Page Text
________________
- ૩૧-૫-૪૦
પ્રિબુદ્ધ જૈન
- સમાજને સફળ બનાવે એજ સાચું દાન : : આપવાનું છે. તે વ્યકિત કેવી છે, કેવા પ્રકારની છે તેની તરફ . (આચાર્ય વિનોબા ભાવેના એક પ્રવચનમાંથી) ધ્યાન આપવું જોઈએ. કીસાને જ્યારે બીજ વાવે છે ત્યારે એક
- દાણુમાંથી સે દાણા મેળવવાની આશા રાખે છેતે ખુબ જ ': ', ' આ ભૂમિ પર અનેક સતે થયાં છે અને તેમણે ભારતીય *
કાળજીથી સારા દાણા વાવે છે. દાનની પણ એજ રીત છે. દાન જીવનને દાનભાવનાથી ભરી દીધેલ છે. તમે વર્ષભરમાં કોઈને
- એવી રીતે કરવું કે જેથી તેની કીંમત અનેકગણી વધે. એ દાન કોઈ દાન કરતા હશે. પરંતુ દાન કરતી વખતે તમે કોઈ વિચાર
એવું હોવું જોઈએ કે જે સમાજને સફળ બનાવે.. * * * * * કરો છો? * * * * * . આપણા વિચારને ચીરાગ બુઝાઈ જતાં આપણે આચાર અંધ બની ગયો છે. બુદ્ધિ ખુબજ મહાન વસ્તુ છે. દાન દેતી . ભગવાનને એ કાનુન છે કે દરેક માણસ આપણી પોતાની વખતે. તમે શું વિચાર કરે છે? ગમે તેને દાન આપવાથી મહેનતથી જીવે. દુન્યામાં શારીરિક શ્રમ વિના ભિક્ષા માંગવાને ધર્મ થાય છે?
અધિકાર માત્ર સન્યાસીઓને છે. કારણ કે તેઓ બીજી અનેક
"રીતે સમાજની સેવા કરે છે. પરંતુ આ સિવાય બીજા કોઈને * દાન તથા ત્યાગમાં ભેદ છે. આપણે એ વસ્તુને ત્યાગ નિષ્ક્રિય રહેવાને અધિકાર નથી.. . - ' કરીએ છીએ કે જે અનિષ્ટ છે. આપણી પવિત્રતાને વધારવા "
x
x તેમાં વાંધે કરનાર ચીજોને આપણે ત્યાગ કરીએ છીએ. આપણા ઘરને સ્વચ્છ કરવા માટે ઘરમાંથી કચરો સાફ કરીએ છીએ.
, ગમે તે આપી, દેવું ભોજન કરાવી દેવું, વગર વિચાર્યું
* *
| આપવું તેથી તે ઉલ્ટો અનર્થ થાય છે. જે કોઈ ગૌશાળાને . પણ દાનને અર્થ તે . નથી. આપણુ દરવાજે કોઈ ભીખારી કે બાવો આવી ચડે, તેને મુઠ્ઠી અનાજ આપ્યું છે કે
દાન આપવું હોય તે એ જોવું જોઇએ કે અહી ગાયની પૈસે ફેંકી દીધે તેથી પણ દાનક્રિયા થતી નથી. એ કાર્યમાં તે સંભાળ કેવી રીતે રખાય છે ને આંહી તેમની ઓલાદ સુધારવા એપવાઈ છે. તેમાં કોઈ હૃદય કે બુદ્ધિ નથી. બુદ્ધિ તથા ભાવનાનાં પ્રયત્ન થાય છે? આંહી સુંદર અને સ્વચ્છ દુધ મળે છે? સિહયોગથી જે ક્રિયા થાય છે તે ક્રિયા સુદર થાય છે. '
- ''; જ્યાં મૃતઃપ્રાય ગાય વતી હોય, જ્યાં ગંદકી હોય, આવી - જમીન વાવતી વખતે જેમ આપણે જમીન સારી : છે
જાતની પાંજરાપેળાને માટે દાન ધર્મ નથી.
"" કે નહિ તેને વિચાર કરીએ છીએ, તેવી જ રીતે જેને દાન : *
* જેવાને. આ પ્રકારની ભ્રમણાને વશ થઈને જે દીક્ષા માંગતા
દાનનું પણ એક શાસ્ત્ર છે. એ કાંઈ વિવેકશુન્ય ક્રિયા નથી. - આવ્યું તેની પૂર્વ તૈયારીને વિચાર કરવાની દીક્ષા આપનાર શાસ્ત્રમાં “દાન સંવિભાગ” એમ કહ્યું છે. તેને અર્થ એ છે કે ૫. કેટલાક સાધુએ જરા પણ જરૂર જતા નથી. દીક્ષા એ જીવનનું જે વસ્તુઓ એક સ્થળે એકત્રિત થાય તે સર્વત્ર વહેંચી દેવી.
- મૌલિક પરિવર્તન છે; એ કાંઇ લડાઈમાં લડવા જવા માટે ઉતે' ' જાય ક્ષણજીવી જુસ્સો નથી. એ સંગીન અને જીવનના અન્ત ' ' ' . . *
* * . . સુધી એક સરખી રીતે ટકી રહે તે માનસિક, વાચિક એને સૌથી શ્રેષ્ઠ દાન કર્યું છે તે વિષે સર્વ ધર્મોએ કરી કરીને કાયિક ત્યાગમાર્ગ છે અને તે ત્યાગ મર્મવ્યાપી ઉડા વૈરાગ્ય * એક વાત કહી છે, “ગુપ્ત દાન શ્રેષ્ઠ દાન છે.” વિના કદિ ટકી શકતા જ નથી. આવી ગ્યતા દીક્ષા લેનારમાં છે કે નહિ તે પિતા માટે તેમજ સમાજ માટે નિર્મીત કરવાને
' (પૃષ્ટ ૨૪ થી ચાલુ)... " અર્થે દીક્ષા લેવાને તત્પર થયેલાએ દીક્ષા લીધા પહેલાં બે . કહે છે કે તેમસરી કે બીજા કોઈ પણ સુરીને કિશું કરવાના ત્રણ વર્ષ સુધી દીક્ષિત જેવું વ્રત પચમ્માણ પરાયણ ત્યાગી છે ? એ રાજાને પણ સાંભળવાના નથી. હું એમને દરવાજે
વનું ગાળીને પિતાની યોગ્યતા સિદ્ધ કરી બતાવવાની ખાસ અનશન કરી મરી જઈશ તે પણ એમની અહિંસાં કદી એમના જરૂર રહે છે. આ ગાળામાં ધર્મશાસ્ત્રનું સંગીન અધ્યયન પણ મનમાં પ્રેમ, દયા અથવા ' સત્ય આવવા દેવાની નથી. દીક્ષાના ઉમેદવારે કરવાનું રહે છે. દીક્ષિત સાધુ સમાજમાં વન્દન- એવા પંચ મહાવ્રત ધારકને મારી આખરી વિનંતી છે કે ભારે રોગ્ય પ્રતિષ્ઠા પામે છે. આ વન્દનોગ્યતા માત્ર વેશપરિવર્તનથી છોકરો આપશો નહીં કેમકે હું એને ઉછેરૂં એવી હાલતમાં નથી. આવતી નથી પણ એ સામાન્ય માનવીની સરખામણીએ દીક્ષા ભલે તમારા પાસે રાખો પણ મને મરવાના પહેલા એકજ વખત લેનારમાં મહત્વને અન્તરપલટાની અપેક્ષા રાખે છે. આ અન્ત- દુરથો પણ મેટું જેવાં ધો. હું કાંઈ પણ કરી શકું કે " કરાવું રપલટો પણ દીક્ષા લેનારની પૂર્વતૈયારી સાથે ગાઢ સંબંધ. એવી હાલતમાં નથી આખરે મારી અનાથ વિધવો ગરીબ ખેડુત ધરાવે છે. દીક્ષા લેનાર સશકત અને બુદ્ધિશાળી હવે જોઈએ મજુરણની આ છેવટની ભરતી વખતની ઈચ્છા પુરી કરવા ‘પાછી અને તો જ તે દીક્ષા જેવું કંતિ વ્રત પાળ શકે અને તેના પછી કરગરીને વિનંતી છે કે એ શેત્રુજ્યના દાદા તું પુરી કર માટે સમાજને આદરભાવ આવી શકે. આજે તે જેમ ખેડાં એમ કહું છું. . ' ' . . . . . . ઢર નિભાવવાને પાંજરાપો' ઉભી કરવામાં આવે છે તેમજ .
: - મેઘીબાઈ કચરા રેવાસી કચ્છ વાગડમાં ગામ આજના નિર્માલ્ય અને બુદ્ધિજડ સાધુઓનાં વૃદે નિહાળીને સાધુસંસ્થા માણસની જાણે કે પાંજરાપોળ ન હોય એવા
ખારોઈ વાલીની સઈ દા. દેસી ડાભજી હંસરાજ. આપણને ભાસ થઈ આવે છે.
ગોરીબાઈ તથા મધીબાઈ રૂબરૂ કહેવાથી સઇ કરી આપી - - -પરમાનંદ. છે. સાક સુદ ૨ ગુરૂવાર સં. ૧૮૯૬
""
"
,B1-
+ " ' '
| SR No. | 525925 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1940 Year 01 Ank 18 to 24 and Year 02 Ank 01 to 17 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Mokamchand Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1940 |
| Total Pages | 232 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 26 MB |