Jain_Satyaprakash 1945 07

SR No.: 521612
Original Sutra Author: N/A
Author: Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad
Publication Year: 1945
Total Pages: 36
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Jain Satyaprakash, & India
File Size: 17 MB

Page 34

૨૨૮ ]
શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
अस्मिन् हृदयस्थे सति हृदयस्थस्तत्त्वतो मुनीन्द्र इति । हृदयस्थिते च तस्मिन् नियमात् सर्वार्थसिद्धयः ॥
શ્રી વીતરાગ ભગવંતનાં શાસ્ત્ર જેના હૃદયમાં છે. તેના હૃદયમાં વાસ્તવિક રીતે તે શ્રીતીર્થંકર ભગવંતને જ વાસ છે. અને જેના હૃદયમાં શ્રી તીર્થંકર ભગવંત છે તેને સર્વ સિદ્ધિઓ પ્રાપ્ત થાય છે જ. શાસ્ત્ર શું કરે છે તે પણ શ્રી હરિભદ્રસૂરિજી કહે છે— मलिनस्य यथाऽत्यन्तं जलं वस्त्रस्य शोधनम् । अन्तःकरणरत्नस्य तथा शास्त्रं विदुर्बुधाः ॥
[
વર્ષ ૧૦
ભાવાથ—મલિન વસ્ત્રને પાણી ધેાઈ સાફ કરી આપે છે તેમ મલિન અન્ત:કરણુરૂપ રત્નને શાસ્ત્ર સાફ કરે છે. મનને વશ કરવા માટે શાસ્ત્રઅભ્યાસ એ મહાન કારણ છે તેમજ મનને શુદ્ધ કરવામાં પણ શાસ્ત્ર એ જ મુખ્ય છે. માટે અવશ્ય શાસ્ત્રની આવશ્યકતા છે. સૂરિજી મહારાજ શાસ્ત્રભક્તિને મુક્તિની દૂતીની ઉપમા આપે છે
शास्त्रे भक्तिर्जगद्वन्द्यैर्मुक्तेर्दूती परोदिता ।
अत्रैवेयमतो न्याय्यात्तत्प्राप्त्यासन्नभावतः ॥
શ્રીવીતરાગ ભગવંતેએ શાસ્ત્રમાં જે ભક્તિ તેને તે। મુક્તિની ઉત્કૃષ્ટ દૂતી કહી છે. શાસ્ત્રમાં ભક્તિ એ જ મુક્તિને જલદી નજીક લાવનાર છે. માટે ન્યાય એ જ છે કે શાસ્ત્રમાં ભક્તિ રાખવી. પર`તુ એકલી શાસ્રભક્તિ માટે સચેત કરતા આચાય શ્રીસિદ્ધસેન દિવાકરજી મહારાજ શું કહે છે તે જરૂર લક્ષ્યમાં રાખવા ચેાગ્ય છે—
ण हु सासणभत्तीमेत्तरण, सिद्धंतजाणओ होइ ।
ण वि जाणओ विणियमा, पणणवणाणिच्छिओ णामं ॥ ભાવાર્થ - માત્ર આગમની ભક્તિથી કઈ સિદ્ધાંત-શાસ્ત્રને જાણકાર નથી થતુ; તેમજ શાસ્ત્રના જાણકાર જ્ઞાતા કાંઈ નિયમથી તેની પ્રરૂપણાને યોગ્ય બનતા નથી. અર્થાત્ આગમ ઉપર એકલી ભક્તિ રાખે, પરંતુ તેમાંનું જ્ઞાન મેળવવા પુરુષા ન કરે, તેા એકલી આગમભક્તિથી કાંઈ આગમના જ્ઞાતા નથી થવાતું. તેમજ આગમ જાણી લીધું કે તરત જ બધાથી તેનાઉપદેષ્ટા નથી થઈ જવાતું. શાસ્ત્રના ઉપદેશક થનારે અનેકાન્ત દૃષ્ટિ કેળવી પૂર્વીપર સંબંધ મેળવી, તત્ત્વાનું યથાર્થ જ્ઞાન હૃદયંગમ ક્રૂરી ભવભીરુ બની ચેાગ્યતા મેળવવાની જરૂર છે. પહેલાં પેાતે યાગ્ય બન્યા પછી જ ઉપદેશ આપનાર મહાનુભાવા પેાતે તરે છે અને ખીજાને તારવા સમર્થ બને છે. એટલા જ માટે વધુ સાવચેતી આપતાં શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકરજી મહારાજ ફરમાવે છે—
जह जह बहुस्सुओ सम्मओ, य सिस्सगणसंपरिवुडो य अविणिच्छिओ य समए तह तह सिद्धंतपडिणीओ । चरणकरणष्पहाणा, ससमयपरसमय मुक्कवावारा चरणकरणस्स सारं णिच्छयसुद्धं ण याणंति ॥
સિદ્ધાંતમાં નિશ્ચિત નહિં થયેલે કાષ્ટ જેમ જેમ બહુ શ્રુતરૂપે મનાતા જાય અને શિષ્યસમૂહથી વીંટળાતા જાય તેમ તેમ તે સિદ્ધાંતને શત્રુ બને છે. તેમજ જેમે વ્રત અને તેના નિયમેામાં જ મગ્ન છે અને સ્વસિદ્ધાંત અને પર સિદ્ધાંતના ચિંતનનુ` કા` છેડી બેઠા છે તે નિશ્ચય દષ્ટિથી શુદ્ધ એવું નિયમનું ફળ જ નથી જાણતા.