Page Text
________________
Rege. Na, B. A
પ્રબદ્ધ જૈન “D
26. લવાજમ રૂપિયા ૩
" શ્રી મુંબઈ જૈન યુવકસંઘનું પાક્ષિક
મુખપત્ર મણિલાલ મકમચંદ શાહ
૬ વર્ષ ૬ ]
મુંબઈ: ૧૫ ડિસેમ્બર ૧૯૪૪ શુક્રવાર
--
-
કેટલાક સમાચાર અને નોંધ
કોલ્હાપુરનું દેવસ્થાન બીલ
તે તે સંપ્રદાય સિવાય અન્ય કોઈને પણ હક લાગી ન શકે અને તે કોલાપુર રાજ્ય તાજેતરમાં દેવસ્થાન બીલ એફ ૧૮૪૪
મીલ્કત કે આવકને તે તે સંપ્રદાયના લોકોના ભલા માટે કે સર્વસામાન્ય
મીલ્કત કે આવકના તે તે સંપ્રદાયના લાકાના ભલા નામનું એક બીલ પિતાના દરબાગ ગેઝેટમાં પ્રગટ કર્યું છે.
પ્રજાના કલ્યાણ માટે ઉપયોગ કરવાની મુનસફી ને તે વર્ગને જ રહેવી, તા. ૧૯-૧૨-નું જન’ પત્ર જણાવે છે તે મુજબ કોલ્હાપુરના
જોઈએ. પણ આ બીલમાં તે રાજ્યની નીમેલી એક કમીટીને જ બધે રાજવીઓએ ભૂતકાળમાં હિંદુ મુસલમાન વગેરે કામના જે જે ધર્મસ્થા
વહીવટ તેમ જ વ્યયની સત્તા સંપવામાં આવી છે. આ કેવળ અનુચિત નકોમાં જમીન રોકડ કે સાલીયાણા તરીકે ભેટ ધરવામાં આવી હોય ,
આક્રમણું જ કહેવાય. તેને તેમજ કોઈ પણ ધર્મસ્થાનકની સારસંભાળ લેનાર કોઈ ૫ણું રહ્યું
* પ્રસ્તુત બીલની આખી નકલ, હાથ ઉપર નહિ હોવાથી ન હોય તેવા મંદિરે વગેરેને વહીવટ ચલાવવા માટે દેવસ્થાન મંડળની
તેની વિગતવાર આલોચના કરવી શક્ય નથી., બીલની કલમે સ્થાપના કરી હતી. આ મંડળની પુનઃ રચનાના બહાને રાજ્ય તરફથી
મુસલમાની મસજદેને તેમ જ તેમનાં અન્ય ધર્મસ્થાનકેને લાગુ પડે ઉપર જણાવેલ દેવસ્થાન બીલ રજુ કરવામાં આવ્યું છે. આ બીલની
છે કે નહિ એ સમજી શકાતું નથી. બીલી કલમેમાં મુસવમાનના મુખ્ય કલમો નીચે મુજબ છે – ' :
ધર્મસ્થાનકેને કોઈ ઠેકાણે જો જ નથી. આમ છતાં પણ દેવસ્થાન
મંડળમાં ઓછામાં ઓછા એક મુસલમાન હોવો જોઈએ એમ જણાવ૧ દેવસ્થાનની પૂની વ્યાખ્યાને વિસ્તૃત કરી ધાર્મિક પુજા
વામાં આવ્યું છે, જે આ બીલ મુસલમાનોને લાગુ પડતું ન હોય તે સ્થાન કે જેની પાસે રેકર્ડ સિકયુરીટી અથવા સ્થાવર મિલકત હોય
દેવસ્થાન મંડળમાં મુસલમાનોને શા માટે અવકાશ હવે જોઈએ એ એ ઠરાવીને જનોના દેરાસર, ઉપાશ્રયે, તથા સર્વ ધર્મના મંદિર સમજી શકાતું નથી. આ બાબતમાં રાજ્યે તુરત જ ખુલાસે કરવું જોઈએ, અને યાત્રાળુઓને ઉતરયાની ધર્મશાળાઓ, કુવા, વાવ વગેરેને પણ આ બીલ જેમ અન્ય વર્ગોને તેમજ જૈનને અને તેમનાં દેવદેવસ્થાન બીલ લાગુ પાડી નવા સુધારાથી દેવસ્થાન મંડળના કાબૂ સ્થાનેને લાગુ પડે છે. કોલ્હાપુર રાજ્યમાં જેને ભેજ તીર્થ હેઠળ મુકવામાં આવનાર છે.
આવેલું છે અને એ ઉપરાંત અનેક મંદિરે તેમજ ઉપાશ્રયે પણ અસ્તિત્વ ૨ ઇલાકા પંચાયતમાંના બાર સજે કે જેમાં ઓછામાં ઓછી
ધરાવે છે. આ કારણે આ બીલ ઉપર જૈન સમાજે પણ પુરો વિચાર બે હરિજન, એક મુસલમાન, એક સ્ત્રી હોવા જોઇશે અને રાજ્ય
કરીને તેમાં રહેલા અણઘટતાં મુદાઓ સામે પિતાને અવાજ મજબુત તરફથી બીજા ચાર સભ્યોની તેમાં નિમણુક કરવામાં આવશે આ રીતે પણે રજુ કરવાની ખાસ જરૂર છે. - સેળ સભ્યનું દેવસ્થાન મંડળ થશે.
" પણ સાથે સાથે આવા બીલના ઉદ્ભવ ઉપરથી અન્ય સમાજે ૩ દેવસ્થાન બીલના આધારે સઘળા દેવસ્થાને અને બીજી
તેમજૈ જૈન સમાજે દેવદ્રવ્યના નામે ખડકાતા અને કશાપણુ ઉપગમાં ધાર્મિક સંસ્થાની મિલ્કતને આ દેવસ્થાન મંડળની માલીકી ગણવામાં
નહિ આવતા દ્રવ્યના ગંજના જ વિષે દીર્ધદષ્ટિથી વિચાર કરવાની આવશે અને તેનો વહીવટ સત્તા વગેરે આ દેવસ્થાન મંડળના
પણ એટલી જ જરૂર છે. દેવદ્રવ્ય સંબંધે લાંબા કાળથી ચાલી આવતી હસ્તક રહેશે.
પ્રયા દેવદ્રવ્યના કોઈ પણ પ્રકારના સાર્વજનિક ઉપયોગની વિરૂદ્ધ છે.
આ દ્રવ્યમાંથી થોડેઘણે વ્યય બે રીતે થાય છે. (૧) મંદિર તેમજ ( ૪ દેવસ્થાન મંડળ પિતાના કાબુમાં આવેલી દેવસ્થાને વિગેરેની
મૂર્તિના શોભા શણુગાર વધારવા પાછળ, અને (૨) મંદિર બંધાવવા મિલ્કતમાંથી નિત્ય નિયામક ખર્ચ કરશે અને તેના વધારામાંથી પ્રથમ
પાછળ. પશુ માટે બાગે તે એકઠું થતું દેવદ્રવ્ય જુદી જુદી સીકયેરીટી, દેવસ્થાન મંડળ ચલાવવા માટે રોકેલા સ્ટાફ વિગેરેને ખર્ચ બાદ કરતાં :
સરકારી લેન તેમજ સેના ચાંદીમાં તેમજ બીજી રીતે વ્યાજ વધે તેમ બાકી જે બેલેન્સ રહેશે તેમાંથી ૪૦ ટકા શિક્ષણ નડાને મદદ આપશે. અને તે છે અને વિશ્વના ટીન લક્ષ્ય આ દ્રવ્ય બને ૨૦ ટકા પ્રાથમિક નિશાળના મકાને માટે ૨૦ ટકા સાર્વજનિક ઉપયોગ માટે વાપરશે.
તેટલું વધારવા પાછળ જ હોય છે. આવી રીતે રોકાયેલું દેવદ્રવ્ય ઘણું
વખત ડુબી જાય છે અથવા તે છવાઈ જાય છે, પણ તેમાંથી સમાજ- પ દે સ્થા. ડળ પિતાના ઉદ્દેશને પહોંચી વળવા માટે કોલ્હાપુર હિત ષક કશું પણ કાર્ય થઈ શકતું નથી. રાજ્યમાં આવેલા દેવસ્થાને અને મિલ્કત તથા બહારના દેવસ્થાને કે " દે દ્રવ્ય સંગ્રહ કરવાની મનોદશા ધરાવતા વર્ગો ઉપર જ જેમની મિલકત કેલ્લાપુર રાજ્યમાં આવેલી હશે તે બધા ઉપર હવે
વેલ બીલ ઉપથી ખુબ ધડે લેવાની જરૂર છે. તેમણે સમજી લેવાની પછી કરાવાશે તે મુજબ ટેકસ નાંખશે.
જરૂર છે કે આ નિરર્થક સંગ્રહ નથી આગામી કઈ રાજ્યવ્યવસ્થા દેવસ્થાનોમાં નિરર્થક એકત્ર થતી અને મંદિરના તેમજ સહી શકવાની કે નથી આગામી કેઈ સમાજચના ટકવા દેવાની. જે આ મૂતિઓના બીનજરૂરી શોભાશણગાર પાછળ વેડફાતી મીલ્કતને તમે એ દ્રવ્યના સદુપગના ભાગે વહેતા નહિ કરો તે એ સમય તેમજ અવકને જનકલ્યાણના તેમજ અજ્ઞાન નિવારણુના કાર્યોમાં બહુ જદિથી ચાલ્યા આવે છે કે જ્યારે સમાજ અથવા તે રાજ્ય ઉપયોગ થાય એ જેટલું આવકારદાયક છે તેટલું જ આવશ્યક છે તમારા દેવદ્રવ્યના ભંડારે ઝૂંટવી લેશે અને પિતાને કાવશે તે તેને પણ જે રીતે તે વિચારને અમલ ઉપર જણાવેલ દેવસ્થાન બીલમાં ઉપયોગ કરશે. માટે સંધ અને સમાજના અગ્રેસર વખતસર ચેતે સૂચવવામાં આવ્યું છે તે રીતે નહિ. આ બીલ પાછળ જુદા જુદા અને દેવભંડારે સ્વેચ્છાથી સમાજ ઉપયોગ માટે ખુલ્લા કરે. સંપ્રદાય અને દેવસ્થાનના મલ્કત ઉપર દાદાપુર દરબારની ' કેલ્કાપુરનું દેવસ્થાન બીલ અનેક દષ્ટિબિંદુએથી વાંધા પડતું હકમત સ્થાપવાનો આશય રહેલો હોય એમ લાગે છે અને છે. સાંપ્રદાયિક સંસ્થાઓ ઉપર કોઈ પણ રાજ્યને આવે હસ્તક્ષેપ કાઈ આવા આશયથી પ્રેરાયલું બીલ અયન્ત વાંધા ભરેલું અને ' પણ રીતે સ્વીકારી શકાય જ નહિ. આમ છતાં પણ દેવસ્થાનકમાં વિરોધ કરવા કેમ્પ બને છે. મંદિરની મીલકત અને આવક ઉપર એકઠા થતા દ્રવ્યના ઉપયોગ સંબંધમાં આજે નહિ તે આવતી કાલે
મતિના માટે ભાગે
તે
મજ બીજી રીતે આ બને બને
હિત અને કમી લેવાની જ શમી કઈ રામને
| SR No. | 525929 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1944 Year 05 Ank 16 to 24 and Year 06 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1944 |
| Total Pages | 150 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 15 MB |