Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1940 Year 01 Ank 18 to 24 and Year 02 Ank 01 to 17

SR No.: 525925
Original Sutra Author: N/A
Author: Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1940
Total Pages: 232
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 26 MB

Page 194

૧૨૮
પ્રબુધ જૈન
તા. ૩૧-૧૦-૮ ૦
. તમે
WAS
આની
નિત્યજીવનમાં અહિંસા
ઉપર હું વખત બરબાદ કરવા તૈયાર હો તેટલો પશે ટાંગાવાળા
તૈયાર નહોતે, એટલે કલાકેક આમ ગરમ તકરાર કર્યા પછી એક વેપારીને અનુભવ
તેણે દસ આના લીધા અને મને ગાળો ભાંડતે રસ્તે પડ.. જે આપણે હરહમેશ દરેક બાબતમાં અંતરખેજ કરવાના પણ મારે ભાઈ આ બનાવથી બહુ દુ:ખી થશે. ત્યારે નિશ્ચય કરીએ તે જોઇશું કે આપણે વારંવાર અહિંસાના નિય- એણે જોયું કે મારો ગુસ્સે ઉતરી ગયો હતો અને હું પાછો મને ભંગ કરીએ છીએ. તેથી જે સાવધ થઈએ અને આપણી શાંત થયું હતું ત્યારે તેણે પેલી વાત કરી મારી આગળ કાઢી, જાત ઉપર ચોકી કરતાં શીખીએ તે એમાંથી અત્યંત સુખ અને મને પૂછયું: “ પેલા ટાંગાવાળાની સાવ સચોટ દલીલ કબૂલ અને સમાધાનની પ્રાપ્તિ થાય. મનમાં ચડી આવતા ગુસ્સાને રાખવામાં તમને કેમ આટલી હરકત લાગી ?' મારી અક્કલ પણ શમાવી દેનાર મીઠાશભર્યા જવાબની જરૂર ડગલે ને પગલે ઊભી હવે પૂરી ઠેકાણે આવી હતી, ત્યં અભિમાન અને ઉચ્ચતાના થાય છે, પણ આપણે ભાગ્યે જ તે સમજી શકીએ છીએ. થોડીક ઘમંડને વશ થઈને અંતરરિપુ ક્રોધને શિકાર થઈ પડયાને સારુ ગમ ખાતાં, થોડીક સબુરી રાખતાં શીખીએ તે કડવા બેલથી મને ભારે ગ્લાનિ ઉપજી. પેલા ટાંગાવાળાને ખેાળી કાઢવે અને કે ટોણો મારવાથી ભભૂકી ઊઠનારા ક્રોધાગ્નિને આપણે સહેજે
તેને તેના ચાર આના ચૂકવવા એ મેં નિશ્ચય કર્યો. ઘણુ દહાડ! શાંત કરી શકીએ. મારા પર એક તીખા કાગળ આવ્યા છે. લગી મેં એને શેથ્ય પણ એ ન જ. પણ એક દિવસ અને તેને તેજ તીખો જવાબ દેવાનું મને મન થઈ આવે છે.
તેને ભેટો થઈ ગયો. મેં તેને મારી દુકાને આવવા કહ્યું. પેલો પણ હું ગમ ખાઇને બે દિવસ ખામોશીમાં કાઢી નાખું છું. પછી
આનાકાની કરવા લાગ્યું. તેને થયું હશે કે તે દહાડાની તકરાર મને એને કશો જવાબ મેલવાની વૃત્તિ જ રહેતી નથી. આથી બાબત વળી કયાંક વઢવા કરવાને હઈશ. પણ મેં એને કહ્યું કે હું પાર વિનાના પ્રહાર અને પ્રતિપ્રહારોમાંથી ઊગરી જાઉં છું. તે દિવસના મારા બેવકૂફીભર્યો દુર્વર્તનનું પ્રાયશ્ચિતજ મારે તે
એક વેપારી ભાઈ જે સત્યાગ્રહી હોવાને કે જેલ જઈ કરવું છે. મે પાવલી એના હાથમાં મૂકી અને તેની માફી માંગી. આવ્યાને દા નથી કરતા, પણ 'હરિજનબંધુ' કાળજીપૂર્વક
પેલાના આશ્ચર્યને પાર રહ્યો નહિ. એણે સહેજ આનાકાની સાથે વાંચનારા છે, તેઓએ પિતાના જીવનમાં એક નાનકડો પ્રસંગ પાવલી લીધી અને કૃતજ્ઞતાભર્યા હૃદયે આનંદપૂર્વક ચાલ્યો ગયો. દિવસે મને લખી મોકલ્યો છે તે આપણુ દરેકને માટે બધપ્રદ છે. હું થયાં પશ્ચાતાપ મારા કાળજાને કરી રહ્યો હતો તે આમ શમે. તે અહીં ટૂંકાવીને આપું છું. તેઓ કહે છે :
અને હું શાંત થે. તે દહાડે સાચે મારે હાથે ગંભીર હિંસા એક સવારે મારો નાનો ભાઈ જે અહીંને અજાણ્યો છે થયું હતું. ન્યાયની વાત કરવા હું રાજી નહોતો, એટલું જ નહિ તે સ્ટેશને ઉતરીને ટાંગામાં ભારે ત્યાં આવ્યા. ટાંગાવાળાને શું પણ પેલા ટાંગાવાળાને માટે મારા મનમાં તિરસ્કાર ઉપજ્યા હતા. ભાડું આપવાનું છે એમ એને પૂછતાં તેણે કહ્યું કે ૧૪ આના એને હલકા વર્ગને અને પિતાને ઊંચા વર્ગને માણસ ગણુ ઠરાવ્યા છે. આ સાંભળી હું સારી પેઠે તપી ઉઠ્યો અને પેલા હતું. આ મારી વૃત્તિ માટે મને અત્યંત શરમ ઊપજી અને હું ટાંગાવાળાને કહ્યું, “આમ જ તમે અજાણ્યા ઉતારૂઓને ઠગો છે. આશા રાખું છું કે ઈશ્વર હજુ મારામાં જે કંઈ ઊંચનીચભાવ આઠ આના ભાડું આપવાને ધારે છે. તેને એક પેસો પણ વધુ રહ્યો હોય તે કાઢી નાખે ” નહિ મળે.” ટાંગાવાળે કહે, “ એ જોડે મારે નિત નથી. (( હરિજનબંધુ'માંથી.) મહાદેવ હરિભાઈ દેસાઈ આમની સાથે ચૌદ આના કર્યા છે, એમણે કબૂલ્યા છે.'
કણ કેટલું સાચું? આથી મને વધુ ગુસ્સો ચડે. અમારી વચ્ચે ખૂબ જ
આપણા વહેવારૂ જગતમાં સત્ય કેટલા પ્રમાણમાં જળવાય છે બેલાચાલી થઈ, અને અંતે મેં એને દસ આના આપવા તે નીચે આપેલા જુદા જુદા વ્યવસાયીઓનાં વચને પરથી જાશેઃકહ્યું. દસ આના મ્યુનિસિપાલિટીએ કરાવેલ દર મુજ- દરજી: સોમવારે તમારે કેટ ચેકસ મળી જશે. બનું ભાડું હતું. પણ પેલે એક બે થાય નહિ. બસવાળો: પાંચ મિનીટમાં જ ઉપડશે, વાર નથી. પછી તે મેં એને પોલીસ ચોકી ઉપર લઈ જવાની ધમકી લેખકનો મિત્ર: તમારી વાર્તા મને ખૂબજ ગમી. આપી. એ કહે, “મારે એવું કશું કરવું નથી. મારે તે મારી યજમાનઃ આ આવે ! ખૂબ આનંદ થયે. જોડે ર્યા મુજબ આના ચૌદ રેકડા જોઈએ. એક પાઈ ઓછી પણે: રહેવા દેને, હમણાંજ ચા પીને આવ્યો છું. નહિ લઉં. મ્યુનિસિપાલિટીને દર મારા મેઢા પર શેને મારો દુકાનદાર: આ ભાવે બીજે કયાંય મળે તે કહેજે. છે ? ધારો કે મેં છ આના ભાડે તમને સ્ટેશને પહોંચાડવાનું સંપાદક: આવતા અંકમાં તમારે લેખ નક્કી આવશે. કબૂલ કર્યું હોય, અને સ્ટેશને પહોંચ્યા પછી હું મ્યુનિસિપલ કારકુન : મારે સ્મશાને જવાનું હોવાથી રજા જોઈએ છે. દર મુજબનું ૧. આના ભાડું લેવા તમારી જોડે તકરાર કરવા પતિ: ઑફિસમાં ખૂબ કામ હોવાથી મોટું થઈ ગયું. લાગું તે તમે મને દસ આના આપશે કે ? એવી રીતે ડોકટર: ચિન્તા ન કરો, બધું મટી જશે. ' મ્યુનિસિપલ દરથી જરાય ઓછું નહિ લઉં એવી તકરાર વાળંદ (સલૂનવાળા): બેસો બેસે, બે મિનીટજ.
સ્ટેશને પહોંચીને મારાથી તમારી જોડે કરાશે કે ?” આ દલીલ લેખક : લખવાની ફુરસદ જ હાલ મળતી નથી. મને નિરૂત્તર કરનારી હતી. મારી પાસે એને જવાબ નહોતા બાબ: બા, મેં એ મેસંબી જેઈજ નહોતી. પણુ ગુસ્સાથી હું આંધળે થયે હતા, અને એક ભાડૂતી ટાંગાવાળા રોઠ: વેપાર ધંધામાં અત્યારે કમાણીજ કયાં છે ? મને આમ મહાત કરી જાય એ વાતનું મને બહુ વસમું લાગ્યું. રીપોર્ટર: પાંચ હજારની લોકમેદની એકઠી મળી હતી,
ભારે ના ભાઈ અને વચ્ચે પડ. મને કહે, “ટાંગાવાળા નેતા : આગામી લડત માટે તૈયાર રહે. જોડે ચૌદ નાના મેં કરાવ્યા હતા. તેથી તેટલું ભાડું માંગવાનો જોતિષી : આ મહિને જ વાંકે છે; પછીના ગ્રહ સારા છે, તેને હક છે. એની જોડે મ્યુનિસિપલ દરની વાત કરવામાં સારી સભાપતિ: મારું ભાષણ આપે શાન્તિપૂર્વક અને રસથી નથી. મેં કહ્યું, ‘તું ચૂપ બેસ.” પણ આવા ખોટા હકની વાત સાંભળ્યું છે તે બદલ - (* કુમાર ”માંથી સાભાર ઉધૃત.) શ્રી મુંબઈ જન યુવક સંધ માટે તંત્રી મુદ્રક પ્રકાશક: શ્રી. મણિલાલ મકમચંદ શાહ, ૪૫-૪૭ ધનજી સ્ટ્રીટ, મુંબઈ.
મુદ્રણસ્થાન : સૂર્યકાન્ત પ્રિ. પ્રેસ, ૪૫૧, કાલબાદેવી રોડ, મુંબઈ. ૨