Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1940 Year 01 Ank 18 to 24 and Year 02 Ank 01 to 17

SR No.: 525925
Original Sutra Author: N/A
Author: Manilal Mokamchand Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1940
Total Pages: 232
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 26 MB

Page 123

તા. ૩૧-૭-૪૦
પ્રબુદ્ધ જૈન
ગાંધીજીનું વસિયતનામું * [ આજથી પચીસ વર્ષ પહેલાં, દક્ષિણ આફ્રિકાની લઢતને અંતે ગાંધીજીને ખબર મળેલા કે એમનું ખુન થવાનું છે. એ સમયે એમણે પોતાના ભાઈને , કટુંબની વ્યવસ્થા કરવા માટે જે પત્ર લખેલે તે અહીં “ગાંધીજીની સાધના'માંથી લઇને મુકે છે. આ પુરતમાં ગાંધીજીના દક્ષિણ આમિકાના જીવનના કેટલાયે અદ્દભુત પ્રસંગે સંધરવામાં આવ્યા છે. ગાંધીજીના જીવનમાંથી પ્રેરણા લેવા ઇચ્છનારે આ પુસ્તક વાંચી જવા જેવું છે. તંત્રી ]
કેપટાઉન તે વર નહિ મળે ત્યાં લગી રાહ જોઈશું અને કરીને ધીરજ ચિ, છગનલાલ ' ફાગણ સુદ ૧૪, ૧૮૭૦ રાખતાં શીખવીશું. આમ કરતાં વાત સાંભળવી પડશે, તિરસ્કાર . આ ઘડીએ મને ફુરસદ છે. જોહાનિસબર્ગમાં મારા પ્રાણુ
થશે, તે બધું પ્રેમપૂર્વક સહન કરીશું. જે આપણું વર્તન અખલેવાના પ્રયત્ન પાછા થાય છે એમ મેઢ લખે છે, એમ બને તે ડિત રહેશે તે કશી અડચણ નથી આવવાની. પ્રજાની ઉત્પત્તિ ઈચ્છવા એગ્ય છે ને મારું કાર્ય સંપૂર્ણ થયું ગણાશે. તે કરવી એ આપણા ધર્મનું અંગ નથી. સંસારને ફેલાવે એ કારણથી કરીને ભારે જહાનિસબર્ગથી દર નથી રહેવું. એવા આપણું કર્તવ્ય નથી. જે સંસાર છે તેમાં ખરડાયા વિના એ સંજોગેથી કે બીજે પ્રકારે પણ મારૂ અચાનક મૃત્યુ થાય તે પ્રમાણે રહેવું કે જેથી આપણને અને બીજાને મોક્ષ સુલભ મેં ખીલવેલા કેટલાક વિચારે તમારી પાસે મેં નથી મૂક્યા એ થઈ પડેએ જ જિદગીનું રહસ્ય જણાય છે. ને તેમાં આપઅહીં લખી નાંખવા ધારું
સેવા, કુટુંબસેવા, કમસેવા ને રાજસેવા આવી જાય છે. એ કુટુંબસેવા પ્રથમ કરવી એ વાક્ય પરમાર્થષ્ટિએ બહુ
દશા આવે ત્યાં આપણે થોભવાનું નથી. વાસ્તવિક છે. તે જેનાથી થઈ શકે તે જ કમસેવા કે દેશસેવા ઉપરના વર્તનમાં જે ભળશે તે પણ કુટુંબી જ થશે. તેમાં કરી શકે છે. કુટુંબસેવા કેને કહેવી એજ વિચારવાનું રહ્યું છે. રાવજીભાઈ, મગનભાઈ, પ્રાગજી ને જે કોઈ બીજા આવશે તેને લઈશું શુદ્ધ વર્તન એ વિચાર સહેલાઈથી બતાવી દે છે એમ લાગે છે. મારું અકાળ મૃત્યુ થાય તે ઉપર પ્રમાણે તમારે વર્તન
" મને એમ જણાય છે કે આપણે જે ચાકરીની કે રાજ- કરવું એવી મારી ભલામણ છે. તમારે ફિનિકસ એકાએક ન દ્વારી જીંદગી ભોગવતા આવ્યા છીએ એ અનિષ્ઠ છે. આપણું છોડવું. પણ ઉદ્દેશે ધ્યાનમાં રાખી રહેવું. મગનલાલની મને પૂરી કુટુંબ પંકાયેલું છે, એટલે લૂંટારાની ટોળીમાં આપણે ઓળખાઈએ આશા છે. જમનાદાસ ઘડાઈ જાય તે તેનામાં તે સત્ત્વ છે. છીએ. વડીલેને દોષ કાઢયા વિના કહી શકાય કે, તેઓએ પ્રજાની તેનામાં આગ્રહ પણ છે. ' ચાકરી તે કરી હશે પણ આપ-સ્વાર્થને અંગે એ થઈ છે. મારા મૃત્યુથી વિધવાઓ, જેને બે મારે ખાસ ઉપાડવાને સાધારણ દૃષ્ટિએ જોતાં તેઓએ ઠીક ન્યાય કર્યો જણાય છે. રહ્યો છે, તેમને સારૂ તમારે પૈસા દાક્તર મહેતા પાસે માગવા.. એટલે કે, રેયત પર જુલ્મ થડે કર્યો. અત્યારે કુટુંબ પાયમાલ તે ન મળે તે તમે જે ઉપરના ઉદ્દેશેને મળતા છે તેમણે સ્થિતિમાં છે. જે નેહરી મળે તે બધા રખડે. ભારે નજર અનેક સંકટ સહી, વેઠ કરીને પણ એટલું પુરૂ પાડવું. પહોંચતા નારણદાસ મુંબઈમાં ગુલામી કરે છે. બીજા કુટુંબીઓ હરિલાલે પિતાનું જોઈ લેવું પડશે. છોકરાઓને તમને કે રખડે છે અથવા રાજખટપટમાં પડયા રહી પિટિયું મેળવે છે. જે દેશમાં હોય તેને સેપે. ફુલીની પાસે પૈસે છે એટલે બધા પ્રજાની ઉત્પત્તિ કરવામાં અને પરણાવવા વગેરેમાં રોકાયા તેને કાંઈ આપવાપણું નથી. હવે રહ્યાં ગોકીબેન, છે. મા વહુને મહાન લેભ પિતાના છોકરાને પરણાવવાનું છે. નદકેરભાભી ને ગંગાભાભી તથા ગેકુળદાસની વહુ. તે સાથે રહે
આમાંથી કેમ ઉગરીએ ? રસ્તે બની શકે તે ફેરવે. તે તેમની મહેરબાની, તેમનું ભૂષણ, જો ન રહે તે દરેકને પ્રથમ તે ખેડૂત જ બનવું. તેમાં અસહ્ય કષ્ટ આપણા કણ
નેખું પોષણ આપવું. છોકરાંઓને કબજો સોંપી દઈએ. પણ ભાગ્યને લીધે પડે તે વણકર વગેરેની મજૂરી કરવી. જે દશાએ
જે જ્યાં બીજાં રહેતાં હોય ત્યાં આવે તે વધારે ઠીક ગણાશે. ફિનિકસમાં રહીએ છીએ તે દશાએ રહેવું. ઓછામાં ઓછી
આમ કરતાં તેઓના પોષણને બે બધે મળીને રૂ. ૪૦ હાજતે રાખવી. ખોરાકની પદ્ધતિ બને તેટલી જે વિચારી છે તે
નથી આવવાને. બાને પણ તે જ વરાડ સમજ. બાએ તે સાચવવી. દૂધને પવિત્ર વસ્તુ માની છે તે લેવી તે પણ અપ
સમજવું જોઈએ કે તેઓની સાથે જ રહે. તેણે પણ છોકરા- . વિત્ર ગણીને લેવી. આ મહાન ફેરફાર છે. તેનાં મૂળ ઉંડાં છે
એને સેંપી દેવા જોઈએ. જે છોકરા પિતાની માને છે ને તેનાં પરિણામ સજ્જડ છે. તે બધાને માન્ય છે કે ન હે ઉપાડે તેને તે છૂટ જ હોય. ઉપરને જવાબ જે છોકરાઓ એ જુદી વાત છે. પણ કરડેને તે વસ્તુ અલભ્ય છે એ. આપણી મદદ માગે તેને સારૂ છે હરિલાલ બાને બે ઉપાડી જાણીને પણ તજવા યોગ્ય છે. એ શુદ્ધ માંસ છે ને અહિંસા- તેને રાખે તે ભલે. નંદકેરભાભીને રાખે તે વિશેષ. ગોકીબહેનનું ધર્મનું વિરોધી છે એ વિચાર કોઈ કાળે મારા મનમાંથી જનાર ને ગેકાની વહુનું જ પછી તે રહે, તથા ગંગાભાભીનું. કાકુ નથી. આ દેહે દૂધ, ઘી આદિ તે લેવાય એમ સૂઝતું નથી. પિતાની બાને એ ઉઠાવે તે પણ ઠીક જ છે. ને સામળદાસ બને તેમ અગ્નિને ઓછો ઉપયોગ કરી રહેણી ચલાવવી. કુટુંબના
પિતાની માને. તમે જે રહેણીએ રહો તેથી વિશેષની આશા જે છોકરાઓ આવવા માગે તેને આપણે રાખવા ને લેવા. કઈ નહિ રાખી શકે. એ જ રહેણીને હું શ્રેષ્ઠ ગણું છું. ત્યાં તેઓ ઉપરના વિચારને અનુસરે તે ન રહી શકે. વિધવાઓ ઉપરના વિચાર કર નથી લાગતા. આ ન્યાય ગરીબી પાયા ઉપર જે આવી રહેણીમાં ન દાખલ થવા માગે તેને માનપૂર્વક જણે- છે ને તે જબરે પાયે ગણાય છે. વવું કે એ રહેણીને ઘેરણે ચાલતાં જણ દીઠ જે ખર્ચ થાય મારા મરણ પછી આ કાગળને ઉપયોગ ગમે તેને તેથી હું તેમને આપીને ઋણ પતાવીશું. એ સિવાય બીજુ બતાવવામાં કરજે. હાલ તે મગનલાલ, રાવજીભાઈ, મગનભાઈ, નહિ આપી શકીએ. કોઈને પણ વરાવવા પરણાવવાની ઉપાધિમાં પ્રાગજી અને જમનાદાસ વાંચજો. આટલા જણા બીજે કયાંય પડવું જ નહિ. મેટ થયે પરણવા માગશે તે પિતે જોઈ તેની ચર્ચા ન કરે એવું હું માગી લઈશ. એટલાએ પણ ન લેશે. છોકરીઓ હોય તેને સારૂ વર શેધ જ પડશે. તે જે વાંચવું જોઈએ એમ તમને લાગે કે તમે જેને મેગ્ય લાગે તુલસીને પત્રે વરશે તેને દઈશું. એક પાઈનું ખર્ચ નહિ કરીએ. તેને જ વંચાવજે.