________________
છે
કે
--
:.
= 'ર, * ૧/
તા.૧-૭-૪૧
- પ્રબુધ જૈન - દેશમાં ઉડવા લાગી છે. આવતી અધીને આપણે બરોબર સમ- રહ્યું છે તેને કોઈ ધાર્મિક બાબતો સાથે નહિ પણ રાજકીય -
જીએ અને તેને પોંચી વળવા આપણે બરાબર કટિબદ્ધ થઈએ. કારણો સાથે જ સંબંધ છે અને તે રાજકીય કારણેને જ્યાં સંભવ છે કે આપણે ત્યાં દેખાતી અસ્વસ્થતા કે અરાજક્તા સુધી નિકાલ કરવામાં નહિ આવે અને પાકીસ્તાનની યોજના ચિરાયુષી ન હોય ! જે સમાજમાં એક વખત દાનવવૃત્તિ ઉnળી સ્વીકારવામાં નહિ આવે ત્યાં સુધી આવું ચાલ્યા જ કરશે. આ
આવે છે તે જ સમાજના અન્તર્ભાગમાંથી દાનવવૃત્તિને દાબી બધું એક જ બાબત સૂચવે છે કે આપણી સામે ઉપસ્થિત * દેનારૂં અને સ્વાસ્થને પ્રેરનારૂં તેમ જ પસારનારું દિવ્ય બળ થયેલ પરિસ્થિતિનું કોકડું આજે એકદમ સહેલાઈથી ઉકેલી
પણ કઈ વખત એકાએક જન્મ પામે છે અને તરફ ઘેરાયેલાં શકાય તેમ નથી. આ બાબતને નિકાલ ત્યારે જ આવે કે જ્યારે વિાદળાને વિખેરી નાંખે છે. ચોમાસાની ધનર રાત્રીએ શરપૂર્ણિ- હિંદુ તેમ જ મુસલમાન કોમના નાના મોટા સૌ કોઈના દિલમાં
માને આપણે ભૂલી જઈએ છીએ. પણ તે શરપૂર્ણિમા પણ એવી પરિપકવ પ્રતીતિ ઉભી થાય છે. આ દેશમાં આપણે સૌ. અચુક આવે છે. સમાજ માનસમાં રહેલી સાદી સમજ- હિંદુ અને મુસલમાન-વાણીતાણાની માફક એકમેક એવી રીતે
Commonsense–અને વ્યવહારદક્ષતા સમાજની અસમતુલાને ગોઠવાયા છીએ કે તેમને જુદા પાડવાની અને આ દેશમાં સમધારણ ઉપર લાવવામાં ભારે મદર્દરૂપ થાય છે. આ રીતે ‘હિંદુસ્તાન’ અને ‘પાકીસ્તાન’ ઉભા કરવાની વાત કેવળ મિથ્યા, આપણે આશા રાખીએ કે આપણે ત્યાં આરંભાયેલું ભારે કમ- અવ્યવહારૂ અને અનર્થકારી છે અને તેથી એવી ભ્રમણા નીચે નશીબ અને ભયસૂચક કેમ પ્રકરણ અને ગુંડાગીરીનું તાંડવ : આજે ચાલી રહેલું ગુંડાગીરીનું તાંડવ આપણે એકઠા મળીને બહુ લાંબો સમય નહિ ચાલે અને એકદીલી અને સમભાવની પુનઃ અટકાવવું જ જોઈએ. જેમાં બન્ને વર્ગની પારાવાર ખુવારી છે, સ્થાપના થયા વિના નહિ રહે. પણ એ આશા ઉપર નિરાંત તે આ હુલ્લડનીતિને અને પીઠ પાછળ ઘા કરવાની રીતિને એકદમ લઈને આપણે હવે સુઈ શક્તા નથી. સૂચક ચિને ભારે વિચિત્ર અન્ન આવવો જ જોઈએ. આવી પરિપકવ પ્રતીતિ થાય તે જ છે અને સંભવ છે કે આજના બનાવે આવતી કાલે બનનાર કેમી અંકય પુનઃ સ્થાપવાને બન્ને પક્ષના આગેવાનો સાચા
બનાવની અપેક્ષાએ કેવળ મામુલી હોય. આંખ સામે અંધકાર દિલને પ્રયાસ સંભવી શકે, પણું એ દિવસ ક્યારે આવે ? એવું . ઉભરાતે જાય છે, ભાવી ભયાનક દિસે છે, આવતી કાલ ભાન ઉભું કરાવવા માટે આપણે શું કરવું ? એ ભાન ઉભું ને
પ્રકાશવિહોણી ભાસે છે. એક તે આજના યુધ્ધવિપ્લવ, બીજું થાય ત્યાં સુધી આપણે કેમ વર્તવું ? અને જ્યાં જ્યાં એક - પાકીસ્તાન, ત્રીજું કોમી રમખાણોએ પકડેલું વિચિત્ર સ્વરૂપ-આ કેમનાં ગુંડાઓ અન્ય કોમના નિર્દોષ ભાઈ બહેનના જાન માલની
બધીય આન્તર્બાહ્ય સ્વસ્થતાને સર્વથા નાશ કરે એવી વિચિત્ર ખુવારી કરતા હોય ત્યાં ત્યાં બીજી કામના માણસોએ શું કરવું? ઘટનાઓ છે. આ બધાંથી ભડકી ન જતાં કારણ કે ભડકવાથી આવા અનેક સવાલે આપણી સામે આવીને ઉભો રહે છે.'' , અનર્થ અને દુર્દશાની જ વૃદ્ધિ થાય છે-મજબુત મને અને વેરને બદલે વેર-હિંસા સામે હિંસા-એકની સામે - કઠોર છાતીએ આવતી ઘટનાને આપણે સામનો કરવો રહ્યો. બે-એ તે એક સામાન્ય પ્રાણી માત્રની સાહજિક વૃત્તિ દેશની કમી પરિસ્થિતિ
છે. પણ જેઓ દેશની પરિસ્થિતિ જાણે છે અને
હિંસાના ગુણાકાર પરિણામે કેટલા અનર્થકારક નીવડે છે - યુરોપમાં ચાલી રહેલ વિગ્રહ તે હજુ દૂર બનતી તે બરાબર સમજે છે તે ઉપર જણાયેલી નીતિ અખત્યાર કરે 'બીન છે. પણ આપણા દેશમાં પ્રજવલિત થયેલ કેમી હુતાશ જ નહિ, તેમજ કેને તે રસ્તે જવાનું કહે જ નહિ. થોડા આજે સૌ કોઈને ગમગીન અને ચિન્તાતુર બનાવી રહેલ - દિવસ પહેલાં આચાર્ય કિરપલાણીજીએ આક્રમણકારી વર્ગને ' છે. આજ પહેલાના અને આજે ચાલી રહેલ કમી રમ- 'આક્રાન્ત વર્ગે આર્થિક બહિષ્કાર કરવો જોઈએ અને એ રીતે ખાણમાં મેટે તફાવત એ છે કે આગળના કોઈ પણ કોમી આક્રમણકારી વર્ગની બુદ્ધિને ઠેકાણે લાવવા પ્રયત્ન કરવો જોઈએ વિખવાદ સાથે એક અથવા બીજું કઈને કોઈ ધાર્મિક કારણ એમ સૂચવેલું. પણ આ સૂચના અનેક રીતે અવ્યવહારૂ અને જોડી શકાતું. આજે ઉપસ્થિત થયેલાં કોમી રમખાણોને ઉતેજક અસ્વીકાર્ય લાગે છે. એક તે આવાં કોમી રમખાણેમાં ધણી એ કઈ પણ તાત્કાલિક બનાવ શેઠે જડતો નથી. આજે જે વખત કયો વર્ગ આક્રમણ કરનાર છે અને કયે વર્ગ આક્રમણને કાંઈ બને છે તે એકકસ પ્રકારના કેટલાક સમયથી ચાલી રહેલ ભેગ બને છે એને નિર્ણય કરે મુશ્કેલ હોય છે. બીજુ ' વિચારપ્રચાર અને તેના અનુસંધાનમાં જયલી વ્યવસ્થિત આર્થિક બહિષ્કારને સામાજિક બહિષ્કારથી જુદા પાડવાનું લગરચનાનું જાણે કે પરિણામ હોય એમ લાગે છે. આ કેમ 'ભગ અશકય જ છે અને સામાજિક બહિષ્કાર કરવાનું કહીએ તે તો ટળે અને અમે તેના અનેક ઉપાયે અને જનાઓ આજે પાકીસ્તાનને જ નેતરું આપ્યું કહેવાય. અપણી કમી પરિસ્થિવિચારાઈ રહી છે. પણ આજે દેખાતું દર્દ કોઈ ઉપાય કે જ- તિની ખરી ગુંચ એમાં રહેલી છે કે એક બાજુએ આપણું
એક શમી જાય એમ સંભવતું નથી. જ્યારે દેશ ઉપર નિર્દોષ ભાઈ ભાડુઓનાં ખુન આપણાથી જોઈ કે સહી શકાતા કોઈ ચેપી વ્યાધિ-Epidemic–ને મેટે હલ્લે આવે છે, ત્યારે નથી અને બીજી બાજુએ હિંદુ મુસલમાન વચ્ચે અંટસ અને તેથી બચવાના ગમે તેટલા રામબાણ ઉપાય શોધવામાં આવે વૈરવિરેાધ વધે એવી કઈ યેજના કે કાર્યક્રમ આપણું રાષ્ટ્રપ્રેમી છતાં તે વ્યાધિ પિતાને ભેણ ઠીક ઠીક પ્રમાણમાં ન લે ત્યાં હદય કબુલ કરી શકતું નથી. વળી જે વર્ગના ગુડાએ મારી સુધી શમતો નથી. આજે રાષ્ટ્રના રાજકારણી દેહમાં પાકિસ્તાન, જાય છે તે વર્ગના લોકોને બીજા વર્ગે બરાબર હાથ બતાવી શીખીસ્તાન કે હિંદુસ્તાનના નામે જે સેક્સ પ્રકારનું ઝેર વહેતું દેવું જોઈએ એમ કહેવામાં કે આચરવામાં આખરે પરિણામ-- કરવામાં આવ્યું છે તે શુભ ભાવના ભાવવાથી કે “શઠં પ્રતિ શૂન્ય અનર્થ પરંપરા જ આવીને ઉભી રહે છે. શાહય' જેવી જનાઓ વિચારવાથી, ચર્ચવાથી કે અમલમાં
આ પ્રશ્નના અંગે હિંસા અહિંસાને પ્રશ્ન ભારે ગુંચવણ મુવાથી એકાએક શમી જાય એમ માનવાને કશું જ કારણ નથી. ઉભી કરે છે. અહિંસાની દૃષ્ટિ બાજુએ રાખીએ તે પણ લાંબા પાકીસ્તાનના પુરોહિત ઝીણાએ ઘણું ખરું બેંગલરમાં લગભગ પરિણામની દૃષ્ટિએ પણ જે વર્ગના ગુંડાઓ આપણને મારી જાય એવા અર્થનું કહ્યું જ છે કે મુંબઈ અમદાવાદમાં જે કાંઈ બની તે વર્ગના લોકો ઉપર એવી જ ગુંડાગીરી અખત્યાર કરવાનું
કત :
':
'
કે,
,
'
.
'
'
.
,
ન કરી શકતું નથી. વળી જે વન
શીખીસ્તાન કે હિંદુસ્તાનમાં
જકારણી દેહમાં પાકીસ્તાન,
LE
| 31.