________________
/ IO /
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવકસંઘનું પાક્ષિક
સુખપત્ર
- જ પ્રબુદ્ધ જૈન
તંત્રી :
Regd. No. B.
4266 લવાજમ રૂપિયા ૩
"
8 મણિલાલ એકમચંદ શાહ
વર્ષ ૬ ]
મુંબઈ: ૧ ઓગસ્ટ ૧૯૪૪ મંગળવાર
[ અંક ૭
કેટલાક સમાચાર અને નોંધ - શ્રી. બહાદુરસિંહજી સીંધીનું ખેદજનક અવસાન
કસ્તુરબાનું ભવ્ય સ્મારક કરવું એમાં હિંદની સ્ત્રી જનતાની પ્રતિષ્ઠા રહેલી - કલકત્તા ખાતે જુલાઈ માસની સાતમી તારીખે શ્રી. બહાદુરસિંહજી છે. ગાંધીજી પ્રત્યે જે કઈ પિતાને આદર કે સદૂભાવ હોવાનો દાવો કરે છે સીધીનાં અવસાનથી જન સમાજે એક સંસ્કારી શ્રીમાન આગેવાનને તેને માટે આ કાર્યને અપનાવી લેવાની વિશિષ્ટ ફરજ બને છે. ૧૫ ગુમાવ્યું છે જેની ખેટ પુરાવી મુશ્કેલ છે.
લાખ પુરા થશે કે નહિ એ પ્રશ્ન કોઈ પૂછે છે ત્યારે જરા આશ્ચર્ય શ્રી. બહાદુરસિંહજી સીધીનું નામ કેટલાય વર્ષથી મુનિશ્રી જિન
થાય છે. હિંદવ્યાપી આવા મહાન કાર્ય માટે ૭૫ લાખ કાંઈ બહુ
મેટી રકમ નથી; હિંદી પ્રજાની દ્રવ્ય આપવાની તાકાત આજે પહેલાં ' વિજયજી મારફત ચાલતી સીધી ગ્રંથમાળાદ્વારા વિદ્વાનો તેમજ સાહિત્ય સંશોધકેમાં બહુ જ જાણીતું હતું. આ ગ્રંથમાળાના પ્રકાશન પાછળ
કરતાં ઘણી વધેલી છે. આ બધું હોવા છતાં ધારો કે ૭૫ લાખ ન તેમણે રૂ. ૫૦૦૦૦ લગભગ ખર્ચા હતા, આજથી દેઢેક વર્ષ પહેલાં
થાય અને ૫૦ લાખ થાય તો પણ શું? જેટલી રકમ થશે તેટલું કાર્ય એ આખી ગ્રંથમાળાનું પ્રકાશન તેમણે મુંબઈમાં ચાલતા ભારતીય
થશે અને તેથી સ્ત્રી જાતિનું ભલુ જ થશે. વસ્તુતઃ ૭૫ લાખ થશે કે વિદ્યાભવનને સુપ્રત કર્યું હતું અને સાથે સાથે ભારતીય વિદ્યાભવનની
નહિ એ પ્રશ્નને બાજુએ રાખીને જેને આમાં રસ છે અને જે આ કાર્યને વ્યાખ્યાનશાળા સાથે તેમનું નામ જોડવાની સંરતે રૂ. ૧૦૦૦૦ ની
પાર પહોંચાડવાને પિતાને ધર્મ લે છે તે પિતાથી વધારેમાં વધારે જે રકમ ભેટ આપી હતી. કવિવર ટાગોરની વિશ્વ ભારતમાં જૈન શાસ્ત્રોને
કંઈ રકમ આપી શકાય તે જે આપી છુટશે તે ૭૫ લાખ પુરા થવા અભ્યાસ કરાવનાર શાખા ખેલાવીને તેમાં તેમણે બહુ સારી મદદ કરી
રમતું વાત છે. આજે તરફ આ બાબતની વિજ્ઞાપના થઈ રહી છે તેમાં હતી. મુંબઈમાં ૧૯૨૬ માં ભરાયેલ જન મૂર્તિપૂજક શ્વેતાંબર કોન્ફરંસના પ્રબુદ્ધ જૈનની નાની પપુડીને બહુ અર્થ નથી. એમ છતાં પણ પ્રબુદ્ધ તેઓ પ્રમુખ હતા. તેમણે આજ સુધીમાં અનેક સંસ્થાઓ તેમજ
જેને આ પ્રશસ્ય પ્રવૃત્તિને પિતાથી બનતે વેગ આપવા જ રહ્યો. 'સાર્વજનિક પ્રવૃત્તિઓને ઉદાર આર્થિક મદદ વડે નવાઇ હતી. અનેક પ્રબુદ્ધ જનના સંખ્યાબંધ વાંચકોને કસ્તુરબા સ્મારક નિધિમાં પિતાને જૈન તેમજ જૈનેતર સંસ્થાઓ સાથે તેઓ એક યા બીજા અધિકારથી કાળે સત્વર મેકલી આપવા આગ્રદ્ધપૂર્વક વિનંતિ કરવામાં આવે છે. જોડાયેલા હતા. બંગાળા કે કલકત્તા ખાતે જૈન સમાજના તેઓ એક અપરિમેય ઈશ્વરસ્વરૂપ અગ્રગણ્ય પુરૂષ હતા. સાહિત્ય તેમજ કળાને તેમને ભારે શોખ હતો.
જે પરમ ચૈતન્ય તત્ત્વ સમસ્ત વિશ્વને વ્યાપીને રહેલું છે એટલું જ બંગાળા ઉપર ગયા વર્ષે જ્યારે ભીષણ ભૂખમરાએ આક્રમણ કર્યું હતું નહિ પણ જે વિશ્વની સર્વ મર્યાદાથી પર છે, જેને સત–ચિત-આનંદત્યારે તેમણે જે જીલ્લામાં પિતાને નિવાસ અને જાગીર હતી ત્યાં અડ- મય તરીકે વર્ણવવામાં આવે છે અને દિશાકાળથી અમર્યાદિત, ધાથી પણ ઘણા ઓછા ભાવની અનાજની દુકાને કાઢીને રૂ. ૩,૨૦,૦૦૦ અનન્ત જ્ઞાનની મૂર્તિ સમાન, અને આત્માનુભવધારા જ જેની પ્રતીતિ ની ખોટ ખાધી હતી અને જે સરકાર અનાજ મેળવવાની સગવડ શકય છે એવા “શાન્ત તેજ' તરીકે જેનું કવિ ભતૃહરિ વર્ણન કરે છે આપે તે હજુ પણ એ પ્રવૃત્તિ પાછળ ત્રણ ચાર લાખ રૂપી તેવા અપરિમેય ઇશ્વર સ્વરૂપનું નીચેની કથામાં બહુ સુંદર રૂપક ખરચવાને તેઓ આતુર હતા.
આપવામાં આવ્યું છે. - આમ અનેક રીતે ઉજ્જવળ, યશસ્વી અને પરોપકારપૂર્ણ તેમજ વેદપુરાણની માન્યતા અનુસાર ભગવાન કૃષ્ણને એક ઈશ્વર સાહિત્યપજીવી જીવન ગાળીને પ૮ વર્ષની વયે બહોળું કુટુંબ તેમજ ' અવતાર તરીકે લેખવામાં આવે. એ ભગવાન કૃષ્ણની બાળલીલાનાં
સંબંધીઓનો મોટો પરિવાર મૂકીને જે હૃદય રોગ તેમને વર્ષોથી અનેક મતેર દૃષ્ટાન્ત ભાગવતમાં તેમ જ અન્યત્ર જોવામાં આવે છે. હેરાન કરી રહ્યો હતો તેનાજ ભેગ બનીને તેઓ આ વિનશ્વર સંસાર- તેમાંનું એક દૃષ્ટાન્ત નીચે મુજબ છે. માંથી વિદાય થયા છે. તેમના વિષે જૈન સમાજ, જેટલું ગૌરવ ચિન્તવે બાળકૃષ્ણ માતા યશોદાને ખૂબ પજવતા હતા, મિષ્ટાન્ન ખાઈ તેટલું ઓછું છે. તેમના પવિત્ર આત્માને પરમમાં શાન્તિ અર્પે ! જાય, દુધ પી જાય, માખણ ચેરી જાય, હામ વાસણ ભાંગી પડી
નાંખે. માતા યશોદાને તેની પાછળ પાછળ જ ભટકવું પડે. તેમને કોઈ કસ્તુરબા સ્મારક ફળો
રીતે નિરાંત વાળીને કૃષ્ણ બેસવા ન દે. એક દિવસ યશોદાજી ખૂબ આજે દેશભરમાં સાત પૂજ્ય શ્રી. કસ્તુરબા સ્મારકને અંગે ' અકળાયા, મુઝાયા, કંટાળ્યા અને બાળકૃષ્ણને પકડીને પાસે પડેલી ફાળે ઉધરાવાઈ રહ્યો છે, બા ફાળામાં એકઠા થતા નાણુને શું ઉપયોગ દોરડી વડે ઉખળ (ખાણીઆ) સાથે બાંધવા લાગ્યા. બાંધતાં બાંધતાં દેરડી કરવામાં આવશે તે વિષે પહેલાં ચેડી અપષ્ટતા હતી પણ પુનામાં ટુંકી પડી, એટલે બીજી દેરડીને સાંધે કર્યો. તે પણ ટુંકી પડી એટલે ત્રીજી છેડા સમય પહેલાં આ બાબતમાં મહાત્મા ગાંધીજીના પ્રમુખપણા નીચે દેરડીને સાંધે કર્યો. તે પણ ટુંકી પડી એટલે એથી, પાંચમી, છઠ્ઠી મળેલી સભાએ પુરી સ્પષ્ટતા કરી છે કે કસ્તુરબા ફંડ નિમિત્તે એકઠા એમ ઘરમાં હતી એટલી બધી દેરડી વડે કૃષ્ણને બાંધવાનો પ્રયત્ન કરવા ધારેલ ૭૫ લાખ રૂપીઆને ઉપયોગ ગામડાંમાં વસતી બહેનના કરવા લાગ્યા પણ દોરડી પુરી થાય નહિ અને કૃષ્ણ બાંયા બંધાય જ સર્વ પ્રકારના લાભાર્થે નાતજાતના કશા પણ ભેદભાવ સિવાય કરવામાં નહિ. “આ તે બાળકૃષ્ણ છે કે કોઈ અગમ્ય વિભૂતિ છે !” એવા આવશે. પૂજ્ય કસ્તુરબા જેવી પતિભક્ત, ધર્મપરાયણુ અને તપસ્વિની વિસ્મયપૂર્વક બાળકૃષ્ણને બાંધવામાં આખરે નિષ્ફળ નિવડેલાં યશોદાજી સન્નારી, ગાંધીજી જેવા પ્રસ્તુત સ્મારક પ્રવૃત્તિના સૂત્રધાર અને સ્મારક- ગોપીઓને પણ આશ્ચર્યચકિત કરી રહેલા બાળકૃષ્ણની સામે ટગર ટગર નિધિને આ ઉદાત્ત લોકકલથાણુવાહી ઉદ્દેશ–આ ત્રણે બાબતે ધ્યાનમાં જઈ રહ્યો ! લઈને કેએસવાદી છે કે કોંગ્રેસ વિરોધી, હિંદુ છે કે મુસલમાન, ગાંધી- આપણુ દરે ભગવાન શી રીતે બંધાય ? આપણી વાણીથી વાદી છે કે સરકારવાદી-સર્વ કચ્છની ફરજ આ ફાળામાં યથાશક્તિ -
જ આ શાળામાં યથાશકિત
ભગવાન શી રીતે વર્ણવાય ? આપણી બુદ્ધિ ભગવાનની અપાર લીલાને એટલે કે જેટલું વધારે પસી
ભગવાન શી રીતે વણી એટલે કે જેટલું વધારે બની શકે તેટલું નાણું ભરવાની અચુક ફરજ શી રીતે પહોંચી શકે ? આપણી કલપનામાં ચરાચરવ્યાપી અને તેથી છે. આવા ફાળાને પુરે પાર પાડવે એમાં આખા દેશનું ગૌરવ છે,
(અનુસંધાન પૃષ્ઠ ૪૫ જુઓ)
મા ગાંધીજીના પ્રમુ
,
એમ ધરમા
રી પુરી થાય નલિ