Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1944 Year 05 Ank 16 to 24 and Year 06 Ank 01 to 16

SR No.: 525929
Original Sutra Author: N/A
Author: Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1944
Total Pages: 150
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 15 MB

Page 26

૧૭૪
પ્રણવ જૈન
. ૧પ-ર-૪૪
सञ्चस्स आणाए उबहिए मेहाची मारं तरति । સત્યની આણમાં રહેનારે બુદ્ધિમાન માનવી મૃત્યુને તરી જાય છે.
સંઘના પ્રમુખનું પ્રાસંગિક વિવેચન
- પ્રબુદ્ધ જૈન
. सत्यपूता बदेवाचम् ફેબ્રુઆરી ૧૫
. ૧૯૪૪)
[ શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધની તા. ૬-૨-૪૪ ના જ મળી વાર્ષિક સામાન્ય સભા સમક્ષ સંઘના પ્રમુખશ્રી પરમાન કુંવરજી કાપડીઆએ નીચે મુજબ વિવેચન કર્યું હતું.
ગત વર્ષ દરમિયાન શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સાથે જે કાંઈ પ્રવૃત્તિ કરી છે અને નવા વિકાસ સાથે છે તેને ખ્યાલ આજે રજુ થનાર સંઘના વાર્ષિક વૃત્તાન્ત ઉપરથી આપને આવશે. સંધના મંત્રી શ્રી મણિલાલ મેકમચંદ શાહ જેમણે સંધની આજ સુધી અનેકવિધ સેવાઓ બજાવી છે અને જેઓ સંધના પ્રાણ૩૫ મંત્રી છે તેમની વચગાળે અણધારી માંદગીએ આપણને અસ્વસ્થ બનાવી મૂક્યા હતા. સદ્ભાગ્યે તે ખુલ્લામાંથી તે તેઓ ઉગરી ગયાં છે. એમ છતાં પણ તેની અસરથી તેઓ મુક્ત થયા નથી અને પરિણામે તેમની હીલચાલ ઉપર આજે આસાધારણ અંકુશ મુકાઈ ગયા છે. તેમની તબિયત દિન પર દિન સુધરતી આવે અને પહેલાં માફક સંધની તેમજ જન સમાજની અનેક પ્રવૃત્તિએમાં તેઓ સક્રિય ભાગ લેતા થઈ જાય એમ આપણે ઈડીએ અને પ્રાથએ. તાજેતરમાં તેમણે રૂ. ૧૦૦૦૦ સંધના પુસ્તકાલયને અને રૂ. ૩૦૦૦ સંધદ્વારા કરવાના અન્ય કાર્યો માટે
તેર
તમના અપણે જેટલો ઉપકાર માની
નિર્ણએ બાંધવા જે
વી
કે કાનના આધારે જ પિતાના
સમ્યગ દર્શન ("Gandhi Era iu World Politics' 41341 - શ્રી. વાઈ. છે. કૃષ્ણમૂર્તિએ લખેલી નાની પુસ્તિકાના અગ્રવચન " તરીકે સર સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણને નીચેને લેખ લખે છે.) * “જે પ્રજાને સમ્ય દર્શન-vision-નથી તે પ્રા નાશ પામ છે. દુનિયાના ભાવી વિષે અનેક યોજનાઓ વિચારવામાં આવે છે. આ જનાઓ રાજકીય તેમજ અર્થાકીય મુદ્દાઓ ચર્ચે છે. પણ તે સર્વે સારા અથવા ખરાબ એ સાથે જોડાયેલી હોય છે. આધ્યાત્મિક દર્શન એ આ સર્વ જનાઓનું મુખ્ય નિયામક દયેય હોવું જોઇએ અને રાજકારણી તેમ અર્થકારણી શાસ્ત્રકારોએ આ આધ્યાત્મિક દર્શનના આધારે જ પિતાના નિર્ણય બાંધવા જોઈએ, અને પિતાની સર્વ પ્રવૃત્તિઓ ચલાવવી જોઈએ. સાચું દર્શન એજ ખરી અગત્યની વસ્તુ છે. દુનિયાને નવરચનાની આજે સૌથી વધારે અપેક્ષા છે. સમાજ પણ નવરચના માંગી રહેલ છે. ઈતિહાસ પણ તે તરફ આંગળી ચીધી રહ્યો છે. અને જે આપણી આજની સંસ્કૃતિને ઉધ્ધાર થવાનું હોય અને આપણે જંગલીપણામાંથી અને પશુ- વૃત્તિમાંથી ઉચે આવવાના હોઈએ તે આજની કટોકટીભરી વિષમર્પોિમાંથી ઉગરવા માટે નૂતન વિશ્વવ્યાપી નવરચના - સિવાય બીજો કોઝ ભાર્ગ હોઈ શકે જ નહિ. - સમાજના વિકાસક્રમમાં ઉત્તરોત્તર ત્રણ ભૂમિકાઓ માલુમ પડે છે. જંગલના કાયદાને એટલે કે પશુબળની સર્વોપરીપણાને
| થતું હોય અને હિંસાનું અને સ્વાર્થ પરતાનું પ્રાધાન્ય હેય તે પહેલી ભૂમિકા. વ્યવસ્થિત રાજ્યસત્તાનો વહીવટ શરૂ થાય અને અદાલત, સપાછળ. અને, કેદખાનું એ ત્રિવિધ
જના સાથે નિષ્પક્ષ ન્યાય મળવાની અવસ્થા નિર્માણ થાય એ બીજી ભૂમિકા. અને અહિંસા અને નિસ્વાર્થતાની પ્રતિષ્ઠા થાય અને પ્રેમ અને પ્રજાનિયમન એકાકાર બને એ ત્રીજી ભૂમિકા. આ છેલ્લી ભૂમિકા એ સુધરેલી માનવતાનું અન્તિમ, ધ્યેય છે. સત્તાના ઉપયોગ ઉપર આધાર રાખવાનું તંદન છેડી દે એટલું જ નહિ પણ રાજ્યસત્તા તરફના કોઈ પણ લાભ કે મહેરબાનીની લેશમાત્ર આશા કે અપેક્ષા ન રાખે, ઘરસંસારને ખરા અર્થમાં ત્યાગ કરે અને અંગત સર્વ મનોરથ અને મહત્ત્વાકાંક્ષાઓને સર્વથા તિલાંજલિ આપે, દુનિયામાં સુખશાન્તિ સ્થપાય એ માટે હરહમેશ પિતાના મૃત્યુને આવકારદાયક લેખે- આવી સ્ત્રીપુરૂષોની સંખ્યા જેટલા પ્રમાણમાં વૃદ્ધિગત થાય તેટલા પ્રમાણમાં ઉપર જણાવેલ ધ્યેયની વધારે સમીપ દુનિયા 'પ્રગતિ કરી શકે. ગાંધીજી એક આવા પુરૂષ છે. દુનિયાને દેરવણી આપવાને તેમને અધિકાર પશુબળ કે ગૂઢ પ્રચારને કારણે નહિ પણ આત્મગત નૈતિક પ્રભુત્વ અને આધ્યાત્મિક દર્શનના
દાનના કારણે સર્વત્ર સ્વીકારાયેલ છે. આપણી આજની કમનસીબ દુનિયાની બુદ્ધિ બહેર મારી ગઈ છે અને નૈતિક તાકાતને પક્ષઘાત લગુ પડે છે. અને સમ્યમ્ દર્શન અને અડગ નિશ્ચય
તેટલો ઓછો છે. તેમની સેવાનિષ્ઠા અને ઉદારતા આપણું સર્વના દિલમાં વસે એવી આપણે પ્રાર્થના કરીએ. આવા ઉચ્ચ કોટિના એક સમાજ સેવકને રૂ. ૧૦૦૦૦ ની થેલી
અર્પણ કરીને સન્માનવાને સંધની . કાર્યવાહક સમિતિએ જે નિર્ણય કર્યો છે તે સ્તુત્ય અને અવકાર એગ્ય છે. આ થેલીમાં મણિભાઈથી ઓછા વધતા પરિચિત સૌ કોઈ ભાઈબહેને પિતાની શક્તિની સામાન્ય સીમા ઓળંગીને પણ સંગીન ફાળો આપશે એવી આપણે આશા રાખીએ !
સંઘ પ્રબુદ્ધ જૈન ધ.રા, પયુંષણ વ્યાખ્યાનમાળા દ્વારા, તેમજ અન્ય પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા માનવજીવનને મૌલિક રીતે સ્પર્શતા, સમાજ ક્રાન્તિને ઉભેંધતા, અનેક અનિષ્ટ રૂઢિ પ્રણાલિઓને વિરોધ કરતા અને સામાજિક વહેમ, પાખંડ અને અત્યાચારને સામનો કરતા વિવિધ વિચારો સમાજ સમક્ષ રજુ કરતે આવ્યા છે અને પ્રગતિશીલ ભાવનાઓને અને આદર્શને પષતે આવ્યા છે. આ બધા વિચારપ્રચાર સાથે જનસેવાની વિવિધ પ્રવૃત્તિઓ
જોડાયેલી હોય તે જ આપણે જે વિચારો રજુ કરીએ તે જન- સમાજને ઉંડી રીતે સ્પર્શે અને આપણે કેવળ વાત કરનારા કે
હવાઈ વિચારોના કીલ્લાઓ બાંધનારા નથી પણ આપણા સર્વ વિચાર, આચાર અને પ્રચાર પાછળ જનસેવાની ઉંડી ભાવના છે એવી લેકેને પ્રતીતિ થાય, આજે મુંબઈ જૈન યુવક સંઘે જે વિવિધ પ્રકારનાં સેવાકાર્યો હાથ ધર્યા છે તેના પરિણામે મુંબઈ જન યુવક સંધની પ્રતિષ્ઠા ઘણી વધી છે, અને તેના વિચારે તેમજ ક્રાનિદર્શી પ્રવૃત્તિ વિષે લે.કેના દિલમાં વિશેષ આદર જન્મે છે. આ સેવા કાર્યોની મેટી મર્યાદા એ છે કે સધે એવી કઈ સેવાની પ્રવૃત્તિ ઉપાડવી ન જોઈએ કે જે તેના ગજા ઉપરની હોય અને જેને પાર પાડવા માટે જેની સાથે કશો પણ વિચારમેળ ન હોય એવા શ્રીમાન વર્ગની મદદ શક્તિની કરીથી આપણા ચિત્તમાં પુનઃ પ્રતિષ્ઠા ન થાય ત્યાં સુધી આપણા માટે બહુ આશા રાખવા જેવું કશું છે જ નહિ. આ બાબતમાં ગાંધીજી જગતને વધારે સારી અને સુખી સૃષ્ટિને નિર્માણમાર્ગ દર્શાવી રહ્યા છે.
* મૂળ લેખકઃ સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણન
, અનુવાદક પરમાનંદ