________________
૧૮૨
પ્રબુધ જૈન
તા. ૧૫-૧-'
નનું કાર્ય પાર પાડયું. બીજાઓ ઉપર પ્રભાવ પડે તેવી શ્રીમંતાઈ પૂત, બે બેઠી ખસમ' દીકરે લેવા જતાં ધણી ગુમાવવાની દશા ' કે વિદ્વત્તાને તેમની પાસે કશો જ દાવો નહતો. સૌજન્ય, ન થાય આ બાબતની ખૂબ સંભાળ રાખવી ઘટે છે. વળી એક્તા મીઠી વાણી, જે કોઈ પ્રશ્ન ઉપસ્થિત થાય તેને બુદ્ધિપૂર્વક સાધવાનો પ્રયત્ન કરનારે માત્ર સ્થિતિચુસ્ત કે શાસનપ્રેમી વર્ગને ૪ ગ્રહણ કરી લેવાની તત્પરતા, કોઈને જરા પણ અન્યાય વિચાર કરવાનું નથી. આજે કેળવાયેલ યુવાન વર્ગ પણ આ કેન થાય તેની પુરી સંભાળ, સમભાવ અને પ્રકૃતિની ન્સથી લગભગ એટલે જ વિમુખ છે. તેને પણ કોન્ફરન્સ તરફ કેમ પ્રસન્નતા-આ તેમના વિશિષ્ટ ગુણો હતા. અધિવેશનના વાળવો એ બાબત પણ એક્તાસાધકે વિચારવાની રહે જ છે” બીજે દિવસે સાંજ સુધીમાં વિષય વિચારિણી સમિતિનું કામ એકતા સંબધે આજે જ્યારે પહોળી અને મેળવિનાની વાતે ચાલી પુરૂં કરી રાત્રે ખુલ્લી બેઠક મેળવી અને અધિવેશન પરૂ કરવી રહી છે ત્યારે ઉપરની બાબત ધ્યાનમાં રાખવાની ખાસ જરૂર છે. એવી મૂળ યેજના હતી. સાંજ સુધીમાં વિષય વિચારિણી સમિતિનું
આવાં અધિવેશન ભરાય અને પુરાં થાય એટલે અધિવેકામ પુરૂં થઈ ન શકયું. જમીને તુરત વિ. વિ. સમિતિએ મળવું
શનના સમર્થક અધિવેશનની ભારે સફળતાનાં ચોતરફ વાજા અને એક કલાકમાં બાકી રહેલું કામ પુરૂ કરીને ખુલ્લી બેઠક
વગાડવા માંડે છે અને વિરોધીઓ એ જ અધિવેશનને કેવળ ભરવી-આ રીતે નકકી કર્યું અને તે મુજબ વિ. વિ. સમિતિ
નિષ્ફળ નિવડેલું જાહેર કરે છે. નિંગાળા અધિવેશનને કે મળી. બંધારણના ફેરફારની બાકી રહેલી ચર્ચા આગળ ચાલતાં
ગણવું ? કોન્ફરન્સ કંઈ કાળથી ભરાઈ શકતી નહોતી એ પડામહારાષ્ટ્રના પ્રતિનિધિ શ્રી. મોતીલાલ વીરચંદે ‘પ્રમુખે પિતાના
ગાંઠ ઉકલી ગઈ. કેન્ફરન્સ કદિ ભરી શકાય એમ છે જે કાર્યમાં મદદરૂપ થાય તે માટે સાત જણની સમિતિ-કેબીનેટ
નહિ એ ભ્રમણ દૂર થઈ. કોન્ફરન્સના આકારમાં આપણે નીમવી એવી મતલબનો ઠરાવ રજુ કર્યો અને આ ઠરાવે ખૂબ
મળી શકયા, સુખે સમાધિએ કેટલીએ બાબતની ચર્ચા જ ચર્ચા ઉભી કરી અને સમય તે વહેવા લાગ્યો. પ્રમુખશ્રી
કરી–આ કરશું તે કરશું એવી કેટલીક કાર્યદિશા વિચારીને-- મોતીલાલભાઈ સાથે વાટાઘાટ કરવા લાગ્યા. મેં પ્રમુખશ્રીનું જલ્દિથી
આનંદપૂર્વક છુટા પડ્યા એ જ જે કોઈ પણ અધિવે
શનની સંપૂર્ણ સફળતા ગણાતી હોય તે નિંગાળ કામ આટોપવા તરફ ધ્યાન ખેંચ્યું. એ ઉપરથી પ્રમુખ સાહેબે સર્વ સમક્ષ રજુઆત કરી કે “વખત જાય છે એ બરાબર છે,
અધિવેશન નાનું સરખું પણ સફળતાપૂર્વક ભરાયું અને પણ જે પ્રશ્ન ઉપસ્થિત થયો છે તેને રીતસર નીકાલ ન થાય
પાર પડયું એમ કહેવામાં જરા પણ અતિશયોક્તિ નથી. આવું ત્યાં સુધી મારાથી આગળ ચાલી શકાય જ નહિ. આમ કરતાં
એક અધિવેશન એટલે સમાજ પ્રગતિનું એક મોટું સીમાચિનઅધિવેશન એક દિવસ લંબાવવું પડે તે લબાવીશું, પણ એટલા
નવી કાર્યશકિતને અવતાર–કઈ નવી યોજનાના અમલની સાચી ખાતર કઈ પણ અગત્યની બાબતને જેમ તેમ પતાવી દેવાનું
શરૂઆત–આવો અર્થ થતા હોય તે નિંગાળા અધિવેશનમાં મારાથી બની નહિ શકે. હું ભાઈશ્રી મોતીલાલને સમજવા અને
છે એવું કોઈ મહત્ત્વનું સીમાચિહ્ન કે અમલી કાર્યની શરૂઆત તેમની વાત સ્વીકારવા જતાં બંધારણની છુંચ ઉભી થાય છે તેને
નજરે પડતી નથી એ પણ કબુલ કર્યા વિના નહિ ચાલે. નિષ્ણાણ કહે
અલ્પપ્રાણ કહે–એવી કોન્ફરન્સની જીવાદોરી લંબાણી છે. એટલું નિકાલ શેધવા પ્રયત્ન કરું છું. આ બાબતને નિર્ણય ન થાય
છે કે જે સમાજ ઠીક ઠીક સહકાર આપશે તે કોન્ફરન્સને ત્યાં સુધી તમારે ધીરજ રાખવી જ જોઈએ.’ આ વળણમાં મકકમતા હતી તેમ જ ન્યાયપ્રિયતા પણ હતી. પરિ
પ્રમુખ એવા સાચા દિલના મળ્યા છે કે જે ત્રણ દિવસનાં માન
પાન ભોગવીને કેવળ સૂઈ રહેવા નથી માંગતા તેમની શુભ નિષ્ઠા ણામે તે રાત્રીને બાકીને સમય વિ. વિ. સમિતિની
અને સેવાપરાયણતા જન સમાજને એકતા અને પ્રગતિના માર્ગે ચર્ચામાં પુરો થયો, અને અધિવેશન બીજે દિવસે સવારે મળ્યું
લઈ જવામાં સફળ નીવડે એમ આપણે જરૂર છછીએ. અને પુરૂં થયું અને સૌ કોઈને ખૂબ સતેષપૂર્વક છુટા પડયા.
- નિંગાળા મુકામે આપણે બહુ ખેતી થઈ ગયા. હવે આવતા આ અધિવેશન દરમિયાન એકતાની અને જે વર્ગ આ અંકમાં બોટાદ તથા ભાવનગરની ઉડતી સફર કરી મુંબઈ પાછી કોન્ફરન્સમાં સામેલ થતું નથી તેને કેવી રીતે કોન્ફરન્સ તરફ આવી પહોંચીશું.
પરમાનદ, આકર્ષા અને સામેલ કરે એની અનેક વાતે ચાલી રહી
જીંદગી હતી. આ દૃષ્ટિએ ઘડાયેલો-એકતાની સાધનામાં પ્રમુખને મદદરૂપ છંદગી જશ્નમાં જન્મી અરે ! જાણ્યું નહિ બને તેવી સાત જણની સમિતિની નિમણુકને લગત-ઠરાવ ખુલી જાણ્યું અરેરે ! એટલું જુદું થવું ક'દી નક્કી......દગી; બેઠકમાં મુકવામાં આવ્યા હતા. આ કરાવના સમર્થનમાં બેલતાં
જગતના કો ઓલિયે મેં જણાવ્યું હતું કે “એકતાને કોણ નથી ચાહતું ? આપણે
કે ઇશની વાણી થકી એક જ વર્ગના ગણાતા સૌ કોઈ ભાઈઓ મળીએ અને આગળ જંદગીની ખૂબીઓ ખુલી નથી અહિ કદિ.....જંદગી; વધી કેમ શકીએ તેના ઉપાયો વિચારીએ અને અમલમાં મુકીએ જંદગી, ઓ! છંદગી ! બરબાદ થાવું છે નક્કી. એ કોને નથી ગમતું અને કોણ નથી માંગતું? પણ આવી દુઃખ, સુખની સૌ રાતડી ભૂલી જવાની છે નથી....જંદગી: એક્તા ખુલ્લા દિલની હોવી જોઈએ-લેકશાસનનો ઘેરણ ઉપર
છે દગી નું મૂલ શું હોવી જોઈએ. આ કેન્ફરન્સ સૌ કોઈને માટે છે અને જૈન
બેરેલ સાચું આંસુડું સમાજ સાથે સંબંધ ધરાવતા સર્વ પ્રશ્નો માટે અહિં પુરે અવ- સાચ જગનું શોધવા પ્રગટેલ નાનું દીવડું... જીંદગી; કાશ છે. આવી એકતાની વાતોએ એવું વળણ પકડવું ન
જાજે અરે ! તું જીંદગી જોઈએ કે જેથી કોન્ફરન્સના આ વિશાળ પ્રદેશને કોઈ પણ
વાઘા બધા તારા સજી બાજુથી જરા પણ ક્ષતિ પહોંચે અથવા તે એક વર્ગને મના- કહું છું જગત ટોચે ચડી ઉજળી જજે તું જીદગી. છંદગી વવા જતાં બીજા વર્ગને ગુમાવવાનો વખત આવે. “લેને ગઈ (અંગ્રેજી ઉપરથી)
વ્રજલાલ ધ. મેઘાણી.
શ્રી મુંબઈ જન યુવક સંધ માટે તંત્રી મુદ્રકે પ્રકાશક: શ્રી. મણિલાલ મેકમચંદ શાહ, ૪૫-૭ ધનજી
મુદ્રણસ્થાન : સૂર્યકાન્ત પ્રિ. પ્રેસ, ૪૫૧, કાલબાદેવી રોડ, મુંબઈ.: ૨ ,
સ્ટ્રીટ, મુંબઈ.