Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1940 Year 01 Ank 18 to 24 and Year 02 Ank 01 to 17

SR No.: 525925
Original Sutra Author: N/A
Author: Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1940
Total Pages: 232
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 26 MB

Page 136

' તા. ૧૫-૮-૪
= "," "
R-
)
:--
=
=
=
=
=
પ્રબુદ્ધ જૈન
खच्चर आणाए उवहिए मेहावी मारं तरति । ધોરણ કરીને અનેક ખ્રીસ્તી સાધુ સન્ત આદર્શ જીવન સત્યની આણમાં રહેનારે બુદ્ધિમાન માનવી મૃત્યુને તરી જાય છે. જીવી ગયા છે અને સ્વપરનું કલ્યાણ સાધી ગયા
છે. ખ્રીસ્તી ધર્મની દયા, અહિંસા, મનુષ્ય કોટિ સુધી જ લબાન યેલી જોવામાં આવે છે તેનું મૂળ તો તે ધર્મની સૃષ્ટિ નિર્માણને લગતી એક મુખ્ય માન્યતાને આભારી છે કે જે એમ પ્રરૂપે
છે કે ઈશ્વરે પ્રથમ ચર–અચર દેખાતી જડ સૃષ્ટિ ઉત્પન્ન કરી सत्यपूतं वदेद्वाक्यम्,
અને તેની અંદર દિવ્ય પ્રાણથી પ્રાણવાન એવા “આદમ અને ઓગસ્ટ ૧૫
૧૯૪૦ |
ઈવ” ને મુકયા, જેમાંથી આ આખા માનવ સમાજને વિકાસ
થયે. આ માન્યતાઓ પશુપ્રાણીઓને આત્મતત્વથી વંચિત બનાઅહિંસાની ઉત્ક્રાન્તિ
વ્યા અને તે કારણે માનવદયાના અધિકારી ઠરાવ્યા. બી.] (ગતાંકથી ચાલુ)
બાજુએ માનવસમાજનું કલ્યાણ અને સેવાને ખ્રીસ્તી ધર્મ માં જેવી રીતે આગળ આપણે જોયું કે માનવીમાં માનવ
ખુબ પ્રાધાન્ય આપવામાં આવ્યું. દીન, દુઃખી, દલિત, માંદા, તાના જન્મ સાથે જ અહિંસાવૃત્તિનો ઉદ્દભવ થયે, પણ એ
કાઢીઆ, પતીઆની સેવા ઉપર જે ભાર ખ્રીસ્તી ધર્મ મુકે છે અહિંસાવૃતિમાંથી સ્થાયી જીવનશાનું નિર્માણુ તે આપણું તે અન્ય ધર્મસંપ્રદાયમાં જોવામાં આવતું નથી. દેશમાં ભગવાન બુધ્ધ અને મહાવીરના સમયથી જ થયું. તેવી . પણ આ બધી દયા, પ્રેમ, વિશ્વબંધુત્વની વાતો માટે ભાગે જ રીતે દુનિયાના ઇતર ભાગમાં અહિં સાનિતને ઉદ્ભવ તે કંઈ. વ્યક્તિગત આત્મસાધના સાથે જોડાયેલી રહી. તેની અસર કાળથી થયેલે, પણ ખ્રીસ્તી ધર્મના ઉદ્દભવે એ વૃતિને મનુષ્ય
સામુદાયિક જીવન ઉપર જરૂર સારા પ્રમાણમાં પડતી રહી, જીવનનું એક મહત્વનું અંગ બનાવ્યું. એ ધર્મના ઉત્પાદક ઈસુ
પણ રાજ્યતથી નિર્માતુ સામુદાયિક જીવન તે ખ્રીસ્તે અહિંસામય જીવન જીવી બતાવ્યું અને એ સમયના લોકોને
આખરે પશુબળ ઉપર જ નિર્ભર બની રહ્યું. કાળાન્તરે ભ્રાતૃભાવને સંદેશ આપ્યો. તેમના ધર્મપુસ્તક બાઈબલના
ગઈ સદીમાં રશીઆમાં ટોલ્સ્ટોયને જન્મ થયો. તે ભારે ધર્માત્મા ‘જોન’ રચિત પ્રકરણમાં અપાયેલું ‘ગિરિપ્રવચન પ્રેમ-સેવા-સમ
હતા; ચિન્તક હતા; સમાજ અને રાજકારણના પ્રશ્નોને પ્રખર ભાવની જ એક અપૂર્વ ગીતા છે. ‘મેગ્યુ” રચિત પ્રકરણમાં પણ વિવેચક હતે. આજ સુધી અહિંસાને અર્થ એટલે જ કરવામાં એક સ્થળે સુ ખ્રીસ્ત પિતાના અનુયાયીઓને ઉદ્દેશીને કહે છે આવતું હતું કે પિતાના જીવનને બને તેટલું નિરવ બનાવવું, કે “તમે આજ સુધી સાંભળતા આવ્યા છે કે કંઈ તમારી આંખ હિંસક પ્રવૃત્તિઓથી બને તેટલા અળગા રહીને અપરિફેડે તેની તમે આંખ ફાડી નાંખે અને દાંતને બદલે દાંત ખેચી ગ્રહી પવિત્ર જીવન ગાળવું અને બને તેટલી ઈશ્વર સાધના કરવી, કાઢે ! પણું હું તમને કહું છું કે અન્યાયી કે અધમને સામને પણ સાથે સાથે તેમાં એક તત્વ ઉમેરાયું. પિતાની ન કરે ! પણ તમને જે કંઈ જમણા ગાલ ઉપર તમારો માન્યતા મુજબ વર્તવામાં સમાજ કે રાજકારણ કદિ આડે આવે મારે તેની સામે ડાબો ગાલ ધરો અને કાયદાથી લડીને તે પણ પોતાની માન્યતાને વળગી રહેવું અને તેમ કરતાં ગમે જે કોઈ તમારે કેટ લઈ લે તેને તમારી કામળી પણ આપી તેટલાં કષ્ટો સહેવા–પ્રાણુનું બલિદાન આપવાનો પ્રસંગ આવે તે દે અને જે તમને એક ગાઉ ઘસડીને લઈ જાય તેની સાથે તેમ કરતાં પાછા હઠવું નહિ. આ બાજુ કે તે બાજુ પિતપોતાની તમે બે ગાઉ ચાલે અને જે માંગે છે તેને આપે અને જે કોઈ ધાર્મિક માન્યતા ખાતર શાન્ત નિરવરોધ પ્રાણબલિદાન ઉધાર લેવા આવે તેને તમે પાછા ટાળે નહિ”. આવી જ રીતે અપાયાનાં અનેક દૃષ્ટાન્ત બન્યાં જ કરતાં હતા. એજ પ્રકરણમાં અન્યત્ર ઈસુ ખ્રીસ્ત કહે છે કે “ તમને આજ
આવા બનાવોએ અહિંસાને આદર્શ જનસમાજ સમક્ષ જીતે સુધી કહેવામાં આવ્યું છે કે તમે તમારા પાડોશીઓને ચહાજો
અને જાગતે રાખ્યું હતું, એટલું જ નહિ પણ તેમાં અહિંસક અને દુષ્મને ધિક્કાર ! પણ હું તમને એમ કહું છું કે સામનાની કંઈ કંઈ ઝાંખી થવા લાગી હતી. પણ અહિંસાતમારા દુશ્મનને પણ તમે ચાહો. તમને જે શ્રાપ આપે તેને વૃતિનું પ્રયોગક્ષેત્ર તે હજુ સુધી ધાર્મિક માન્યતાઓના પ્રદેશ આશીર્વાદ આપજો. તમને તિરસ્કારે તેનું તમે ભલું કરજે ! અને પુરતું જ મર્યાદિત રહ્યું હતું. સમાજ કે રાષ્ટ્રના પ્રશ્નો ઉકેલવામાં, જે તમારા વિષે મત્સરભાવ ચિન્તવે અને તમને ત્રાસ આપે તેના રાજ્યના અન્યાયે દુર કરવામાં કે પર રાજ્યનાં આક્રમણને માટે પ્રાર્થના કરો ! આ રીતે જ જે પિતા સ્વગમાં વસે છે સામનો કરવામાં અહિંસાવિચારનો ભાનપૂર્વક કદિ ઉપયોગ કરતેના તમે ખરા પુત્ર બની શકશે; કારણ કે તેઓ તે જે ઓ , વાનું કાઈને સુઝતું જ નહોતું. મેટા સામાજિક ફેરફારે વિચાસારા છે તેમજ ખરાબ છે તે બન્નેને પિતાના સૂર્યનું સરખું રોના સ્વાભાવિક પરિવર્તનમાંથી પરિણમતા અથવા તો કોઈ , અજવાળું આપે છે અને ન્યાયી અને અન્યાયી ઉભા ઉપર બળવાન વ્યક્તિ સમાજપરિવર્તક વિચારે એવા જોરથી વરસાદની એક સરખી મહેર વરસાવે છે. જે તમને ચાહતા હોય સમાજ સમક્ષ મુકતી અને તેને અનુસરનારૂં અનુયાયીદળ એવી તેને તમે ચાહે એમાં તમે એવું મેટું પુણ્ય શું કર્યું ? અને તમારા ઉગ્રતાથી કામ કરતુ કે તે સામે સમાજની બહુ મોટી બહુમતી ભાઈઓને જ તમે સલામ કરે તેમાં તમે બીજાથી વિશેષ શું કર્યું ? હોય તે પણ નમી જતી અને નવા વિચારો અને નવા આદતમારી આસપાસના દોકે પણ શું એમ નથી કરતા? જેવી શેને અપનાવી લેતી. આવી જ રીતે રાજ્યવહીવટમાં ચાલી રીતે તમારે દિવ્ય પિતા પૂર્ણ છે તેવી જ રીતે તમારે પણ રહેલા અન્યાયે પણ કાંતે કહેવાતી બંધારણપૂર્વકની હીલચાલથી પૂણું બનવું જોઈએ ”
દૂર કરાતા અથવા તે રાજ્ય કરતી સંસ્થા ઉપર સીધું કે આડખ્રીસ્તી ધર્મના કહેવાતા અનુયાયીઓએ આજ સુધી ગમે
કતરૂં અસાધારણ દબાણ લાવીને તે તે અન્યાયે રદ કરવાની તેમ વર્તન કર્યું હોય અને આજે લડાઈના નામે ગમે તેટલી તેઓ રાજ્ય સંસ્થાને ફરજ પાડવામાં આવતી. આવાં ચાલુ દબાણ હિંસા આચરી રહ્યા હોય, પણ ખ્રીસ્તી ધર્મને અમે તે ઉપર આવવા છતાં પણ જે રાજ્ય સંસ્થા મકકમ રહેતી તે આખરે વર્ણવ્યો તે જ હતા અને છે અને તે મર્મને હૃદયમાં હિંસાપૂર્ણ બળ થતું અને રાજ્યકાન્તિ ' આવીને ઉભી રહેતી.