Page Text
________________
A ઇન્કાર કહે તે તાતા મૈશા
જ પડશે
સંબંધ બંધાય નદિ, ચેતક હડધુત થાય અને પિતાના શકે, અને જે એમ બને તે જે ભાઈઓને “સ્થાનકવાસી ' , " ગામ કે શહેરમાં રહેવું તેને ભારે પડી જાય. અને આ બધું સમાજ પાતાથી દૂર ગયેલા લેખવામાં આવે છે તે ભાઇઓ આપે શેને માટે માત્ર પોતે જે સંપ્રદાયમાં છે તેની ચાલું માન્યતા આપ પોતામાં ભળી જશે. પણ તે ત્યારે જ બને કે જે એ ભાઇથી પિતે જરાક દૂર જવાની હીંમત કરી અને પિતાના
એના કહેવામાં આવતા ઉન્માર્ગગમનની આજે ઉપેક્ષા કરવામાં સંપ્રદાયને માન્ય નથી એવા એક ગુરૂ વિષે પોતે જરા વધારે છે. પણ જો આજે ઉભી કરવામાં આવેલી બહિષ્કાર પ્રવૃત્તિનં :]
યથાસ્વરૂપે અમલ કરવામાં આવે તે પરિણામે એ બધા પડતે આદર દર્શાવ્યો એટલા માટે. આજે જ્યારે ચોતરફ માન્યતા૫રિવર્તન ચાલી રહ્યા છે. અને બાપ અને દીકરા
ભાઈઓને જ માત્ર નહિ પણ તેમના કુટુંબકબીલાને સ્થાનક વચ્ચે અને પતિ અને પત્ની વચ્ચે પણ માન્યતાભેદ અને
વાસી સમાજ હંમેશને માટે ગુમાવશે, તેઓ. સ્થાનકવાસી, મતભેદો હોય એવી અપણી ચાલુ જીવનની સ્વાભાવિક સ્થિતિ સમાજથી હંમેશને માટે વિમુખ બનશે. આ કેવળ ખાતે. થઈ પડી છે, ત્યારે એક ચોકકસ સમાજના દીર્ધદશ આગેવાને, વ્યાપાર અને સમાજ હાસને વ્યવસાય શાણે. સમાજ તે : 1. પિતાનીજ સમાજના સંખ્યાબંધ ભાઇ બહેનોને માન્યતા- કદિ નજ કરે. ભેદના કારણે પિતાના સમાજની બહાર કરવાની ધમકી આપે, આ ઉપરાંત શ્રી કાનજી મુનિની પ્રવૃત્તિનાં બીજાં ગમે તે : | 'એ આજના જમાનામાં કલ્પનામાં આવે તેવું નથી, એમ છતાં પરિણામ આવે, પણ આપણે જરૂર ઇચ્છીએ કે આજે જન | કમનસીબે એક વાસ્તવિક હકીકત તરીકે સ્વીકાર્યા સિવાય ચાલે *, સમાજ અનેક સંપ્રદાયમાં વહેચાય છે, તેમાં વળી કાનજી તેમ નથી.
સ્વામીને એક નવો સંપ્રદાય ન વધે તે સારું. કેઈ નો. વિશેષતઃ પ્રસ્તુત સમાજબહિષ્કારની ધમકીનાં બે પરીણામ સંપ્રદાય ઉભા થવા ન દે એ આપણા હાથની વાત નથી. આવે. કેટલાક લે કે સમાજ બહિષ્કારના ભયંકર પરિણામેથી પણ આ કાઈ, સંપ્રદાય ઉભું થાય અથવા તે, પુષ્ટ થાય કરીને શ્રી. કાનજી મુનિ વિષે અંતરમાં પુરી શ્રધ્ધા અને એવું કંઈ કાર્ય તે આપણું હાથે થવું ન જ જોઈએ. આ 'T - ભક્તિ ધરાવતા છતાં બહારથી શ્રી કાનજી મુનિ પ્રત્યેની દ્રષ્ટિએ પણ પ્રસ્તુત સંધ બહિષ્કારની પ્રવૃત્તિ જરા પણ એવા છે
શ્રધ્ધાનો ઈન્કાર કરે. બીજી બાજુએ જેઓ પોતાની માન્યતાં- એગ્ય નથી. કારણું કે તમે જેમને દૂર ગયેલા ગણે છેતેમને * ને મકકમપણે વળગી રહે તેઓ પોતાની જાત અને કુટુંબ પર
પિતાના લેખો અને પિતામાં રાખે તે તેમનામાં દૂર રહેવાની '' ' , પાર વિનાની સામાજીક આફત્તે તેતરે. આ બંને પરિણામો અને ગણાવાની વૃત્તિ કદિ ઉત્તેજિત નહિ થાય. પણ એક વખત
શું સમાજના વિશાળ હિતની દ્રષ્ટિએ ઈચછવા ગ્ય છે? તે આખા વર્ગને રીતસર અળગો કર્યા પછી તો તેમને પોતાની " સ્થાનકવાસી કેન્ફરન્સને-શ્રી. કાનજી મુનિના અનુયાયીઓ
પરિસ્થિતિને એક સ્વતંત્ર સંપ્રદાય તરીકે જ વિચાર કરવાની નાં બહિષ્કારને લગતા ઠરાવને આશય કામમાંથી કલહ અને ફરજ પડવાની. આવું પરિણામ શું ઇષ્ટ છે અને અંધકારવખવાદને દૂર કરવાને છે એમ કહેવામાં આવે છે. પણ દાયક છે?. આવી સમાજબહિષ્કારની પ્રવૃત્તિને વેગ આપવાથી કંઈ પણ શ્રી ખીમચંદભાઈએ મુંબઈ જેને યુવક સંધના ઠરાઈ કામ કે જ્ઞાતિના કલહ અને વીખવાદ. કદી શમન પામ્યા ઉપર લેખ લખતાં સંધબહિષ્કાર સંબંધે મેં દર્શાવેલાં કેટલાક સાંભળ્યા છે ખરો ? ઉલટું શ્રી. કાનજી સ્વામીના કારણે વિચારેને પિતાની અનુકુળતા પુરતો ઉપયોગ કર્યો છે. પણું આજે જે કલેહ, વીખવાદ અને ખળભળાટ કમનસીબે તેજ મારા લેખમાં મેં જણાવ્યું છે કે “અવા પ્રસંગે વિચારે પેદા થયા છે તેને કોન્ફરન્સના ઠરાવથી વિશેષ પ્રોત્સાહને યોગ્ય પ્રશ્ન આવી, બહિષ્કાર પ્રવૃત્તિના વ્યાજબી-ગેરવ્યાજબમળ્યું છે, અને કેન્ફરેન્સે જે દેરવણ પિતાના સ્થાનકવાસી પણાને અથવા તે ઔચિત્ય-અનૌચિત્યને લગતે જ છે. ઘણી
સમાજને આપી છે તે દોરવણીને જે સ્થળ સ્થળના સંઘ વખત આવો બહિષ્કાર કેળ અયોગ્ય ન્યાયપૂર્ણ અને * ખરેખર અમલ કરશે તે આજના, સ્થાનકવાસી સમાજની * વ્યકિત સ્વાતંત્ર્યનો રોધક હોય છે, કેટલીક વખત આવો બહિસંખ્યાને તે ઘણો ધકકે લાગશે એટલું જ નહિ પણ પ્રસ્તુત કાર ડહાપણું ભરેલું હેત નથી અને સમાજંનાં વિશાળ ઠરાવના ગર્ભમાં રહેલ સહ-સંધબહિષ્કારના પરિણામે હિતેને ભારે નુકશાનકર્તા બને છે.” વળી આગળ ચાલતો
સ્થળે સ્થળે અનેક નવા, ઝગડાઓ પેદા થશે અને સમાજને ' મેં જણાવ્યું છે કે:- “ આવા બહિષ્કારના શસ્ત્રને ઉપાંગે છિન્ન ભિન્ન કરી નાખશે.
બહુજ સંભાળપૂર્વક અને અસાધારણ સંગેમાં જે રે પ્રસ્તુત સંધ બહિષ્કારની પ્રવૃત્તિ કેટલી ગેરડહાપણું જોઈએ અને જેમ વધારે વિશાળ સમાજ; તેમ શિસ્તની ભરેલી છે એનો પણ છેડે વિચાર કરવા સ્થાનકવાસી ભાઈ- અને બહિષ્કારના શસ્ત્રને અમલ બહુ વિરલ સંગેમ જે એને મારી નમ્રભાવે વિનંતિ છે. આજે એવી સ્થિતિ છે કે, અને પુરી સાવધાનીથી કરવો યોગ્ય લેખાય. નહિ તે પરિણામ - કેટલાક ભાઈઓ અને કેટલીક બહેને શ્રી. કાનજી મુનિના એવું આવે કે ચક્કસ સમાજનું રક્ષણ કરવું અને વ્યવસ્થા
અનુયાયી બન્યા છે જ્યારે તેમનાં અન્ય કુટુંબીજનો ઓ જાળવવી એ જેને હેતુ છે તે શિસ્તનાં પગલાંને અને બહિ-- બાબતમાં કાં તે ઉપેક્ષા ધરાવે છે અર્થવા તે મનથી વિરોધ કારને દુરૂપયોગ કે વારંવાર ઉપયોગ તે સમાજને છિન્નભિંત્ર : ચિન્તવે છે. ભાઈશ્રી ખીમચંદ વેરા પિતાના એક લેખમાં કરી નાંખવામાં પરિણમે.” આ દ્રષ્ટિએ આજે અખત્યાર . જણે છે કે “ શ્રી કાનજીભાઈની ખંડ સુધીની પથારી છે. જે કરવામાં આવેલી બહિષ્કાર નીતિને વિચાર કરવા સ્થાનકવાસી. સિદ્ધાંતમાં સત્યનું અન્વેષણ નથી, જે વસ્તુ વસ્તુ જ નથી સમાજના અગ્રેસને મારી નમ્રભાવે વિજ્ઞપ્તિ છે. ' એનું અસ્તિત્વ ટકવાનું નથી.” વળી તેઓ જણાવે છે કે, . આટલી લાંબી ચર્ચા બાદ સ્થાનકવાસી સમાજને કોઈપણ શ્રી કાનજીભાઈ પ્રત્યે આકર્ષાયેલા ભાઈએ જ્યારે કાનજી' અનિષ્ટ વ્યક્તિને સમાજ બહિષ્કાર કરવાને હકક છે કે નહિ ? ભાઈના સિદ્ધાંત કેટલા વિપરીત છે એ જાણશે તેજ ઘડીએ કાગ્રેસ, મેલેમ લીગ કે હિંદુ મહાસભા એક યા બીજી વ્યકિત તેઓ સ્થાનકવાસી સમાજમાં દૃઢ માન્યતા ધરાવંતા. થઈ સામે શિસ્તના પગલાં, શા માટે ભરે છે ? મુંબઈ જૈન યુવક ની જશે.” આમ બનેવું સંભવિત નથી એમ કંઈ કહી નહિ સંઘ પણ શિસ્તપાલન ઉપર આટલો બધો ભાર શા માટે
દ્વાપણ ભરેલા હોય છે, કેટલીક વાલી અને
| SR No. | 525929 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1944 Year 05 Ank 16 to 24 and Year 06 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1944 |
| Total Pages | 150 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 15 MB |