________________
રાજકીય નેંધ
દેવવ્રત નાનુભાઈ પાઠક બોગાર પરિષદ
લશ્કરી કરાર પછી આ મતભેદો ઉગ્ર બન્યા છે. ૧૯૪૬ના માર્ચમાં નવી દિલ્હી ખાતે પહેલી સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંધમાં તેમ જ તેમની પરદેશનીતિમાં એશિયાઈ પરિષદ્ મળેલી. તે વખતે નંખાયેલાં બન્ને વચ્ચે મૂળભૂત તફાવત ઊભો થયો છે. લંકા બીજ આજે પાંગરી રહ્યાં છે. બાગોર પરિષદ અને અને હિન્દ વચ્ચે પણ હમણાં જ મેળ થયે છે. બાન્ડગ ખાતે મળનારી એશિયાઈ–આફ્રિકન પરિષદ માત્ર બ્રહ્મદેશ અને ઇન્ડોનેશિયા પાસે આપણે કંઈક તેનાં જ સંતાનો છે. એશિયાઈ–આફ્રિકન પરિષદને ચોક્કસ વલણની આશા રાખી શકીએ. આ મતભેદ વિચાર ઈન્ડોનેશિયામાં ઉદ્દભવ્યા અને તેને કેલો છતાં માત્ર ત્રણ દિવસના ટૂંકા ગાળામાં બાગાર સત્તાઓએ જોઈત કે આપે. પરિષદનો વિચાર પરિષદ તેનું મુખ્ય કામ આટોપી લઈ શકી છે અને ઇન્ડોનેશિયામાં આવે તેમાં નવાઈ નથી. ૧૯૪૮માં લગભગ ત્રીસ એશિયાઈ અને આફ્રિકન દેશને
જ્યારે ડચ લેકેએ ઇન્ડોનેશિયા ઉપરનું તેમનું આમંત્રણ અપાયાં છે. કામના આ ઝડપી નિકાલને આધિપત્ય ટકાવી રાખવા હલ કર્યો ત્યારે પંડિત છેડે યશ નેહરુને ફાળે જાય છે. ભેગાં થયેલાં પાંચેય નેહરુએ બીજી એશિયાઈ પરિષદ બોલાવેલી. એશિ- રાષ્ટ્રોનો વિચાર આગામી પરિષદને જેટલી વિશાળ યાઈ સંગઠન અને તેની પાછળની પ્રબળ ભાવનાને એ બનાવી શકાય તેટલી બનાવવાનું હતું. પરિણામે બીજો અગત્યને તબક્કો. એ દિવસથી ઈન્ડોનેશિયા એશિયા તથા આફ્રિકાનાં મોટા ભાગનાં રાષ્ટ્રોને હિન્દનું હંમેશનું ઋણી રહ્યું છે. હિન્દી અને ઇ-ડે- આમંત્રણ અપાયાં. આ આમંત્રણ આપવામાં નેશિયા વચ્ચેનું વિચારસામ્ય પણ આ ઈતિહાસને બેગાર પરિષદે કોઈ એક સિદ્ધાંત સ્વીકાર્યો હોય તે આભારી છે.
તે દેશની સ્વતંત્ર સ્થિતિને. આ સિદ્ધાન્ત અનુ. ગયા એપ્રિલમાં કોલઓમાં પરિષદ મળેલી તે સરવામાં પંડિત નેહરુએ જણાવ્યું છે તેમ બે જ પછી બરાબર આઠ મહિને બોગારમાં પરિષદ મળી. અપવાદો સ્વીકારવામાં આવ્યા છે, એક સૂદાન અને કોલઓ પરિષદ્ મળે તે અરસામાં જ હિન્દી ચીન બીજે ગોહડ કોસ્ટ અંગેને. આ બંને દેશો અત્યારે અંગે વિચાર કરવા જીનીવામાં પરિષદ મળેલી. સંપૂર્ણ સ્વતંત્ર નથી તે છતાં તેમની પરિસ્થિતિમાં હિન્દી-ચીન અંગે એશિયાને અવાજ રજુ કરવામાં થોડા વખતમાં ફેરફાર થવાને સંભવ છે અને ત્યાંની કેલો પરિષદે મોટો ભાગ ભજવ્યો. હિન્દી- સરકારો ત્યાંના લેકમતને પ્રતિનિધિત્વ આપી શકે
શાન્તિ સ્થાપવામાં જીનિવા પરિષદ સફળ તેવી છે. આવા કંઈક વિચારથી પ્રેરાઈને સુદાન નીવડી તેમાં કોલઓ પરિષદને દોરીસંચાર હતો. તથા ગોલ્ડ કાસ્ટને આમંત્રણ અપાય છે. ઇઝરાતે દિવસથી આ પાંચ સત્તાઓ–હિન્દ, પાકિસ્તાન, યલને જાણીબુઝીને જ આમંત્રણ અપાયું નથી. તેના બહ્મદેશ, લંકા તથા ઈન્ડોનેશિયા-કેલ સત્તાઓ મોભા વિશે કોઈને શક નથી પરંતુ બાગોર પરિ તરીકે વર્ણવાઈ છે.
પદને આરબ દેશે અને ઇઝરાયલ વચ્ચે પસંદગી બગોરની પરિષદમાં આ પાંચ સત્તાઓએ એક કરવાની હતી આરબ દેશોએ જણાવેલું કે જો પગલું આગળ ભર્યું છે અને સમગ્ર એશિયા તથા ઇઝરાયલને આમંત્રણ અપાશે તે તેઓ આગામી આફ્રિકાના બધા જ સ્વતંત્ર દેશની એક પરિષદ પરિષદમાં હાજરી આપશે નહિ, આરબ લીગના એપ્રિલમાં બોલાવી છે. બાગોર પરિષદની સૌથી મોટી બધા જ સભ્યદેશન-ઈજિપ્ત, ઈરાક, સિરિયા, ખૂબી એ છે કે તેમાં દેખાતા વિસંવાદમાંથી પણ લેબેનોન, જોર્ડન, સાઉદી અરેબિયા તથા યમનસંવાદી સર નીકળે છે. પાકિસ્તાન અને હિન્દ આ રીતે આમંત્રણ અપાયું જ્યારે ઇઝરાયેલને વચ્ચેના મતભેદ જાણીતા છે. પાક-અમેરિકન બાકાત રાખવામાં આવ્યું છે. ચીન અંગે સારા
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org