણે કરાતા મત
તૈયાર કરવા માટે એક ગ્રામ સ્વરાજ્ય વિધાલય ઉભું કરવું, નવાં નવાં સંચયનાં પરિણામે કેટલીક વખત આપણી કલ્પનામાં ન હોય એવાં
શિક્ષણ કેન્દ્રો અવારનવાર ઉપસ્થિત કરવા અને ગ્રામસેવાને લગતાં ક વિચિત્ર આવે છે અને જગતને આશ્ચર્યચક્તિ કરી નાંખે છે. આ અભ્યાસ વર્ગો ચલાવવા અને ગાંધીજીની કલ્પના મુજબ ગ્રામસેવા કરઆ ચુંટણીનું પરિણામ આવું જ અણધાર્યું અને અણકહયું આવ્યું
નારા અાજીવન ગ્રામસેવકને સંધ ઉભે કર– ગુજરાતને લગતી છે. આ પરિણામને વિચાર કરતાં થોડા સમય પહેલાં ભરાયેલ જૈન
સ્મારકોજનાનો હેતુ છે. શ્રી. મહાદેવભાઈનું પ્રગટ અપ્રગટ, પુરા . મૂ, કેન્ફરન્સના અધિવેશનમાં અમુક ઠરાવો ઉપર લેવાયેલા મતનું અધુરા સર્વ લેખને સંગ્રહ કરે, તેનું સંશોધન કરી લેગ્ય આકારમાં છે, જે અણધાર્યું પરિણામ આવ્યું હતું તેનું સ્મરણ થાય છે. સીમલા , પ્રગટ કરવા, મહાદેવભાઈના સંગ્રહિત સર્વ લખાણો ઉપરથી ગાંધીજીના મુ પરિષદ ચાલતી હતી તે દરમિયાન ચિન્તાવ્યાકુળ બનેલા જનાબ ઝીણાએ વિચારોનું તાત્વિક નિરૂ પણ તૈયાર કરવું તેમજ તેને લગતું સાહિત્ય : - સામાન્ય ચુંટણી તાકીદે કરાવવાની સરકાર પાસે બહુ દબાણપૂર્વક માંગણી પ્રગટ કરવું, ગાંધીજીના વિચારોને ભાષણ, અભ્યાસ વગે. તેમજ જ કરી હતી અને એ માંગણી હજુ પણ ચાલુ છે. કારણ કે આગામી
તેવાં બીજાં સાધન વડે ફેલા કરે અને ગ્રામોદ્યોગની શકયતાઓને " ચુંટણી ઉપર તેઓ માટી મદાર બાંધે છે અને ગઈ ચૂંટણી કરતાં ઘણી
ખ્યાલ આવે અને કેન્દ્રસ્થ ઉદ્યોગર્ચનાની વિશેષતા સમજાય એવું - મેટી સંખ્યાની બેઠકો મુસલમાને માટે સર કરવાની તેઓ આશા સેવે " એક સંગ્રહસ્થાન-મ્યુઝીયમ-ઉભું કરવું અને આ કાર્યના પ્રચાર
છે. પણ “ન જાને જાનકીનાથઃ પ્રભાતે કિં ભવિષ્યતિ' એ મુજબ માટે કાર્યકરો રોકવા–આ મુંબઈની સ્મારક યોજનાના હેતુઓ છે. [ આજની સદા કરતી તરલ દુનિયામાં અને પરિવર્તન પામતા દેશના ગુજરાતની સ્મારક યોજના માટે દશ લાખ રૂપીઆની અને મુંબઈની [, વાતાવરણમાં આગામી ચૂંટણીમાં અમુક જ પરિણામ આવશે એમ સ્મારક યોજના માટે પંદર લાખ રૂપીઆની માંગણી કરવામાં આવી : કઈ ચેકસપણે કહી શકે તેમ છે જ નહિ. આગામી ચૂંટણી તેમની છે. આ એગસ્ટ માસની સોળમી તારીખે સાત મહાદેવભાઈની આશાને છેલ્લે કીલ્લો છે. આપણે આશા રાખીએ કે પરસ્પર ઘાતક
સંવત્સરિ આવે છે તે પહેલાં આ કુલ પચ્ચીસે લાખ રૂપીઆ એકઠા કમી રાજનીતિ અને પાકીસ્તાનનું અનર્થ ગાંભીય મુસલમાન જનતાની
કરવા જોઈએ એ સ્મારક પ્રજાને ખાસ આગ્રહ છે. આજ સમજણમાં બરાબર ઉતરે અને જેવું ગ્રેબ્રીટનમાં ચુંટણીનું પરિણામ
સુધીમાં એકત્ર થયેલી રકમને ખ્યાલ કરતાં પચ્ચીસ લાખના આંકડાને આવ્યું છે તેવું જ હિંદની ચુંટણીનું પરિણામ આવે અને હિંદુસ્થાનને
આ સોળમી તારીખ પહેલાં પહોંચી શકાશે કે કેમ તે વિષે શંકા છે, એમ આઝાદીથી દૂર રાખનારા અને ભાગલા પાડીને કમજોર બનાવનારા
છતાં પણ આ પુચ્ચીસ લાખની ગાંધીજીએ અને સ્મારક જનાના Eી તેમજ કેવળ કેમી ધોરણે જ રાષ્ટ્રના સર્વ પ્રશ્નોને વિચાર કરનારા
સૂત્રધારોએ દેશ સામે જે તેલ નાંખી છે તેને જેમ બને તેમ જહિદથી વર્ગોની મુરાદ અર્થવંચિત બને.
'
પુરી કરવી તે આપણી ખાસ ફરજ છે. મહાદેવભાઈએ આખા હિંદુ- આ તે આપણે જરા આનુષગિક ચર્ચા કરી. બ્રીટનની ચુંટણીનું,
સ્થાનની ગાંધીજીના સાનિધ્યમાં રહીને જે સેવા કરી છે તેને તે જ આ પરિણામ–લેબર પક્ષનું સત્તારોહણ—આપણું દેશની આઝાદીના
આપણે કઈ રીતે બદલે વાળી શકીએ તેમ છે જ નહિ. પણ એ કે ધરણે કવું નિવડવા સંભવ છે-આ પ્રશ્ન આજે આપણામાં અનેક સેવાની નાની સરખી કદર તરીકે જેનાથી જેટલી બને તેટલી રકમ | તર્કવિતર્કો પ્રેરી રહેલ છે. ૧૯૩૦-૩૨ માં લેબર ગવર્મેન્ટ હતી. તે આ સ્મારક ફાળામાં ભરવાને શ્રી, મહાદેવભાઈ પ્રત્યે અપૂર્વ આદર
વખતને આપણે અનુભવ આવકારદાયક નથી. પણ તે વખતનું ધરાવતા દરેક પ્રજાજનને ખાસ ધમ છે. આ વાત સૌ કોઈ પિતાના લેબર પક્ષનું સત્તારોહણ બહુ જ અસ્થિર અને અન્ય પક્ષોના
મન ઉપર લેશે તે ખાસ કરીને આજના ફુગાવાના સમયમાં આવતી સહકાર ઉપર નિર્ભર હતું. આજે મજુર " સરકારનું -
સોળમી પહેલાં પણ પીશે લાખ ભરાઈ જવા એ જરા પણું અશક્ય સત્તારોહણ બહુ જ સુદઢ પાયા ઉપર સ્થપાયું છે. મજુર પક્ષના
નથી. વિના વિલંબે પિતાપિતાને ફાળે મોકલી આપવા મહાદેવભાઈના
નથી. આગેવાનેએ વચન અને આશાઓ પણ બહુ મેટી મટી આપી છે.
પ્રશંસકો અને પૂજા કોને-રાષ્ટ્રની આઝાદી ઝંખતા પ્રજાજનોને–આગ્રહ
પ્રશંસકો અત પૂજ કાન-રાષ્ટ્રની આઝાદી ઝખ આમ છતાં પણ બ્રીટનને લેકમત હિંદને આઝાદી આપવા સંબંધમાં પૂર્વક વિનતિ કરવામાં આવે છે. ' કેટલો આગળ વધે છે તેને આપણને કોઈ સ્પષ્ટ ખ્યાલ નથી. આ શ્રીમાન ભેળાભાઇ જેસંગભાઈને ધન્યવાદ લોકમતનું ધોરણ એ જ હંમેશા લેબર પક્ષના કાર્યમર્યાદા રહેશે. હિંદી શ્રી ભોળાભાઈ જેસંગભાઇ પ્રશ્ન સંબંધે ચર્ચાહીલ–એમેરી અને લેબર પક્ષ એકમત થઈને આજ
દલાલ અમદાવાદના એક જૈન સુધી ચાલતા આવ્યા છે એમ માનવામાં આવે છે. સીમલા કોન્ફરન્સ શ્રીમાન છે અને હાલ કેટલાક ! જે પ્રશ્ન ઉપર ભાંગી પડી તે સંબંધમાં જે ચર્ચાહીલ-મેમેરી અને સમયથી મુંબઈ રહે છે. તેમણે લેબર પક્ષની સહમતી હશે તે તુરતમાં હિંદી પ્રશ્નો ઉકેલ લાવવા થોડા સમય પહેલાં કોલેજના
તરફ લેબર પક્ષ જરા પણ ગતિમાન થાય એમ માનવું યંગ્ય નથી. શિક્ષણબાદ હિંદી સંસ્કૃતિની !' જે સીમલા કોન્ફરન્સનું ભંગાણ માત્ર ચર્ચાહીલ-એમેરીની મનસ્વીતાનું ભિન્નભિન્ન શાખાઓને અ
જ પરિણામ હશે તે જરૂર લેબરના સત્તારોહણમાં હિંદ માટે આશાનું ભ્યાસ કરવાની સગવડવાળી નવું કિરણ ઉગ્યું છે એમ માનવાને કારણ રહે છે. દેડી દેડી પાછા એક ‘એકેડેમી'–શિક્ષણસંસ્થાપડેલા, આશા સેવીને અનેક વાર નિરાશ બનેલા આપણે આજે ધીરજ ઉભી કરવા માટે ગુજરાત વર્ના. ધારણ કરીને શું થાય છે તે જોઈએ, ન નિરાશ બનીએ, ન બેટી કયુલર સોસાયટીને બે લાખ આશામાં ઝુલાઈએ, અણધારી કોઈ ઘટનાના ગર્ભમાં બીજી અનેક રૂપી આપવાની જાહેરાત - અણધારી ઘટનાઓ રહેલી હશે એવી કલ્પનો સાથે આપણે આપણુ કરી હતી. તાજેતરમાં શ્રી કર્તવ્યમાં વધારે જાગ્રત અને સક્રિય બનીએ.
મહાવીર જૈન વિદ્યાલયને મુંબન શ્રી, મહાદેવભાઈ સ્મારક
ઇમાં જેવું વાડીલાલ સારાભાઇ - સદ્દગત શ્રી મહાદેવભાઈનું નામ અને કાર્ય આજે એટલું બધું વિધાર્થીગૃહ છે તેવું અમદા[.. પરિચિત છે કે તેમના સ્મારકના અનુસંધાનમાં તેમને કશો પણ પરિ- વાદમાં તેમના નામ સાથે દર ચય આપવાની જરૂર છે જ નહિ. તેમનું જે સ્મારક ઉભું કરવાની જોડાયેલું એક વિધાથJડ શરૂ કરવા માટે એક લાખ રૂપીઅ ઉપરની
-ના