________________
૩૦ :: બુદ્ધિપ્રકાશ નસીબે કશી જ અડચણ નડી નહિ, કારણ કે આ કેટલાકના મત પ્રમાણે પૂર્વ અને પશ્ચિમ ઉપરાંત પાંચેય રાટોએ ચીનની નવી સરકારને માન્ય રાખી એક ત્રીજો મોરચો ઊભો કરવાનો આ એક પ્રયત્ન છે. ફોર્મોસા વિશે પ્રશ્નો પૂછાયા ત્યારે લંકાના વડા છે. કેટલાક નિરાશાવાદીઓને તેને વિશે બિલકુલ પ્રધાને સચોટ જવાબ આપેલો કે અમે માત્ર ચીનની આશા નથી, કારણ કે તેમાં હાજરી આપનાર રાષ્ટ્રો એક જ સરકારને-નવી સરકારને–માન્ય રાખી છે. વચ્ચે કોઈ સમાન ધોરણ નથી. તેમની અતિરિક તે જ પ્રમાણે કોરિયાની અચોક્કસ પરિસ્થિતિને કારણે અને વિદેશનીતિમાં ઘણું ઓછું સામ્ય છે અને તેને આમંત્રણ અપાયું નથી. હિન્દી ચીનની શાંતિ તેમની સ્થિતિમાં ઘણો તફાવત રહેલો છે. લાવવામાં કલાઓ સત્તાઓએ આગળ પડતો ભાગ આ અટકળોમાં બહુ વજૂદ નથી. હા, તેમાં ભજવ્યો છે. આ કારણથી હિન્દી-ચીનના બધા જ પશ્ચિમને ન રુચે તેવી એક વાત છે. એશિયા અને દેશને આમંત્રણ અપાય છે.
આફ્રિકાના દેશો હવે તેમનું પિતાનું ભાવિ તેમની બાગ ખાતે મળનારી પરિષદની કાર્યવાહીમાં પોતાની મુનસફી ઉપર ધાવા માગે છે. તેમને પશ્ચિમને ચર્ચાસ્પદ વિષયોને દૂર રાખવામાં આવ્યા છે. કારણ સીધી કે આડકતરો હસ્તક્ષેપ હવે માન્ય નથી. કે તેમાં હાજરી આપનાર રાષ્ટ્રો જુદી જુદી નીતિ સંસ્થાનવાદ એશિયામાંથી આથમે છે અગર તે અનસરી રહ્યાં છે. દા. ત., તેમાં ચીન તથા જાપાને આથમી રહ્યો છે. આફ્રિકા પણ તે જ રસ્તે જઈ બને આવનાર છે. તેમાં અદ્યાનિસ્તાન છે તે સાથે રહ્યું છે. બાન્ડગમાં મળનારા સર્વે દેશનું કોઈ એક પાકિસ્તાન પણ છે. હિન્દી-ચીનનાં ચાર રાજ
સમાન લક્ષણ હોય તે તે આ છે. તેમનામાં સ્વાશ્રયી જુદીજુદી નીતિને વરેલાં છે. થાઈલેન્ડ અને
બનવાને ઉમંગ છે, નવા સ્વાતંત્ર્યની તાજગી છે ફિલિપીન્સનો સમાવેશ કરવાનું હોય તે તેમાં અને નવી દુનિયા સજવાનો ઉત્સાહ છે. બાનુગ ચર્ચાસ્પદ વિષયે ન જ રાખી શકાય તે દેખીતું છે. પરિષદ એશિયા અને આફ્રિકાની જાગૃતિનું પ્રતીક છે. વળી તેમાં ચીનની નવી સરકારના પ્રતિનિધિઓ તેમનામાં ત્રીજો મોરચે ઊભો કરવા જેટલી શક્તિ હાજરી આપનાર છે. આ હકીકત લક્ષ્યમાં રાખીને નથી. પણ તેમનું વજન-જે કંઈ હોય તે-તેઓ પરિષદે બિનચર્ચાસ્પદ વિષયે સૂચવ્યા છે. તેમાંને શાતિના પલ્લામાં નાખવા માગે છે. પરિષદ તેને પ્રથમ છે. અન્યોન્યને મદદ અને વધુ ગાઢ સંબંધ. ધ્યેયમાં કેટલે અંશે સફળ થશે તે વિશે પશ્ચિમના આને વિષે કોઈને વિરોધ હોઈ શકે નહિ. બીજા નિરીક્ષકોએ અત્યારથી જ તર્કવિતર્કો શરૂ કરી દીધા વૈષયમાં તે પરિષદમાં ભાગ લેનારા રાષ્ટ્રની છે. પણ સારા નસીબે પરિષદે તેનું ધ્યેય સીધું સાદુ આર્થિક સ્થિતિમાં સુધારો કરવાની વાત છે. આ રાખ્યું છે. પરિષદને પરિણામે સભ્ય દેશે એકબીજાની રાની કુદરતી સંપત્તિ વિશે તપાસ હાથ ધરવાને વધારે નજીક આવે. પરસ્પર વિચારોની આપલે . પણ નિર્દેશ કરાયો છે. પણ કદાચ સૌથી વધુ કરવા માટે કંઈક વધુ ચોક્કસ તંત્ર ઊભું કરી શકે આ અગત્યની વાત તો એ છે કે આ પરિષદ્દમાં ભાગ
અને અવારનવાર મળવાનું નક્કી કરે છે તે ઓછું લેનાર રાષ્ટ્ર તેનાથી કઈ રીતે બંધાતું નથી.
નથી. આટલાથી શરૂઆતમાં સુતેષ માનવા જેટલી - આમંત્રણ આપનાર પાંચ રાજ્યોએ આ બાબતની
મુત્સદ્દીગીરી કાલઓ રાજ્યમાં છે તે તો સૌ કોઈ પૂરી ચોખવટ કરી છે છતાં ફિલિપીન્સે આ આમ
કબૂલ રાખી શકે તેમ છે. બાન્યુગ પરિષદને એશિયા ત્રણને અસ્વીકાર કર્યો છે. થાઈલેન્ડનું પણ ચોક્કસ
અને આફ્રિકાના મોટા ભાગના લોકોને રોકે છે, તે કહી શકાય તેમ નથી.
નિષ્ફળ નીવડે તેમ નથી. આગામી એશિયાઈ-આફ્રિકન પરિષદ વિશે તરેહ
અમેરિકાના વિમાનીએ તિરેહની અટકળ થઈ રહી છે. પશ્ચિમના નિરીક્ષકોને તેમાં ગોરી પ્રજા સામે બળ' દેખાય છે. અગિયાર જેટલા અમેરિકાના વિમાનીઓને
For Personal
Jain Education International
www.jainelibrary.org
Private Use Only