Page Text
________________
કિંમત દોઢ આને
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવકસંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર
| Regd. No. B, 4260.
-
-
પ્રબુદ્ધ ના
તંત્રી : મણિલાલ મોકમચંદ શાહ
વર્ષ : ૩ અંકે : ૧૦
મુંબઈઃ ૧૫ સપ્ટેમ્બર ૧૯૪૧ સોમવાર
લવાજમ રૂપિયા ૨
•
' ' સ્વર્ગસ્થ પુલચંદભાઈ કાઠિયાવાડ ઉપર જાણે ઇશ્વરી કોપ અવતર્યો છે. એક પછી તેમણે કાઠિયાવાડ માટે “કાઠિયાવાડ સત્યાગ્રહ દળ” નામની અહિંએક પ્રજાસેવકે અવલેણ માંદગીના ભોગ બની અકાળે કાળવશ સક સેનિકની ખડી સેના ઉભી કરી હતી. તે સેનાએ કાઠિયાથાય છે. સ્વ. મણિક "વ કોઠારી, સ્વ. મણિશંકર ત્રિવેદી, સ્વ. વાડના સ્વાતંત્ર્યવિગ્રહમાં સુંદર ફાળે આપ્યો છે. છગનભાઈ મહેતા અને ગમનલાલ વૈષ્ણવની ભારે ખોટ આ નાના સત્યાગ્રહમાં તાલીમ લઈને તૈયાર થયેલા ફુલચંદબધાના મનમાં સાલતી હતી, લચંદભાઈ પણ ચાલી ગયા. ભાઈના આ દળને વિશ્વવિખ્યાત દાંડી કૂચ પછીના સત્યાગ્રહ
શ્રી. ફુલચંદભાઈ એટલે કાઠિયાવાડ નં ઓજસ મ. ગાંધીજીને માં જોડાવાનું નિમંત્રણ આવ્યું. ફુલચંદભાઈએ દળ ઉપાડયું. આદેશ બરાબર ઝીલી તેને જીવનમાં ઉતારવા
મીઠાને સત્યાગ્રહ ચાલ્યો. વિરમગામ તાલુકે ફુલચંદભાઈએ સંભાળી હોમી દેનાર વ્યકિતઓમાં ફૂલચંદભાઈનું નામ
લીધો. ૧૯૩૦ ની આ લડત સતત ચાર વર્ષ ચાલી. આ લડત છે. એક બુધ્ધિશાળી સુશિક્ષિત યુવક તરીકે તેમણે પ. ઘર- દરમ્યાન જ સ્વ. ચમનભાઈ વૈષ્ણવ અને સ્વ. ફુલચંદભાઈ, બન્નેમાં કીર્દી શરૂ કરી. વઢવાણ કેળવણી મંડળના સંસ્થાપકોમાં . અવલેણ માંદગીનાં બીજ રોપાયાં અને એ માંદગીએ બન્નેના અગ્રભાગે હતા. વઢવાણની રાષ્ટ્રીય શાળા જોત જોતામાં ફાલી લીધા. લી. શ્રી ફુલચંદભાઈ અને શ્રી ચમનભાઈની જોડી વઢવાણમાં ' કુલચંદ-ચમનભાઇની જોડી કાઠિયાવાડના તપસ્વીઓની જોડી પૂજાવા લાગી. ત્યાં ગાંધીજીને અસ્પૃશ્યતા–નિવારણને પેગામ હં સ્વચમનભાઈની તપસ્યા પૂનમના ચંદ્ર જેવી પવિત્ર્ય આવ્યા. પુલચંદભાઈએ તે પેગામ ઝીલી લીધે. હરિજનને પોષક છે, જ્યારે સ્વફુલચંદભાઇની તપસ્યા મધ્યાહ્નના સૂર્યના શાળામાં દાખલ કર્યા. સવર્ણ ખીજાયા. સવર્ણોના બાળકો તાપ જેવા પાપદાહક હતી. એક બાલબ્રહ્મચારી હતા, જ્યારે શાળા છેડીને ચાલી ગયા. ફુલચંદભાઈ ઉપર પહેલાં પુલોને બીજા વિવાહિત હોવા છતાં બ્રહ્મચારી હતા. ફુલચંદભાઇનાં પત્ની વર્ષાવ વરતે, તેને બદલે ગાળીને અને ધમકીઓને શારદાબહેને એમની તપસ્યામાં જે સાથ આપ્યો તે વખાણવા વરસાદ વરસવા લાગ્યો. મારા સુધી પણ વાત પહોંચી. નજી- લાયક હતા. એ સાથને લીધે જ સ્વર ફુલચંદભાઈ પિતાના વિકાસકના મિત્રો દુશ્મન બન્યા. તે છતાં તે અડગ વીર ડગ્યો નહિ. પથ પર સફળતાથી પ્રગતિ કરી શક્યા. તેણે પિતાની તત્વનિષ્ઠા જાળવી રાખી અને ફાલફૂલીને વિકાસની ફુલચંદભાઈ અડગ લડયા હતા. સમાધાન એટલે Compટોચે પહોંચેલી રાષ્ટ્રીય શાળાને તત્ત્વની ખાતર હોમી દીધી ! એ romise ને તેમના જીવનમાં સ્થાન ન હતું. જ્યાં અન્યાય હાય, રાષ્ટ્રીય શાળાએ કાઠિયાવાડને અનેક સેવકો આપ્યા છે. કેળવણી ગુલામી હોય, જુલમ હોય ત્યાં દોડી જઈને અન્યાય, ગુલામી, મંડળની ભૂમિ ખાલી પડી, તેમાં સ્વ. ફુલચંદભાઈએ અનાથ જુલમ સામે ઝઝુમીને તેને અંત આણવાની અદમ્ય તાલાવેલી હરિજનોના બાળકોને સ્થાન આપ્યું. તેમની તત્વનિષ્ઠાના સ્મારક તેમનામાં હતી ઈશ્વરે ધાર્યું હતું અને તેઓ લાંબે વખત રૂપે આજે કેળવણી મંડળના મકાનોમાં હરિજન આશ્રમ ચાલે છે. જીવ્યા હોત તે કાઠિયાવાડની બેવડી ગુલામીના બંધને તોડનાર કેળવણીકાર તરીકેની કારકીર્દીમાં આ રીતે અચાનક ભંગાણ સેનાના વિજયી સેનાપતિ તરીકે તેમનું નામ કાઠિયાવાડના ઈતિપડવાથી ફુલચંદભાઈની જીવનધારા જુદી જ દિશામાં વળી. નાગ- હાસમાં લખાત.' 'પુરના ઝંડા સત્યાગ્રહમાં ભાગ લીધા પછી કાઠિયાવાડના અણનમ આ છેલ્લી જીવલેણ માંદગી વખતે એમની ત્યાગવૃત્તિ અને સત્યાગ્રહી તરીકેની તેમની જીવનયાત્રા શરૂ થઈ. ત્યાર પછી બાર- સંતોષવૃત્તિ જેમણે જોઈ છે, તેમનાં મસ્તક આદરથી નમ્યા વગર ડોલીના સત્યાગ્રહમાં ફુલચંદભાઈ અને તેમના સૈનિકોએ અભૂત- નથી રહ્યાં. મૃત્યુને ડર સરખો તેમનામાં ન હતા. દિન પ્રતિ દિન પૂર્વ ભાગ ભજવ્ય. સત્યાગ્રહી શાહીર તરીકેનું પદ બારડેલીએ મૃત્યુની રાહમાં તેઓ હતા, તેમ છતાંય હૃદયની શાંતિમાં સહેજ જ ફુલચંદભાઈને આપ્યું. બારડોલીની લડતની સફળતામાં ફુલ- પણ ક્ષતિ ન હતી. છેક મૃત્યુની વેળાએ પણ અત્યંત શાંત રીતે ચંદભાઈની ભજન મંડળીને ફાળો એક્કસ સ્વરૂપનો હતે. “કે તેમણે પિતાને દેહ છોડે. વાગ્યે લડવૈયા શૂરા જાગજો રે” કે “માથું મેલો સાચવવા સાચી આવા સેવકો અકાળે મૃત્યુવશ થાય છે તેથી કાયિાવાડ ટેકને રે” જેવી ધૂને બારડોલી તાલુકાના ખૂણે ખૂણે આબાલ- અકળાઈ ગયું છે. હવે બાકી રહેલા સેવકોને કેમ જાળવી રાખવા, વૃદ્ધોના કંઠમાંથી નીકળતી હતી. તે ધૂનો હજી પણ રાજકીય એની ચિંતા સૌના મનમાં જાગી છે અને વાત પણ સાચી છે. સરઘસમાં એટલા જ ઉત્સાહથી બેલાતી સંભળાય છે. પિતાના સેવકને સાચવી રાખવાની શક્તિ પ્રજાએ મેળવી લેવી - બારડોલી પછી કાઠિયાવાડના નાના નાના રાજ્યમાં અનેક જોઈએ. જ્યારે પ્રજા ગુલામીના ઘેનમાં ઉંધતી રહે છે ત્યારે સત્યાગ્રહ સંગ્રામમાં કુલચંદભાઈએ ભાગ લીધો. બારડોલી પછી ભાવનાશાળી સેવકોને પોતાના શરીરની પરવા કર્યા વગર કામ
| SR No. | 525926 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1941 Year 02 Ank 18 to 24 - Ank 20 and 21 is not available and Year 03 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1941 |
| Total Pages | 236 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 27 MB |