________________
તા. ૩૦-૧૧-૪૦
પ્રબુદ્ધ જૈન
જૈન વે. મૂ. કાન્ફરન્સનું આગામી અધિવેશન.
કેટલાક પ્રાસ્તાવિક વિચારે. (માલેગાંવવાસી શ્રી. બાલચંદ હીરાચંદે ઉપરના વિષય ઉપર એક લેખ “પ્રબુધ જેન'માં પ્રગટ કરવા માટે મોકલેલે. આખે લેખ બહુ લાંબે હતા અને પ્રસ્તુત કોન્ફરન્સના પૂર્વ ઈતિહાસની કેટલીક વિગતો તેમાં ચર્ચવામાં આવી હતી. “પ્રબુદ્ધ જૈન ’ના વાંચકે પર્વાપર' સંબંધની જાણ સિવાય એ વિગતે યથાવરૂપે ગ્રહણ કરી શકે નહિ એમ સમજીને એ ભાગ છેડી દેવામાં આવ્યો છે અને બાકીના ભાગ કેન્ફરન્સ જેવી કંઈ પણ પ્રવૃત્તિના કાર્યકર્તાઓ માટે તેમજ સામાન્ય વાચકે માટે ઉપયોગી હાઈને નીચે પ્રગટ કરવામાં આવે છે.–તંકી)
શ્રીમતિ વગર પૈસાને પ્રશ્ન કેમ ઉકેલાય તેમ ધર્મ ઉત્સવો અને ધર્મ પ્રદર્શને પાછળ દર વરસે આપણે
જુન્નર કોન્ફરન્સ ભરવાને વખતે અમુક અસંતુષ્ટ લોકેએ શક્તિ બહાર જઈને ખર્ચ કરીએ છીએ અને મુખ્ય વસ્તુ કરતાં શ્રીમાને આગળ જઈ કહ્યું કે તમારું માન ઘવાયું છે. તમને ઔપચારિક અને અનાવશ્યક વસ્તુ તરફ વધુ લક્ષ આપી આપણે પૂછયા વિના કોન્ફરન્સને આમંત્રણ આપ્યું છે ત્યારે તો તેમાં દર વરસે લાખનું પાણી કરીએ છીએ અને તેમાં ધાર્મિક સામેલ થશો નહિ. બીજા પણ વિચિત્ર પ્રયોગ કરી શ્રીમાની ભાવના હોવાથી આપણાથી બોલી શકાય જ નહિં એમ મેઢે તિજોરીનાં તાળાં તેઓએ બંધ કરાવ્યા. પરંતુ એક માણસ ડુચા દેવાય છે અને અમુક બડેખાની ધુન માટે અનિચ્છનીય પાસેથી હજાર રૂપિયા મેળવવા કરતાં હજાર માણસ પાસેથી ખર્ચ કરીએ છીએ. આ વસ્તુઓને ખરા અંતઃકરણથી નિષેધ તેટલા જ રૂપીયા મેળવવા એથી કાર્ય વધુ બળવાન થાય છે એ થવો જોઈએ. ત્યારે કેન્ફરન્સનું અધિવેશન પણ નિરાબરી અનુભવ જાણતા હોવાથી કાર્યકરોએ મધ્યમ વર્ગ ઉપરજ આધાર થાય એ ઈચ્છવા જોગ છે. તે માટે કાર્યકર્તાઓને વિચાર કરરાખ્યો હતો. અને તેથી જ કાર્ય કેટલું સારું કરતાં આવડયું તે
વાની આવશ્યક્તા છે. જેમ બને તેમ સાદાઈ અને નિરાડંબરનજર સામે છે. એ વિચાર આપણું કાર્યકર્તાઓએ ધ્યાનમાં
પણું જ ઉચિત છે. આમ કરવાથી ભારે ભપકે જોવા માટે રાખવાનું છે. કાર્યકર્તાઓ માને છે કે પૈસા મળશે તે ગમે તેમ આવનારાઓની સંખ્યા ઘટશે પણ તેમાં ખોટું શું છે? કાર્યક આપણે ચલાવશુ પણ એ અનુભવ કાર્યસાધક થતું નથી. બહુ
થોડા હશે અને ખરા દિલથી પ્રચાર કાર્ય કરવા ધારશે તે આખા જનસમાજને સહકાર એ મુખ્ય વસ્તુ હોવી જોઈએ અને દેશમાં કાર્યપ્રવાહ ચાલુ રાખી શકાશે. દરેક પ્રાંતમાં થોડાક કાર્યકર્તાકાર્ય સિદ્ધ થયા પછી જ શ્રીમાનેને સહકાર મેળવવામાં આવે એને ઉત્સાહ વધે એવી સગવડ કરી આપવાથી એકધારું કાર્ય ચાલુ તે તે ઉપયોગી થઈ પડે છે. શ્રીમાનેને મુખ્યત્વે કરી ફુરસદ
થઈ શકશે. વળી એક ભાગના કાર્યકર્તાઓ અન્ય ભાગમાં ઉપયોગી
થઈ પડશે અને તેથી અખંડ કાર્ય ચાલુ રહી શકશે. હોતી નથી. તેમના જ શબ્દોમાં કહીએ તે તેમને “ભરવાની પણ ફુરસદ નથી. તેઓનું પિતાનું બધું કાર્ય નિધિને ચાલે છે.
પ્રમુખની ચુંટણીનું ધોરણ. તેમના હાથે દેવું થાય તે પણ કોઈ તેમને પૂછનાર નથી.
પ્રમુખની ચુંટણીમાં મુખ્યત્વે કરી કાર્યકરની વરણી થવી
જોઈએ. શ્રીમંત કાર્યકર મળે તે સામાન્ય જનતા માટે તેમને પ્રેમ અને સહાનુભૂતિ હોય એ વાત
સોનામાં સુગંધ સાંપડે અશકય છે. કોઈ તેમાં અપવાદ હોય તો તેમાં આશ્ચર્ય નથી.
પણ તેમ ન હોય તે એકાદ સેવાભાવી કેમસેવકને ચુંટવો એવા અપવાદ જરૂર છે. પણ તેમની પરિસ્થિતિ લોકસેવા કરવા
એ વધારે આવકારદાયક નીવડશે. શ્રીમતે માટે અમને જેવી હોય તે જ એ બની શકે. આવા સંગે મળી જવા એ
જરાએ વિરોધ નથી. પણ મુખ્ય વસ્તુ ધ્યાનમાં સમાજનું ભાગ્ય હોય. માટે જ બધો આધાર શ્રીમતિ ઉપર
લેવાની છે તે એ છે કે કેન્ફરન્સનું કાર્ય સતત, અબારાખી રાહ જોતાં બેસી રહેવું પાલવે તેમ નથી. બની શકે તે
ધિત અને વેગપૂર્વક ચાલુ રહેવું જોઈએ. બીજું અધિવેશન
ભરાતાં પહેલાં આખા દેશભરમાં પ્રમુખ ફરે અને દરેક કેન્દ્રમાં અમુક શ્રીમાને કોન્ફરન્સ તરફ સુગ ધરાવતા હોય અને અમારા વિના ચાલવાનું જ નથી એમ માની બેઠેલા હોય તે તેમને
કામ શરૂ કરી દે અને તેની પ્રગતિ ઉપર દેખરેખ રાખે એ દૂરથી જ નમન કરી કાર્ય ચાલુ રાખવાની જરૂર છે. અમુક શેઠ
ઈચ્છવાગ છે. એક વખત ખુરશી શોભાવીને પછી કોન્ફરન્સ ન આવ્યા તે કેમ થશે એવી ઝંખના ખેટી છે. આપણને બધાને
માટે જરાએ દરકાર રાખવી નહીં એ પદ્ધતિ તદ્દન ઘાતક નીવડી સહકાર જોઈએ છે. પણ એ મળે ત્યાં સુધી
છે. પ્રમુખના કાર્યને મદદ કરવા માટે અનુકુળ વાતાવરણ પેદા
ભી જવાનો ઉદેશ શે? રાજકીય બાબતોમાં ઘણા તડાં પડેલા જણાય છે. ત્યાં
કરી શકાય અને દેશના દરેક વિભાગમાં જાગૃતિ અને સહાનુભૂતિ બહુમતીની શકિત ઉપર ભાર મૂકી મકકમ રીતે આપણે આગળ
ઉત્પન્ન થાય એવા આદેશ કરવા જોઈએ. હાલમાં કર્તવ્યનું વધીએ છીએ. તેમજ સામાજિક બાબતોમાં આગળ વધવાની
સૂચન નહિં હોવાને લીધે કેન્ફરન્સના આમંત્રણ વગેરે બીજી જરૂર છે. કોન્ફરન્સમાં લોકો આવશે પણ અમુક દેદિપ્યમાન અને
કકત્રીઓની પેઠે અભરાઈએ ચઢી જાય છે. એ આપત્તિ ટાળવી શોભીતે વર્ગ નહિં આવે તે કોન્ફરન્સ સાવ લુખી જણાશે એ
હોય અને પ્રાંતિક મંત્રીઓને કાર્યદક્ષ કરવા હોય તે મક્કમ
વિચારના અને સેવાભાવી કાર્યકર પ્રમુખની ચુંટણી એ મુખ્ય વસ્તુ માન્યતા હવે છોડવી જ પડશે. સામાન્ય જનતા ઉપર જ આધાર રાખી કાર્ય થયાથી જ જનતાને સહકાર મકકમ થશે. વિદનેને
સમજાવી જોઈએ. હાલમાં કોઈ પણ પ્રમુખ થવાને અચકાય છે માટે આપણે તે તૈયાર જ રહેવું જોઈએ. મતલબ હવે ક્રાન્તિને
એનું મુખ્ય કારણ કાર્યની દિશાનું સૂચન નથી. કોન્ફરન્સ માટે વખત નજીક આવતે જાય છે. જુની રીતે અને જુની કલ્પનાઓ
કોઈને પ્રેમ નથી એ મુખ્ય વસ્તુ નથી; પણ આપણે અપ્રિય જીર્ણ થઈ ગઈ છે, તે છેડેયે જ છુટકો છે.
થઈ પડીશું એ બેટી ભીતિને વશ થવાને લીધે બધાએ અચ
કાય છે. એક વખત બધા ચક્રે સુંદર રીતે ચલાયમાન થશે તે નિરાડંબરી કોન્ફરન્સની આવશ્યકતા.
મારી ખાત્રી છે કે પ્રમુખ માટેના ઉમેદવારોમાંથી ચુંટણી કરવી કોન્ફરન્સ ભભકાબાજ થવી જોઈએ–દેખાવો ભવ્ય થવા જ
પડશે. એ ભાગ્યને દિવસ જલ્દિ આવે એજ આપણું સર્વની જોઇએ-એ બાબત ઉપર આપણે ફરી વિચાર કરે જઈએ.
અન્તરની ઇચ્છા હોવી જોઈએ. લગ્ન વગેરે પ્રસંગે સાદાઈથી થાય તે આપણે ઈચ્છીએ છીએ માલેગાંવ.
બાલચંદ હીરાચંદ.
છે. પ્રથમ અને દે
હતા
ના આમ
આપ