________________
ધારણ કરે તે પોતાની માતાજ વિષે જ્યારે પુત્રને ઝેર દે તેની પેઠ થયું ત્યાં શું કહેવું? શું જવાબ દેવો ? અફસોસ! કહ્યું છે કે –
જ્યાંથી વિદ્યા પામિયે, તેના સામે થાય, પ્રત્યનિક તે પાપિયે, મરીને દુર્ગતિ જાય. વિદ્યાગુરૂ સામાં થતાં, રહે ન જગમાં લાજ,
વિદ્યાગુરૂ વિનયે અહે; પામે સુખ સામ્રાજ્ય. ૨ વિદ્યાગુ ઉપર ઉપરથી વિનય કરો, અને અન્તરમાં કપટ રાખવું, આવા વિનયથી વિદ્યાનું સાફલ્ય થતું નથી. વિદ્યાગુરૂમાં જે જે શુભ ગુણ હોય તેની જ્યાં ત્યાં સ્તુતિ કરવી. વિદ્યાગુરૂમાં જે અપૂર્વ શક્તિ હોય, તે વિનયથી ગ્રહણ કરવી. વિદ્યાગુરૂ ક્રોધ કરે, વા મારે, તેવું અસભ્ય વર્તન ત્યજવું જેઇએ. વિદ્યાગુરૂ જે જે વિષય સારી રીતે મનન કરવાનો કહે, તે ધ્યાન દઈ મનન કરવો, અનેક પ્રકારની શિલ્પ, વ્યાપાર, ભાષાદિક વિદ્યા શિખવા માટે ઘણું વિદ્યાગુરૂઓ કરવા પડે છે. વિદ્યાગુરૂઓની સાથે યોગ્ય વિનયથી વર્તવું. વિદ્યાગુરૂ કેઈ વખત પિતાની ભૂલથી શિષ્યને ધમકાવે, તોપણ તે પ્રસંગે શિષ્ય શિક્ષકને પોતાની ભૂલનું ભાન થાય, અને વિનયનો નાશ ન થાય, તેમ મન, વાણી, કાયાનું વર્તન રાખવું. વિદ્યાગુરૂવિનય સંબંધી નીચેની કવિતાનું પુનઃ પુનઃ સ્મરણ કરવું.
છપયછંદ, વિદ્યારૂનો વિનય કરે તે વિદ્યા પામે, વિદ્યાગુરૂને વિનય કર્યાથી કીર્તિ જામે; વિદ્યાગુરૂને નમન કરીને વિદ્યા લેવી, વિદ્યાગુરૂના સામું બેલી ગાળ ના દેવી. વિદ્યાગુરૂને વિનય કરે તે ઉંચવિઘા ઝટ વરે, વશી કરણ છે વિનય જગમાં ઉચ સત્તા ધન કરે. ૧ વિદ્યાગુરૂ બહુમાન કર્યાથી જગમાં માટે, વિદ્યાગુરૂની ભક્તિ કરંતાં થાય ન ખેટે, વિદ્યાગુરૂપર રીસ કરે તે લહે ન ખ્યાતિ; વિદ્યાગુરૂ અપમાન કર્યાથી ઉચ્ચ ન જાતિ, પ્રેમભક્તિ વિનય ગે ગુરૂ કૃપાથી સુખ લહે,
