Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1940 Year 01 Ank 18 to 24 and Year 02 Ank 01 to 17

SR No.: 525925
Original Sutra Author: N/A
Author: Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1940
Total Pages: 232
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 26 MB

Page 128

પ્રબુદ્ધ જૈન
તા. ૩૧-૭-૪૦
કારોબારી સમિતિ અને હ.
અસહકાર કર્યો અને સવિનયભંગ કર્યો. જેલમાં જઈ બેઠા આજ સુધી મહાસભાએ મને સાથ આપ્યો. પરંતુ જ્યારે ત્યાં નખરા કર્યા. વર્તમાન યુદ્ધ શરૂ થયું અને હું સીમલાથી પાછો ફર્યો ત્યારથી અહિંસાના નામને પ્રભાવ. . વાત બીજી બની. સીમલામાં મેં વાઈસરાયને કહ્યું હતું કે મારી પરંતુ તેમાંથી પણ કાંઈક સારું પરિણામ આવ્યું. અહિંસા સહાનુભૂતિ તમારી તરફ છે. પરંતુ અમે તે અહિંસક છીએ. આપણી જબાન પર હતી. એનું કાંઈક શુભ પરિણામ આવ્યું. અમે તે માત્ર આશીર્વાદ આપી શકીએ. જે અમારી અહિંસા થોડી ઘણી સફળતા મળી ગઈ. રામનામના વિષયમાં મેં સાંભળ્યું બળવાનની અહિંસા છે તે અમારા નૈતિક આશીર્વાદથી જગ- છે કે રામનું નામ લેવાથી આપણે તરી જઈએ. તે પછી રામ તમાં તમારું બળ વધશે.” પરંતુ મેં જોયું કે મારા વિચાર સાથે પિતે જ આવી જાય તે શું થાય ? અહિંસાના નામે પણ મહાસભાના મહારથીઓ સહમત થઈ શકતા નથી. એમણે આટલું કર્યું, તે જે આપણા દરેકમાં સાચી અહિંસા આવી એમનું જુદા પ્રકારનું વક્તવ્ય રજુ કર્યું. જે તેમણે મારી નીતિ જાય તે આપણે આકાશમાં ઉડવા લાગીએ. સ્વીકારી હોત તો મહાસભાને ઈતિહાસ જુદે જ લખા હોત. જે ઉડવાની શકિત હીટલરનાં વિમાનમાં નથી, તે શકિત આપ- જો મેં બળપૂર્વક કહ્યું હતું કે મારી નીતિ માનવીજ ણામાં આવશે. આપણા શબ્દ આકાશને ભેદી ચાલ્યા જશે. આ જોઈએ, તે રાજેન્દ્ર બાબુ, રાજાજી અને બીજા સભ્ય માની પૃથ્વી આસમાન બની જશે. લેત. તેઓ કહી દેત કે “અમે તમારી સાથે ચાલીશું. પરંતુ ગાંધી સેવા સંઘનું કર્તવ્ય. એ તે દગાબાજી કહેવાત. એમાં અહિંસા નામની પણ નહિં રહેત આજ સુધી ગાંધી સેવા સંઘે જે કામ કર્યું છે તે નકામું અહિંસાનું પહેલું લક્ષણ સચ્ચાઈ અને ઈમાનદારી હતું, પરંતુ સાચા દિલથી કર્યું હતું તેથી તે તદન નિષ્ફળ નથી છે. મેં હમણાં જ કહ્યું છે કે અહિંસા બળવાનું શસ્ત્ર ગયું. આપણે ભુલ કરતા હતા. પરંતુ તેમાં દગાબાજી નહિં હતી. છે. બળવાનનું તો શું પણ બલિષ્ઠનું તે શત્રુ છે. તે પણ જે કાંઈ કર્યું છે તેને આપણું ભૂષણ તે નજ કહી ક્ષમા તો વીરનું ભૂષણ છે. દુર્બળનું નહિ. જબરજ- શકીએ. આજે કસોટીને મોકે આવ્યો છે. કેગ્રેસનું મહાજન સ્તીથી કોઈ પણ ચીજ માની લેવી તે દુર્બળતા જ છે. એથી તે ઉત્તીર્ણ નથી થયું, પણ હવે જોવાનું છે કે ગાંધી સેવા સંઘ મારા કહ્યા પ્રમાણે તેઓ મારી વાત માની લેત તે એ દગા- શું કરી શકે છે ? ગાંધી સેવા સંઘના લોકો જે જનતામાં અહિંસા બાજી કહેવાન. જે ચીજ હું માનું છું એ જ એમની બુદ્ધિને જાગૃત કરી શકશે તે કેગ્રેસના મહાજનને પણ ખુશી જ થશે. મંજુર નહિં હોય તે જે સાચું હોય તેજ તેમણે કહેવું જોઈએ. સંધના લેકે જે કોગ્રેસના મહાજનને કહેશે કે “તમે શામાટે એમ આ દૃષ્ટિથી તેમણે જે કાંઈ કર્યું છે તે ઠીક જ કર્યું છે.
કહે છે કે અહિંસાનું પાલન ન થઈ શકે ? અમે તે અહિંસક મહાસભા અને હું હવે સહધમી રહ્યા નથી. છીએ અને અહિંસક જ રહીશું, તે કેગ્રેસનું મહાજન નાચી
પરંતુ મારી અહિંસક વાણી હવે એમની વતી બોલી શકતી ઉઠશે. તમે લોકે ગાંધી સેવા સંઘમાં માનવાવાળા છો. તમારાનથી. અત્યાર સુધી તેઓ સરકારને કહેતા હતા કે “તમે અમારી માંથી કેટલાક કોગ્રેસમાં પણ છે અને કેટલાક નથી. પણ હું વાત માનતા નથી, તે અમે પણ નૈતિક દૃષ્ટિથી તમને સહાયતા તે તેમાં નથી રહ્યો. જે લોકોનાં નામ કેંગ્રેસના દફતરમાં મોજુદ નહિં કરી શકીએ. તમે તમારી ફરજનું પાલન જ્યાં સુધી નહિ છે તેઓ જે અહિંસક છે, તે તેઓએ કારોબારી સમિતિને કરે ત્યાં સુધી અમે તમારી સાથે સહગ નથી કરી શકતા.” કહેવું જોઈએ કે “અમે અહિંસામાં જ માનીએ છીએ. પરંતુ મારી અહિંસક વાણું કેગ્રેસ તરફથી આ બધું કહી શકતી હતી. એટલું કહી દેવાથી જ કામ ચાલશે નહિં. તમારા હૃદયમાં સાચી એમાં મારી અહિંસાના પગની સામગ્રી મોજુદ પડી હતી. અહિંસા હોવી જોઈએ. એવી જાતની અહિંસા જે કોગ્રેસના આજે તે નથી. હવે તે કોંગ્રેસનું મહાજન અને હું સહમત નથી રહ્યા. સભ્યોમાં હશે તે તેઓ અખિલ હિંદ મહાસભા સમિતિમાં કહેશે સક્કરના લોકોએ મને પુછયું. તેમને પણ મેં કહ્યું કે તમે તમારો કે “અમે તે અહિંસક છીએ.” કેંગ્રેસના અધિવેશનમાં પણ રસ્ત લે. એમણે જોયું કે તેઓ મારી સલાહ પ્રમાણે ચાલી તેઓ કહેશે કે “અમે તો અહિંસક છીએ. જ્યાં સુધી તમને શકતા નથી. એમને મારપીટને રસ્તે ઉચિત લાગે. હવે તેઓ લાગે કે તમારું અહિંસાનું ઢ કે ગ્રેસમાં ચાલે એમ છે, ત્યાં મારા સહધમ નથી રહ્યા. એજ વાત કાલના ઠરાવથી સ્પષ્ટ થઈ સુધી તમે ત્યાં રહેજો અને નહિં તો નીકળી જજો. કેગ્રેસનો છે. સકરમાં પણ કેગ્રેસવાળા છે. એમને અને મેંગ્રેસના મહા- ધર્મ એક અને તમારો ધર્મ બીજો- એ રીતે કામ ચાલી શકે જનને મારી નીતિ પર નથી લાવી શકયો એથી હું છું છું. નહિ, ત્યારે તે આપણે સાફ સાફ કહી દેવું જોઈએ કે અમે આ કરૂણ કથા છે. કોંગ્રેસના મહામંડળે મને કહી દીધું છે કે લોકોના પ્રતિનિધિ બની શકતા નથી. “અમે અમારી મર્યાદાની બહાર નહિં જઈ શકીએ. તમને સ્વતંત્ર | દિલની અહિંસા. કરીએ છીએ. તમે બળવાનની અહિંસાને પ્રયોગ કરવાને જે તમે કેંગ્રેસમાં રહીને અહિંસાને પ્રચાર કરવા માંગતા સ્વતંત્ર છે.”
હો તે તમારે ખબરદાર રહેવું જોઈએ. જો હું દિલથી આપણી દુર્બળ અહિંસક નીતિ.
પણ કેદને મારવા ચાહું તે મારી અહિંસા ત્યાં જ આજ સુધી આપણે જે અહિંસા કરી તેમાં એ વાત રહી પુરી થાય છે. હું શરીરથી નથી મારતો તેને અર્થ એ છે કે હું હતી કે આપણે અહિંસા દ્વારા અંગ્રેજોનું રાજ્ય છીનવી દુર્બળ છું. કેઈ આદમીને લકે થાય તે મારી શકતો નથી. લઈશું. આપણે એ લેકેનો હૃદયપલટો ઈચ્છતા નહિં હતા. એવી જાતની મારી અહિંસા થઈ જાય છે. જો તમે દિલથી પણ આપણા દિલમાં કરૂણ નહિં હતી. દ્વેષ અને કોધ હતે. આપ- અહિંસક હો તે કોગ્રેસના મહાજનને કહી શકે છે કે અમે શુધ્ધ ણામાં તો ગાળ ભરી પડી હતી. આપણે એમ નહિં માન્યું કે અહિંસાના પ્રયોગ માટે તૈયાર છીએ. આવી સ્થિતિમાં તમારે તેમનું હૃદય બગડયું છે અને તેની દયા કરવી જોઈએ. પરંતુ તમારી હાલતનું પરીક્ષણ કરવું પડશે. સવારથી સાંજ સુધી તમે આપણે તો તેમને ચોરે અને લુંટારૂઓ માન્યા. જે એને જે જે કાર્યો કરશો તે તે દ્વારા તમારે શુધ્ધ અહિંસાની સાધના આપણે ભારી શકતા હોત તે ઘણું સારું એવી વૃત્તિથી આપણે કરવી પડશે. કેવળ દેખાવ પુરતી નહિ કે કેવળ ભાવકતાથી નહિ.