________________
१८६
अनुसन्धान-६३
सिद्धजीवद्रव्यसङ्ख्यातश्चाऽनन्तभागप्रमाणो वर्तते । तथाऽतीतकालगतसमयराशिः षण्मासगतसमयप्रमाणाऽसङ्ख्येयगुणितसिद्धजीवद्रव्यसङ्ख्याया न्यूनो भवति, मुक्तिप्रासेरुत्कृष्टान्तरस्य षण्मासत्वात् । ततश्च प्रथमराशि(सिद्ध-अनन्त)गुणितो द्वितीयराशिः (सिद्ध x असङ्ख्य) सिद्धजीववर्गापेक्षया न्यूनः प्राप्यत इति स्पष्टम् । अयञ्च राशिर्न सर्वजीवेभ्योऽनन्तानन्तगुणः, अपि त्वनन्तभागवत्येवेत्यपि स्पष्टमेव । इत्थञ्चोपरि यादृशः पुद्गलपरावर्त उक्तः, तादृशो नैकोऽप्यद्य यावद् व्यतीत इति सिद्धं, सर्वपुद्गलास्तिकायगतसर्वपुद्गलानन्तभागवर्तिपुद्गलानामेवैकेन जीवेन पृच्छासमयं यावद् गृहीतत्वात् । ननु शास्त्रे त्वनन्ता पुद्गलपरावर्ता व्यतीता इति श्रूयते । सत्यम्, अत एव पुद्गलपरावर्तस्य या परिभाषाऽस्माभिरवबुध्यते तदन्यैव काचित्परिभाषा वस्तुतो भवेदिति मन्तव्यम् । 'सा च का ?' इति निर्णेतुं न वयं समर्थाः, बहुश्रुता एवाऽत्र प्रक्रमे प्रष्टव्याः ।"
उपर जे संस्कृत पाठ लख्यो छे. तेनो गुजरातीमां ते ज मह्मनुभावोना शब्दोमां भावार्थ जोईओ :
___“जे रीते द्रव्यपुद् परा०नी व्याख्या आपणे समजीओ छीओ ओ रीते आज सुधीमां अक पण द्रव्यपुद् परा० 'पूरो थयो नथी के भविष्यमां पण थशे नहीं. ते आ रीते :
६ महिनामां ओक जीव अवश्य मोक्षे जाय छे. धारो के हाल जेटला सिद्धात्मा छे ओ बधा ६-६ महिनाना अन्तरे ज गया होय तो पण अतीतकाळ = सिद्धना जीवो x ६ महिनाना समयो... आटलो ज पसार थयो छे, अर्थात अतीतकाळ = सिद्ध x a ___ अक जीव ओक समयमां सिद्धना अनन्तमा भागना (अने अभव्यथी अनन्तगुण) पुद्गलो ज. ले छे. अटले अक जीवे अत्यार सुधीमां लीधेला पुद्गलो - अतीतकाळ x सिद्धनो अनन्तमो भाग, अर्थात्
सिद्ध x ax सिद्ध : A तेथी सर्वजीवोथी अत्यार सुधीमां गृहीत पुद्गलो = सिद्ध' x at A x सर्वजीव. आ रकम सर्वजीवथी अनन्तगुण जेटली छे, पण सर्वजीवना वर्ग जेटली
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
