________________
૮૫૫
તા. ૧-૯-૪૧
પ્રબુધ જન
કેટલાક સમાચાર અને નોંધ.
સ્થિતિએ પહોંચી જવું જોઈએ. જે પ્રજાઓ આજે પોતપોતાની (પુષ્ટ ૮૩ થી ચાલુ)
સરહદની બહાર આક્રમણનીતિ અખત્યાર કરી રહી છે અથવા આ મુજબ કલકત્તાના તરૂણ જૈન સાથે પણ એક મહત્ત્વ- તે અખત્યાર કરે એ સંભવ છે કે તે પ્રજાએ ખુશકી, તરી પૂર્ણ વ્યાખ્યાનમાળા એજી હતી જેની વિગતે હજુ સુધી પ્રાપ્ત અને હવાઈ-શોને ઉપયોગ ચાલુ રાખે તે ભવિષ્યમાં કદિ સુલેહથઈ નથી. મુંબઈમાં કેટલાક કચ્છી ભાઈઓએ પણ પર્યુષણ શાન્તિ જળવાઈ શકે જ નહિ, તેથી વ્યાપક અને સ્થાયી શાન્તિની દરમિયાન જુદા જુદા વિષય ઉપર આઠ વ્યાખ્યાનોની ચેજના આ દુનિયામાં સ્થાપના થાય તે દરમ્યાન ઉપર જણાલી પ્રજાકરી હતી.
એનું નિઃશસ્ત્રીકરણ જરૂરી છે એમ તેઓ માને છે. એવી જ સંયુકત ઢહેરે.
રીતે સુલેહશાન્તિને ચાહનારી પ્રજાઓને મુંઝવતે અને ચગદી થોડા દિવસ પહેલાં એટલાન્ટિક મહાસાગરની અમેરિકાની
નાંખતે શસ્ત્રસરંજામને પાર વિનાને બે હળવે બને એવી બાજુએ યુનાઈટેડ સ્ટેટસને પ્રમુખ રૂઝવેટ અને ગ્રેટ બ્રીટનને
બીજી સર્વ યોજનાઓને અને માર્ગોને તેઓ મદદ કરશે તેમજ મુખ્ય પ્રધાન ચર્ચહીલ મળ્યા અને અનેક વાટાધાટના પરિણામે
પ્રોત્સાહન આપશે. બીજા જે કાંઈ નિર્ણય થયા હશે અને યોજનાઓ ઘડાઈ હશે
આ ટુર બહાર પાડવાની શા માટે જરૂર ભાસી હશે તે તો બહાર આવી નથી પણ તેમણે મળીને બન્ને રાષ્ટ્રની તે સંબંધમાં અનેક અનુમાન કરવામાં આવે છે. કેટલાક કહે વતી આઠ મુદ્દાઓ. એક સંયુક્ત દ્રઢ બહાર પાડયો છે, આ છે કે અમેરિકામાં રૂઝવેલ્ટની આજની રાજનીતિ સામે હીક ઠીક આઠ મુદ્દાઓ નીચે પ્રમાણે છે.
વિરોધ ચાલ્યા કરે છે. ત્યાં કેટલાક પૂછે કે ગ્રેટબ્રીટનને સાથ (૧) આ દેશને (બ્રીટ : અમેરિકાને) પ્રાદેશિક કે બીજી આપવા પહેલાં તેને પૂછો તો ખરા કે આ લડાઈ શાને માટે કોઈ પણ પ્રકારની આકાંક્ષા નથી.
ચાલી રહી છે? આ બાબતની ચોખવટ સિવાય યુનાઇટેડ સ્ટેટસ (૨) તેઓ ઇચ્છે છે કે જે જે પ્રાતે જે અલક-કાવે. ગામમાં ખેંચાયે જવું એ ઘણાને મનગમતી વાત નથી. ગયા સંબંધ હશે તે તે પ્રજાની સ્વતંત્રપણે વ્યકત માં આવેલી વિગ્રહમાં પુરી સ્પષ્ટતાના અભાવે વુડરો વીલસનની જે દશા થઈ અનુમતિ સિવાય કોઈ પણ પ્રાદેશિક ફેરફાર કરવામાં આવે. તે દશાની આજે પણ કેટલાક અમેરિકનોને ભીતિ, રહેતા
(૩) પિતાને પસંદ પડે એવું રાજ્યતંત્ર નક્કી કરવાના રેક હોય તે તે સ્વભાવિક છે. હિંદુસ્થાન વતી કેગ્રેસે તે આ પ્રશ્ન પ્રજાને અધિકાર તેઓ માન્ય રાખે છે અને જે જે. રાષ્ટ્રના કયારને અંગ્રેજ સરકાર સમક્ષ રજુ કર્યો છે; અને સરકાર સાર્વભૌમ અધિકાર અને સ્વાયત્ત શાસને જબરજસ્તીથી ઝુંટવી તરફથી સ્પષ્ટ અને નિશ્ચિત જવાબ નહિ મળવાને કારણે તો લેવામાં આવ્યા હોય તે તે રાષ્ટ્રને અને પ્રજાઓને પિતપતાની છે, જે હિંદુસ્થાનની કાંગ્રેસ સરકાર સામે સત્યાગ્રહની લડત હકુમત પાછી પ્રાપ્ત થાય એમ તેઓ ઈચ્છે છે. '
ચલાલ ી છે. જે દેશે આજે પરજિત બની બેઠા છે તેઓને (૪) પિતાની ચાલુ જવાબદારીઓની મર્યાદામાં રહીને, નાનાં પણ આ ન તેમ જ આશા આપવાની જરૂર તે ગણાય જ ને ? અને મેટાં, વિજયી અને પરાજિત સર્વ રાષ્ટ્રને પિતપતાની આજે હજુ કેટલાક રાષ્ટ્ર તટસ્થ ઉભા છે અને દીપક જેમ આર્થિક આબાદી માટે આવશ્યક એટલે કાચો માલ અને વ્યા- પતંગીયાને ખેંચે તેમ આજના ભીષણ વિગ્રહ તેમને એક યા પારને લગતા એક સરખા હકકો મળે એ માટે તેઓ સદા બીજી બાજુ બળજેરીથી ખેંચી રહ્યો છે. તેવી સ્થિતિમાં વિઝપ્રયત્ન કરશે.
હના અન્તિમ ઉદ્દેશોનું સ્પષ્ટ વિધાન જરૂર આવશ્યક તેમ જ (૫) મજુરોનું સુધરેલું જીવન ધોરણ, આર્થિક પ્રગતિ અને ઉપયોગી લેખાય. આમ તો ગ્રેટબ્રીટનને દાવ મૂળથી છે જ કે સામાજિક સ્થિરતા સિધ્ધ કરવાના હેતુથી આર્થિક ક્ષેત્રમાં બધી તેઓ ડેમોક્રસી-લોકશાસન–ની રક્ષા કરવા માટે લડી રહ્યા છે. પ્રજાઓ સહમત બનીને કાર્ય કરે એમ તેઓ જોવા માંગે છે. પણ એ એક શબ્દ પુરત ઉત્તેજક કે પ્રોત્સાહક માલુમ નહિ
(૬) નાઝી જુલ્મને નાશ કર્યા પછી તેઓ આ દુનિયામાં પડયે હોય અને એ શબ્દ વધારે વિગતેની પુરવણી માંગી એવી શાન્તિ સ્થાપવા માંગે છે કે બધી પ્રજાએ પિતપતાના રહ્યો છે એમ બે મહાન રાષ્ટ્ર-સૂત્રધારેને લાગ્યું હોય અને રાષ્ટ્રમાં સલામત રહી શકે અને દરેક રાષ્ટ્રનાં પ્રજજને ભય કે એમાંથી આ આઠ મુદ્દાને જન્મ એ હોય એવું અનુમાન પણ ભુખમરાથી મુક્ત બનીને સ્વતંત્ર જીવન નિર્ગમન કરી શકે. અસ્વાભાવિક નથી. (૭) આવી શાન્તિ સ્થપાવાના પરિણામે સમુદ્રો અને મહા
પણ આપણે જ્યારે આ ઢઢેરે વાંચીએ છીએ ત્યારે સાગરે સૌ કોઇ નિર્કેટકપણે ખેડી શકશે
આપણું મન ઉપર એક જ પ્રશ્ન આવીને ઉભો રહે છે (૮) તેઓ માને છે કે ભૌતિક અને આધિભૌતિક કારણો
રહે છે કે “તો પછી અમારા હિંદુસ્થાનનું શું? જે દરેક રાષ્ટ્રની સર દુનિયાના સર્વ રાષ્ટ્રોએ શસ્ત્રબળના ઉપયોગને ત્યાગ કરવાની
પ્રજા પિતાની મરજી મુજબ રાજ્યતંત્ર ઘડવાને હક્કદાર છે , શાશ્વત અંશના કારણથી એ સ્થિર કહેવાય છે અને અશાશ્વત એમ કબુલ કરવામાં આવતું હોય તે એ હક "મારા હિંદુસ્થાન અંશના કારણથી એ ઉત્પાદવ્યયાત્મક-અશાશ્વત કહેવાય છે. પુરતો પણ જાહેર રીતે કાં ન સ્વીકારાય ? અમેરિકાના એક વસ્તુના જે અંશ ઉપર દૃષ્ટિ જાય તે અંશ ઉપર જોર આપતાં - સેનેટરે તે જાહેર રીતે પુછયું જ છે કે તે પછી હિંદુસ્થાનતે વસ્તુ નિત્ય કે અનિત્ય લાગે છે. એટલે બન્ને બાજુ દૃષ્ટિ થી જ શા માટે શરૂઆત કરવામાં નથી આવતી ?” હિંદના માજી એકી સાથે જઈ પડવાની અશક્તિને કારણે અનુભવભેદ ઉભે વાઈસરાય ર્ડ હેલીકસે બ્રીટનના એલચી તરીકે અમેરિકાની થાય છે. પણ સત્યજ્ઞાનપ્રાપ્તિ તો બન્ને દૃષ્ટિ એક સાથે ભૂમિ ઉપર પગ મુક્યું ત્યારે પણ ત્યાંના કેટલાક પત્રકારોએ સમજવામાં રહેલી છે. પૂર્ણ યથાર્થ સ્વરૂપે પ્રાપ્ત કરવા માટે માત્ર આજ પ્રશ્નથી તેમને ભારે મુઝવેલા અને તેમની સ્થિતિ ભારે અંશને પકડવાથી કામ ન ચાલે. બધા અંશનું મીલન થાય ત્યારે કાડી કરી મુકેલી. કારણ કે આમ તે દાવે મોટો ડેમોક્રસીને પ્રમાણસત્ય સાંપડે.
છે અને હિંદુસ્થાનમાં તે લોકશાસન હજુ દૂરનું દૂરજ છે એ અપૂર્ણ
મોતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડીઆ. વાત કાંઈ અમેરિકાની દુનિયાથી ઓછી અજાણી હતી ? કઈ