Page Text
________________
૧૫૮
તા. ૧૫-૧-૪
અરીસા આક્ષેપ
મ લાગે
લાં લેવાના પ્રસંગ
કાર્ડ
ધાર હોઇ શકે તે
અભિપ્રાય સંધની
મૂકે છે અને શિસ્તભંગ કરતા સભ્ય સામે કેમ પગલાં ભરે ઘડવામાં આવ્યા છે અને તેના અનુપાલનનો આગ્રહ રાખવામાં છે? આવા બધા પ્રશ્નોને જવાબ આપવાની જરૂર રહે છે. આવે છે અને તે કારણે સંઘને અગત્યના સભ્યો ગુમાવવાનો ખરી ? આજે જ્યારે મુંબઈ જેન યુવક સંધની કાર્યનીતિ પ્રસંગ પણ આવે છે. જૈન સમાજ કે સ્થાનકવાસી સમાજ પરત્વે અમુક આક્ષેપ થઈ રહ્યા છે ત્યારે ઉપરના પ્રશ્નોની એક સાગર સમાન છે, જયારે મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ એક થોડી ચર્ચા જરૂરી હોય એમ લાગે છે. પ્રથમ તે જેમ અન્ય નાના સરખા સરોવર સમાન છે. સરોવરની પરિસ્થિતિ સાગર કોઈ સમાજને તેમજ સ્થાનકવાસી સમાજને કોઈપણ અનિષ્ટ ને લાગુ પડી શકે. સરોવરનાં પાણી ખાં રાખવા માટે લાગતી વ્યકિત સામે પગલાં ભરવાને અને તેને જરૂર જણાયે પાળ જોઈએ અને જળ શુદ્ધિને લગતા ચોકકસ નિયમ પળાવા બહિષ્કૃત કરવાનો હક્ક છે જ એ વિષે બેમત હોવા સંભવી જોઈએ. મુંબઈ જૈન યુવક સંધ સ્થાનકવાસી કે દેરાવાસી નથી, પણ દેશના તેમજ સમાજના આધુનિક સંગમાં જ્યારે જેવા વિશાળ સમુદાયના માર્ગે ચાલવા જાય તે પિતાનું સંપ્રદાયિક મતભેદો હળવા થઈ રહ્યા છે. વિશાળ જૈન સમાજ વ્યકિતત્વ ગુમાવી બેસે. સ્થાનકવાસી કે દેરાવાસી સમુદાય તેમજ જનસમાજની દષ્ટિએ આપણે આપણું પ્રશ્નો વિચારતા
શિસ્તની સખ્તાઈના માર્ગે ચાલવા જાય અને પોતાની સ્ત્રીથયા છીએ, જ્યારે આધુનિક શિક્ષણને લીધે આપણી વારસાગત
કારાયલી માન્યતા કે આચારથી અન્યથા વર્તનાર સર્વ કાઈધાર્મિક તેમજ સામાજિક માન્યતાઓમાં મૌલિક પરિવર્તન
ને અલગ કરવાના રાહે ચાલવા લાગે છે તેનું આયુષ્ય થઈ રહ્યું છે ત્યારે તેમજ સ્થાનકવાસી સમાજના વિશિષ્ટ
અકુદરતી રીતે ઢંકાઈ જાય, અને તેને સમુહદેહ બહુ થોડા
વખતમાં જર્જરિત થઈ જાય. સગે ધ્યાનમાં લેતાં પણ પ્રસ્તુત બહિષ્કાર પ્રવૃત્તિ વ્યકિતસ્વાતંત્રયનું અણઘટતી રીતે રૂંધન કરનારી, બહિષ્કન ભાઈઓ
આ લાંબુ વિવેચન પુરૂં કરવા પહેલાં એક બે બાબતને માટે પાર વિનાની આફત નોતરનારી અને સરવાળે સ્થાનકવાસી
ખુલાસે કરવાની જરૂર લાગે છે. શ્રી. ખીમચંદભાઈ મું. જે. - સમાજનેજ હાસ કરનારી છે અને તેથી આવી બહિષ્કાર યુ. સંધના ઠરાવ ઉપરના લેખમાં એ મતલબનું જણાવે છે
પ્રવૃત્તિ અનિષ્ટ અને પરિત્યાગયોગ્ય છે. બીજું જુદી જુદી કે સંધની કાર્યવાહક સમિતિની ચર્ચા દરમિયાન એમ કહેવાયું - સંસ્થાઓને શિસ્તભંગના પગલાં લેવાના પ્રસંગે પ્રાપ્ત થયા કે કદાચ દલીલને ખાતર. એમ માની લઈએ કે સ્થાનકવાસી " છે તે ઘણું ખરું તે તે સંસ્થા સામે આગેવાન બળવાર કોઈ
સમાજને પિતાનાં કોઈ પણ સભ્યનો બહિષ્કાર કરવાનો એક વ્યકિત સામે લેવાયા છે, જ્યારે સ્થાનકવાસી કેન્ફરન્સને
અધિકાર હોઈ શકે તો પણ એ અધિકાર ભેગવવાને સ્થાનક૧ ઠરાવ એક પ્રકારના સમુહબહિષ્કારને ઉતેજે છે અને તેમ કરવાનો વાસી સમાજ લાયક નથી. આવા અભિપ્રાય સંધની કાર્યવાહક આડકતરો આદેશ આપે છે. આ દોરવણી મારી જેવી સામાન્ય
- સમિતિને કદિ હતાજ નહિ કે છે પણ નહિ એમ હું અને એમ છતાં સ્થાનકવાસી સમાજની હિતેચ્છુ અનેક વ્યકિતઓ સંધના પ્રમુખ તરીકેની જવાબદારીથી કહી શકું છું. માત્ર ગ્ય નથી લાગતી. ત્રીજું સ્થાનકવાસી સમાજની રચના અને
એક સભ્ય પ્રસ્તુત ઠરાવની ચર્ચા દરમિયાન એવી મતલબનું મુંબઈ જૈન યુવક સંઘની રચના વચ્ચે અસાધારણ અન્તર છે.
જણાવ્યું હતું કે આજની પરિસ્થિતિમાં અને સંઘો અને વિશાળ જૈન સમાજને સ્થાનકવાસી સમાજ એક વિભાગ છે. આ જ્ઞાતિઓનાં બંધારણે આજે જે સ્થિતિમાં છે તે સંગોમાં પણી બાજુ દિગંબર સમાજનું દળ બહુજ નાનું છે, પણ શ્વેતાંબર સ્થાનકવાસી સંધને કે અન્ય સંધો કે જ્ઞાતિઓને આ બહિષ્કાર મૂર્તિપૂજક તેમજ સ્થાનકવાસી સમાજ અને ભિન્ન સમાજ ગણાતા કરવાનો અધિકાર રહ્યો નથી. કાર્યવાહક સમિતિની ચર્ચાને હોવા છતાં પરસ્પર વચ્ચે બહુ ગાઢ સામાજિક અને કૌટુંબિક ઉપરના આકારમાં રજુ કરીને શ્રી. ખીમચ ભાઈએ સંધ સંબંધે અસ્તિત્વ ધરાવે છે, તેમજ અનેક ધાર્મિક બાબતમાં બધા વિષે ભારે ગેરસમજુતી ફેલાવી છે અને સંધને ભારે અન્યાય અવારનવાર સાથે જોડાય છે. વળી જેન જૈનેતર વચ્ચે ઘણે
કર્યો છે. ઠેકાણે દીકરા દીકરીના સગપણ સંબધ પણ ચાલુ નિર્માણ આ ઉપરાંત એક બીજી એવી ગેરસમજુતી ફેલાયેલી માલુમ થયાજ કરે છે. વળી આજે સૌ કોઈને સંપ્રદાય સંબંધ પડે છે કે સંઘની પ્રસ્તુત કાર્યવાહક સમિતિની સભાની ચર્ચા જન્મથી નક્કી થાય છે એમ છતાં અમુક સંપ્રદાયની વ્યકિતઓ દરમિયાન કેટલાક સભ્યએ સ્થાનકવાસી સમાજ પ્રત્યે અથવા અમુક માન્યતાઓ ધરાવે છે એમ સૌ કોઈ વિષે માની લેવું તે તે સમાજના આગેવાનો પ્રત્યે તિરસ્કાર દર્શાવતા ઉદ્દગાર યોગ્ય નથી. આધુનિક શિક્ષણે સંપ્રદાયિક માન્યતાનાં મૂળ કાઢયા હતા. હું તો એ સભાના પ્રમુખસ્થાને હતો અને આ
એટલાં બધાં હલાવી નાંખ્યાં છે કે અમુક સંપ્રદાયની અમુક તિરસ્કાર કેઈ પણ સભ્ય દાખમ્યો હોય એવું લેશ માત્ર બન્યું જ | કે માન્યતાઓ અને ચોક્કસ આચાર નક્કી કરવામાં આવે અને તે ઉપર નથી એમ હું સત્યની સક્ષીએ કહી શકું તેમ છું. અલબત્ત સહી કરે તેને જ તે સંપ્રદાયનો ગણવો એમ ઠરાવવામાં તો આજના
સ્થાનકવાસી સમાજમાં આજે વેગ પકડી રહેલી સમુહબહિકેળવાયેલા વર્ગમાંથી કેટલી મોટી સંખ્યાને નીકળી જવાને
કાર પ્રવૃત્તિની કઈ કઈ સભ્ય બહુ સખ્ત ટીકા કરી હતી, પ્રસંગ આવે એ એક મોટો સવાલ છે. આજના અન્ય સાંક
પણ એને અર્થ સ્થાનકવાસી સમાજ કે તેના અગ્રેસર પ્રત્યે
તિરસ્કાર દર્શાવવામાં આવ્યો એમ કરવામાં આવે તે ગ્ય નથી. દાયિક સમાજ માફક સ્થાનકવાસી સમાજની પણ આવી અસ્પષ્ટ જે સંધને ઉદેશ જૈન સમાજના ભિન્ન ભિન્ન અંગે વચ્ચે એકતા અથવા તે પ્રવાહી પરિસ્થિતિ છે. બીજી બાજુએ મુંબઈ જૈન કેળવવાને છે અને સમગ્ર જૈન સમાજમાં એકતાની બુદ્ધિ યુવક સંધ એક નાનું સરખું મંડળ છે, સષ્ટ્રીયતા અને વિશાળ વિકસાવાને છે તે સંધ અથવા સંઘના જવાબદાર માણુ
જે ઘડિએ પક્ષ વિપક્ષની બુદ્ધિથી વિચારશે, બોલશે, અથવા જૈન સમાજને ધ્યાનમાં રાખી તેણે પોતાનું ચોક્કસ બંધારણું વતશે તે ઘથિી સંધના અસ્તિત્વની કેડીની પણ કીંમત નહિ રહે. ઘડયું છે અને આજના ધોરણે કેવળ પ્રાગતિક વિચારો ધરાવનાર,
- આશા રાખવામાં આવે છે કે આટલા લાંબા વિવેચનના સામાજિક ક્રાન્તિનાં સ્વપ્નાં સેવનાર અને રાષ્ટ્રની આઝાદીને
- પરિણામે શ્રી. મુંબઈ જૈન યુવક સંધની કાર્યવાહીના ઠરાવ અગ્રસ્થાન આપનાર તેમજ સમગ્ર જૈન સમાજની એકતા
પાછળ રહેલે આશય યથાસ્વરૂપે ગ્રહણ કરવામાં આવશે અને સ્વીકારનારને જ તેમાં સ્થાન છે. સંધના સભ્યો માટે ઉપર તે સંબંધમાં ઉભી થએલી અણઘટતી ગેરસમજુતીઓ દૂર, જણાવેલ આશયને ધ્યાનમાં રાખીને કેટલાક શિસ્તના નિયમો થશે.
પરમાનંદ,
| SR No. | 525929 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1944 Year 05 Ank 16 to 24 and Year 06 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1944 |
| Total Pages | 150 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 15 MB |