Page Text
________________
38
રંતું જ્ઞાન કરાવે તે પણ વિદ્યાગુરુ કહેવાય તે! આ ચંડાલે તે તમને સારી વિદ્યા શિખવી, તેથી તે તમારે! તે બાબતમાં વિદ્યાગુરૂ સિદ્ધ છૂ, માટે તેને મારી નાખતાં તમને પાપ લાગે. અભયકુમારનું આવું તિવચન સાંભળી શ્રેણિક રાજાએ ચ`ડાલ વિદ્યાગુરૂને સત્કાર કર્યાં, અને તેને છોડી દીધેા. આજથી ૨૪૩૫ વર્ષ પહેલાં શ્રેણિક રાજા પૂર્વ દેશમાં રાજ્યગૃહી નગરીમાં રાજ્ય કરતા હતા. વિદ્યાગુરૂને આવી રીતે જે ભવ્યેા વિનય કરે છે, તે સંસારમાં ઉત્તમ સ્થિતિ પામી શકે છે. પેાતાના સદ્વિનયથી અન્યાના ઉપર તે સારી છાપ પાડે છે. ઝુમવુ મટ્યું જે વૈદ્ય વૈીની રીતને જે જીવા અનુસરે છે, તે ઉપકારના સ્વરૂપને જાણી શકતા નથી. પૂર્વના સમયમાં વિદ્યાગુરૂ તરફ શિષ્યા બહુ માનની લાગણીથી જોતા હતા ત્યારે તે વ્યવહારમાં ઉચ્ચ સ્થિતિ ભાગવતા હતા,
જે દેશમાં જે જ્ઞાતિમાં જે કુળમાં વિદ્યાગુરૂ પ્રતિ બહુ માન હોય છે, તે દેશ, જ્ઞાતિ, કુળ, સપર સત્તા ભાગવે છે. વિદ્યાગુરૂને આશિર્વાદ વિનય વિના મળતા નથી. કેટલાક અવિનયી વિદ્યાર્થિયા તેા વિદ્યાભ્યાસપ્રસંગમાંજ શિક્ષકની મશ્કરીયેા કરે છે અનેક પ્રકારનાં શિક્ષકના ચાળા પાડે છે; શિક્ષક જાણે એક ગધાવતરા હોય એમ જાણે છે, પણ તે યોગ્ય નથી. કેટલાક તા શિક્ષકનું પાછળ ભૃગુ ખેલે છે. આવી ખરાબ ચેષ્ટાથી તે શિક્ષક પાસેથી યથાયેાગ્યવિદ્યા ગ્રહણ કરી શકતા નથી, અને ઉલટા દુર્ગુણાનુ પાત્ર ખને છે. શિક્ષકા વિદ્યાર્થિયેતુ ભૂંડું ચિંતવે અથવા તે તેમની ઉન્નતિ થાય તેવી રીતે પ્રેમ પૂર્વક હૃદયથી વિદ્યા ન આપે તેા તેએ દેશ પાત્ર બની શકે, એ શિક્ષકોએ પણ ધ્યાનમાં રાખવુ જોઇએ. મ્હારા હૃદયમાં રહેલી સર્વ વિદ્યા શિષ્યને આપી દઉં. એવી શિક્ષકા યા પડિતા ( માસ્તરેા ) ના મનમાં સદા ભાવના રહેવી બ્લેઇએ. શિષ્યની દેશ કુળ ધન વ્યાપાર બળ સત્તાથી ઉન્નતિ સારી રીતે કરે તે શુભ શિક્ષક કહેવાય. એક પ્રસંગ વિદ્યા ગુરૂના વિનય સંબંધીનેા છે, તેાપણુ પ્રસંગે આટલુ કહી વિદ્યાગુરૂના વિનયમાં શિષ્યાએ ચિત્ત દેવું, તેમાં તેની ઉન્નતિ છે, એમ વિશેષત કહુ છુ. કેટલાક તા વિદ્યાગુરૂપાસેથી વિદ્યા લેઇ પાછા વિદ્યાગુરૂની સામા થઇ અવિનયને વધારે છે તે યાગ્ય નથી. કહ્યું છે કે.
विद्यया विनयावाप्तिः सा चैवाविनयावहा, किं कुर्वः किं प्रतिमः गरदायां स्वमातरि.
વિદ્યાથી વિનયની પ્રાપ્તિ સારી રીતે થાય છે, તેજ વિદ્યા અવિનયને
| SR No. | 522002 |
| Book Title | Buddhiprabha 1909 05 SrNo 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Adhyatma Gyan Prasarak Mandal |
| Publisher | Adhyatma Gyan Prasarak Mandal |
| Publication Year | 1909 |
| Total Pages | 36 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Buddhiprabha, & India |
| File Size | 5 MB |